საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობაში შეტანილი ცვლილებები
სიტუაციური სახელმძღვანელოები
- 01.03.2022-ში გამოქვეყნდა #2430 მენუალი, რომელიც ეხება საქართველოს საზღვრების გარეთ მდებარე პუნქტებს შორის გადაზიდვის მომსახურებით მიღებული შემოსავლის გადახდის წყაროსთან დაბეგვრას.
ფაქტობრივი გარემოებები:
რეზიდენტ საწარმოს სატრანსპორტო მომსახურებას უწევს არარეზიდენტი კომპანია, რომელიც ტვირთების გადაზიდვას ახორციელებს საქართველოს საზღვრებს გარეთ მდებარე პუნქტებს შორის. არარეზიდენტის მიერ მომსახურების გაწევა არ ხორციელდება საქართველოში მისი მუდმივი დაწესებულების ან დაქირავებულის მეშვეობით. ასევე, არ დგინდება, რომ არარეზიდენტმა აღნიშნული მომსახურების გაწევასთან დაკავშირებული ხარჯი გასწია საქართველოში.
რეზიდენტმა საწარმომ არარეზიდენტისათვის გადახდილი თანხები არ დაბეგრა გადახდის წყაროსთან.
შეფასება:
სსკ-ის 134-ე მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით, არარეზიდენტის მიერ საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებული შემოსავალი, რომელიც არ მიეკუთვნება საქართველოში საგადასახადო აღრიცხვაზე მყოფ არარეზიდენტის მუდმივ დაწესებულებას საქართველოში, იბეგრება გადახდის წყაროსთან გამოქვითვების გარეშე.
ამავე კოდექსის 104-ე მუხლის `გ.თ~ ქვეპუნქტის მიხედვით, საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებულ შემოსავალს განეკუთვნება საქართველოში მომსახურების გაწევით მიღებული შემოსავალი. ამ მიზნით, თუ ამ მუხლით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული, მომსახურება საქართველოში გაწეულად ითვლება, თუ მომსახურების გამწევი და მომსახურების მიმღები სხვადასხვა სახელმწიფოში არიან და მომსახურების გამწევის მიერ მომსახურების გაწევა ხორციელდება საქართველოში მისი მუდმივი დაწესებულების, დაქირავებულის მეშვეობით ან სხვაგვარად (მათ შორის, მომსახურების გამწევის მიერ მომსახურების გაწევასთან დაკავშირებული ხარჯი გაწეულია საქართველოში, მიუხედავად მისი ფაქტობრივად გადახდის ადგილისა), რაც ადასტურებს, რომ მომსახურების გამწევმა საქართველოში გასწია მომსახურება.
იმის გათვალისწინებით, რომ არარეზიდენტს საქართველოში არ გააჩნია მუდმივი დაწესებულება და ამასთანავე, არც სხვაგვარად არ დასტურდება მის მიერ საქართველოში მომსახურების გაწევის ფაქტი, არარეზიდენტის მიერ საქართველოს საზღვრებს გარეთ მდებარე პუნქტებს შორის ტვირთების გადაზიდვის მომსახურებიდან მიღებული შემოსავალი არ ჩაითვლება საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებულ შემოსავლად და რეზიდენტი საწარმოს მიერ გადახდის წყაროსთან დაბეგვრას არ ექვემდებარება.
ღონისძიებები:
პირის ქმედებაში საგადასახადო სამართალდარღვევა არ იკვეთება და დამატებით საგადასახადო ვალდებულების დაკისრება არ ხდება.
- 21.03.2022-ში გამოქვეყნდა #2546 მენუალი ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობისათვის მოსაკრებლების გადაანგარიშების შესახებ, რომელიც განსაზღვრავს პირის საგადასახადო ვალდებულებას მხოლოდ ამ ლიცენზიის ნაწილში.
მენუალი შემუშავებულია 2022 წლის 15 მარტისთვის მოქმედი კანონმდებლობის მიხედვით და მსჯელობა რელევანტურია როგორც წარდგენილი გაანგარიშებების საფუძველზე მოსაკრებლის დარიცხვის შემთხვევაში, ასევე იმ შემთხვევაშიც, როდესაც მოსაკრებელი დარიცხულია სავარაუდო დარიცხვის წესით.
ფაქტობრივი გარემოება:
პირი ფლობს სასარგებლო წიაღისეულის (ქვიშა-ხრეშის) მოპოვების ლიცენზიას 2019 წლიდან 4 წლის მოქმედების ვადით. მოსაპოვებელი რესურსის ჯამური მოცულობა შეადგენს 400 000 მ3. დამტკიცებული ათვისების გეგმის შესაბამისად, მოსაპოვებელი წიაღისეულის წლიური ოდენობა შეადგენს 100000 მ3.
პირის მიერ 2019-2020 წლების ჩათვლით საანგარიშო პერიოდების მიხედვით წარდგენილი გაანგარიშებებით ათვისებული რესურსის მოცულობა შეადგენს 380000 მ3-ს.
2021 წელს პირის მიმართ თითოეულ სავადო თარიღისათვის (15.07.2021 წ. და 15.01.2022 წ.) დარიცხულია რესურსის ათვისების გეგმურ მოცულობაზე (50000 მ3-ზე) განსაზღვრული მოსაკრებლის თანხა.
საგადასახადო ორგანოს მიერ განხორციელებული საგადასახადო შემოწმებით:
– 2019-2020 წლების საანგარიშო პერიოდებზე წარდგენილი გაანგარიშებებთან მიმართებაში სხვაობა არ დადგენილა.
– დარჩენილი 20000 მ3-დან (400000 მ3 – 380000 მ3) პირმა 12000 მ3 აითვისა 2021 წლის პირველ ექვსთვიან საანგარიშო პერიოდში, ხოლო:
ვარიანტი I - დარჩენილი 8 000 მ3 აითვისა 2021 წლის ოქტომბრის ჩათვლით. ამასთან, პირს ლიცენზია არ გაუუქმებია.
ვარიანტი II - დარჩენილი 8 000 მ3 2021 წელს და შემდგომ საანგარიშო პერიოდებში, მ.შ. 2022 წელს, არ აუთვისებია. ამასთან, პირს არ განუხორციელებია სასარგებლო წიაღისეულის ათვისების შესაბამისი გეგმის ცვლილება.
შეფასება:
"ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობისათვის მოსაკრებლების შესახებ~ საქართველოს კანონის მე-6 (1ზ) მუხლის თანახმად ბუნებრივი რესურსებით სარგებლობისათვის მოსაკრებელი გადაიხდება სასარგებლო წიაღისეულით სარგებლობისათვის სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვების (ან წიაღით სარგებლობის) ლიცენზიის მიღების შემდეგ 6 თვეში ერთხელ, მაგრამ არა უგვიანეს მე-6 თვის მომდევნო თვის 15 რიცხვისა, სასარგებლო წიაღისეულის ათვისების შესაბამისი გეგმით გათვალისწინებული ყოველწლიურად ასათვისებელი მოცულობის მიხედვით, თანაბარ ნაწილებად, ხოლო იმ შემთხვევაში, თუ მოპოვებული სასარგებლო წიაღისეულის მოცულობა აღემატება სასარგებლო წიაღისეულის ათვისების შესაბამისი გეგმით გათვალისწინებულ ყოველწლიურ ასათვისებელ მოცულობას, − ფაქტობრივად მოპოვებული სასარგებლო წიაღისეულის ოდენობის მიხედვით.
"გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ" საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 31.12.2010 #996 ბრძანების 221 მუხლის მე-3 პუნქტის `ა“ ქვეპუნქტის თანახმად, სავარაუდო დარიცხვა შეიძლება გაუქმდეს შესწორებითი დარიცხვით საგადასახადო შემოწმების შედეგების საფუძველზე მიღებული საგადასახადო ორგანოს გადაწყვეტილებით.
"სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვების ლიცენზიის გაცემის წესისა და პირობების შესახებ დებულების დამტკიცების თაობაზე" საქართველოს მთავრობის 2005 წლის 11 აგვისტოს #136 დადგენილების მე-7 მუხლის პირველი პუნქტის `ა~ ქვეპუნქტის თანახმად, იმ შემთხვევაში, თუ ლიცენზიის ვადის გასვლამდე ლიცენზიის მფლობელმა აითვისა ლიცენზიით გათვალისწინებული სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვების ჯამური მოცულობა, იგი ვალდებულია ლიცენზიის გამცემს მიმართოს განცხადებით ლიცენზიის გაუქმების თაობაზე.
ორივე ვარიანტში - ვინაიდან, ლიცენზიის მფლობელს ლიცენზიით გათვალისწინებული სასარგებლო წიაღისეულის კანონიერი მოპოვების ჯამური მოცულობიდან მხოლოდ 20 000 მ3 რესურსის ათვისების უფლება ჰქონდა, რომელიც არ აღემატება 2021 წლის პირველ ექვსთვიან საანგარიშო პერიოდის გეგმურ მოცულობას, ამ პერიოდის კუთვნილი მოსაკრებელი განისაზღვრება დარჩენილი ასათვისებელი რესურსის 20 000 მ3 მოცულობიდან.
ღონისძიებები:
ორივე ვარიანტში: შემცირდება/გაუქმდება 2021 წლის 15 ივლისის სავადო თარიღისთვის დარიცხული მოსაკრებლის თანხა. შესაბამისად ამ სავადოსათვის კუთვნილი მოსაკრებელის თანხა განისაზღვრება 20 000 მ3 რესურსის მოცულობიდან გამომდინარე;
- შემცირდება/გაუქმდება 2021 წლის II ექვსთვიან საანგარიშო პერიოდზე დარიცხული (50 000 მ3 რესურსის მოცულობის მიხედვით გაანგარიშებული) მოსაკრებლის თანხა.
პირველ ვარიანტში – მოქმედი კანონმდებლობის აღსრულების მიზნით აუდიტის დეპარტამენტმა ლიცენზიანტს წერილობით უნდა აცნობოს ლიცენზიის გაუქმების ვალდებულების შესახებ და ამავე წერილის ასლი გაუგზავნოს ლიცენზიის გამცემ ადმინისტრაციულ ორგანოს. ამასთან, თუ არ მოხდა ლიცენზიის გაუქმება, 2022 წელს თითოეული სავადო თარიღისათვის (15.07.2022 წ. და 15.01.2023 წ.) პირს დაერიცხება რესურსის ათვისების გეგმურ მოცულობაზე (50 000 მ3-ზე) განსაზღვრული მოსაკრებლის თანხა.
მეორე ვარიანტში – თუ პირის მიერ არ განხორციელდება ათვისების გეგმის ცვლილება, 2022 წლის თითოეული სავადო თარიღისათვის (15.07.2022 წ. და 15.01.2023 წ.) პირს დაერიცხება რესურსის ათვისების გეგმურ მოცულობაზე (50 000 მ3-ზე) განსაზღვრული მოსაკრებლის თანხა.
- 21.03.2022-ში გამოქვეყნდა #1515 მენუალი – საპენსიო შენატანის შეღავათი საშემოსავლო გადასახადში. ეს სიტუაციური სახელმძღვანელო დამტკიცებულია 2022 წლის 15 მარტისთვის მოქმედი საგადასახადო კანონმდებლობის მიხედვით.
ფაქტობრივი გარემოებები:
ფიზიკური პირის მიერ საწარმოსათვის გაწეული მომსახურების საკომპენსაციო თანხა შეადგენს 1000 ლარს. აღნიშნული პირის შემოსავალი ექვემდებარება გადახდის წყაროსთან დაბეგვრას სსკ-ის 154-ე მუხლის მიხედვით.
საწარმომ აღნიშნული განაცემიდან დააკავა ფიზიკური პირის საპენსიო ანგარიშზე განხორციელებული შენატანი 20 ლარი და საშემოსავლო გადასახადი - 196 ლარი ((1000-20)-ის 20%).
შეფასება:
– სსკ-ის 101 (3)-ე მუხლის `დ~ ქვეპუნქტის თანახმად, ხელფასის სახით მიღებულ შემოსავალში არ შედის „დაგროვებითი პენსიის შესახებ“ საქართველოს კანონის შესაბამისად დამსაქმებლის მიერ დასაქმებულის სახელით და მის სასარგებლოდ საპენსიო ანგარიშზე განხორციელებული საპენსიო შენატანების მოცულობა, გარდა „დაგროვებითი პენსიის შესახებ“ საქართველოს კანონის 32-ე მუხლის მე-4 პუნქტით და 34-ე მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებული შემთხვევებისა;
– `დაგროვებითი პენსიის შესახებ~ საქართველოს კანონის მე-2 მუხლის მიხედვით, ხელფასი არის მომსახურების გაწევით მიღებული ის შემოსავალი, რომელიც იბეგრება გადახდის წყაროსთან, აგრეთვე სსკ-ის 101-ე მუხლით გათვალისწინებული ხელფასის სახით მიღებული შემოსავალი, საგადასახადო კანონმდებლობის შესაბამისად (გარდა შემოსავლისა, რომელიც სსკ-ის 104-ე მუხლის შესაბამისად, არ განეკუთვნება საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებული შემოსავალს, როიალტით, ქირით, იჯარით მიღებული და საინვესტიციო შემოსავლისა);
– სსკ-ის 154-ე (1) მუხლის `დ~ ქვეპუნქტის თანახმად, გადახდის წყაროსთან გადასახადის დაკავება ევალება საწარმოს/ორგანიზაციას ან მეწარმე ფიზიკურ პირს, რომელიც გაწეული მომსახურების ღირებულებას უნაზღაურებს ფიზიკურ პირს (გარდა დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრირებული ფიზიკური პირისა, ნოტარიუსისა, კერძო აღმასრულებლისა, მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირისა და ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირისა, შესაბამისი საქმიანობის ნაწილში), რომელიც ინდივიდუალურ მეწარმედ დარეგისტრირებული არ არის;
იმის გათვალისწინებით, რომ `დაგროვებითი პენსიის შესახებ~ საქართველოს კანონის მიზნებისათვის, მომსახურების გაწევით მიღებული შემოსავალი გათანაბრებულია ხელფასთან, და საგადასახადო კოდექსის თანხმად, ხელფასის სახით მიღებულ შემოსავალში არ შედის დამსაქმებლის მიერ დასაქმებულის სახელით და მის სასარგებლოდ საპენსიო ანგარიშზე განხოციელებული საპენსიო შენატანების მოცულობა, მოცემულ შემთხვევაში საშემოსავლო გადასახადით დასაბეგრი თანხა უნდა განისაზღვროს დასაქმებულის სახელით მის საპენსიო ანგარიშზე გადარიცხული თანხის გაუთვალისწინებლად.
ღონისძიებები:
პირის ქმედებაში საგადასახადო სამართალდარღვევა არ იკვეთება.
გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ
- მარტში ფინანსთა მინისტრის მიერ მიღებული ხუთი ბრძანების საფუძველზე ცვლილებები შევიდა „გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“ ინსტრუქციაში.
1. – 07.03.2022-ში მიღებული #67 ბრძანების მიხედვით:
აქციზური მარკით ნიშანდების ფარგლებში საგარეო-ეკონომიკური საქმიანობის ეროვნული სასაქონლო ნომენკლატურის 3824 99 960 01 (3824 90 980 01) (ელექტრონული სიგარეტით მოხმარებისათვის განკუთვნილი სითხეები) კოდში მითითებული საქონლის იმპორტის შემთხვევაში, აქციზური საქონლის მარკებით სავალდებულო ნიშანდებას მოახდენს საქონლის იმპორტიორი, შესაბამისი საბაჟო კონტროლის ზონიდან ტრანსპორტირების დასრულების ადგილზე მიტანის შემდეგ, თუმცა არა იმაზე გვიან, ვიდრე მოხდება ამ ადგილიდან გატანა.
შენიშვნა:
აკრძალულია საგარეო-ეკონომიკური საქმიანობის ეროვნული სასაქონლო ნომენკლატურის 3824 99 960 01 (3824 90 980 01) კოდში მითითებული საქონლის თავისუფალ მიმოქცევაში გაშვების შემდეგ ქვეყნის შიგნით აქციზური მარკით ნიშანდების გარეშე მიწოდება.
79-ე მუხლის მე-4 პუნქტის „ზ“ ქვეპუნქტს დაემატა „თ“ და „თ 1“ ქვეპუნქტები, რომელთა მიხედვითაც დადგენილია ადგილობრივი ეროვნული სასაქონლო ნომენკლატურის 3824 99 960 01 (3824 90 980 01) კოდში მითითებული საქონლისთვის განკუთვნილ 1 000 ცალ აქციზურ მარკაზე – 8.0 ევროს ეკვივალენტი ლარებში და იმპორტირებულ 3824 99 960 01 (3824 90 980 01) კოდში მითითებული საქონლისთვის განკუთვნილ 1 000 ცალ აქციზურ მარკაზე – 11 ევროს ეკვივალენტი ლარებში.
მოცემული ბრძანების ფარგლებში, აღნიშნული საქონლისთვის განკუთვნილი აქციზური მარკების ფონური ფერი განისაზღვრება ადგილობრივი მოსაწევი სითხეებისთვის – ადგილობრივი უფილტრო თამბაქოს ნაწარმისთვის განკუთვნილი აქციზური მარკების შესაბამისად, ხოლო იმპორტული მოსაწევი სითხეებისთვის – იმპორტული უფილტრო თამბაქოს ნაწარმისთვის განკუთვნილი აქციზური მარკების შესაბამისად. აქციზური მარკების შეფუთვის ფორმები განისაზღვრება მოსაწევი სითხეებისათვის განკუთვნილი აქციზური მარკების შესაბამისად.
801 მუხლის (შერჩეული პირის მიერ აქციზური საქონლის სავალდებულო ნიშანდების ან/ და არააქციზური საქონლის სავალდებულო მარკირების განსახორციელებლად საჭირო მატერიალური ფორმის მარკების გაცემა) ფარგლებში თუ არსებობს აღიარებული საგადასახადო დავალიანება (გარდა იმ შემთხვევებისა, როდესაც გადასახადის გადამხდელთან გაფორმებულია საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების გადავადების შესახებ ხელშეკრულება), ეს განაცხადის დადასტურებაზე უარის თქმის საფუძველს ქმნის.
აღიარებული საგადასახადო დავალიანების არსებობის ანდა დამატებითი ინფორმაციის თუ დოკუმენტაციის წარმოდგენის საჭიროების შემთხვევაში, შემოსავლების სამსახური პირს ხარვეზის აღმოსაფხვრელად განუსაზღვრავს გონივრულ ვადას, რომელიც არ უნდა აღემატება 10 კალენდარულ დღეს. თუ მოცემულ ვადაში ხარვეზი არ იქნა აღმოფხვრილი (განაცხადის დადასტურების მომენტისთვის პირს გააჩნია აღიარებული საგადასახადო დავალიანება ან/და არ იქნა წარმოდგენილი საჭირო ინფორმაცია/დოკუმენტაცია), შემოსავლების სამსახური მიიღებს გადაწყვეტილებას განაცხადის დადასტურებაზე უარის თქმის შესახებ.
მატერიალური ფორმის მარკების შეძენაზე განაცხადის დადასტურებიდან ერთ სამუშაო დღეში, შერჩეული პირი განმცხადებელს გაუგზავნის შეტყობინებას მარკების მიწოდების თარიღის შესახებ და ინვოისს გადასახდელი ნომინალური ღირებულების თანხისა და ანგარიშის რეკვიზიტების მითითებით. ინვოისით გათვალისწინებული თანხის გადახდა უნდა განხორციელდეს ოთხ კალენდარულ დღეში. ამ პერიოდის გასვლის შემდეგ შერჩეულ პირს შეუძლია გააუქმოს განაცხადი და უარი თქვას მატერიალური ფორმის მარკების გაცემაზე.
შემოსავლების სამსახურს უფლება აქვს არამატერიალური ფორმის მარკების შეძენის შესახებ განაცხადის დადასტურების მიზნით, პირს მოსთხოვოს დამატებით ინფორმაცია/დოკუმენტაცია, რომელიც დაკავშირებულია მარკების გაცემასთან.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 192-ე მუხლის მე-7 ნაწილის მიზნებისთვის, ამავე მუხლის 1 2 ნაწილით გათვალისწინებულ შემთხვევაში, იმპორტიორის მიერ აქციზური მარკების მიღებიდან 6 თვეში გამოუყენებელი მარკების დაუბრუნებლობა ითვლება აქციზური მარკების სავალდებულო ნიშანდებას დაქვემდებარებული საქონლის ქვეყნის შიგნით მიწოდებად და შესაბამისად დაიბეგრება აქციზით, ხოლო შემდგომ პერიოდში, დაუბრუნებელი აქციზური მარკებით საქონლის ამ ინსტრუქციის 78-ე მუხლის 61 პუნქტის შესაბამისად საქონლის ნიშანდების შემთხვევაში, მოხდება გადასახდელად დარიცხული აქციზის გადაანგარიშება ფაქტობრივად განხორციელებული იმპორტის ოდენობის პროპორციულად.
2. - 15.03.2022-ში მიღებული #75 ბრძანების თანახმად, 2022 წლის 1 მაისამდე დასაშვებია რომ თამბაქოს ნაწარმის მატერიალური ფორმის აქციზური მარკით სავალდებულო ნიშანდება მოხდეს მოცემული ინსტრუქციის 78-ე მუხლის მე-6 პუნქტისგან განსხვავებული წესით, პოლიეთილენის საფარველის გარედან. ამ შემთხვევაში, თამბაქოს ნაწარმის მატერიალური ფორმის აქციზური მარკით სავალდებულო ნიშანდება მოხდება საქართველოს საბაჟო საწყობის ტერიტორიაზე.
3. - 15.03.2022-ში მიღებული #74 ბრძანების თანახმად, ინსტრუქციის მე-6 მუხლის ფარგლებში, რომელიც ეხება სააღრიცხვო მონაცემების ცვლილებას, საქართველოს მოქალაქე ფიზიკურმა პირმა (გარდა ინდივიდუალური მეწარმისა და იმ პირისა, რომლის შემოსავალიც იბეგრება გადახდის წყაროსთან ან გათავისუფლებულია დაბეგვრისაგან) და საქართველოს მოქალაქეობის არმქონე ფიზიკურმა პირმა, სააღრიცხვო მონაცემების ცვლილების მიზნით, შემოსავლების სამსახურს უნდა წარუდგინოს:
ა) განცხადება, #I-01 დანართის შესაბამისად;
ბ) საქართველოს მოქალაქე და საქართველოს მოქალაქეობის არმქონე ფიზიკური პირი – პირადობის დამადასტურებელ დოკუმენტი, ხოლო აფხაზეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში და ცხინვალის რეგიონში (ყოფილ სამხრეთ ოსეთის ავტონომიურ ოლქში) ლეგიტიმურად მცხოვრები პირები – პირადობის ნეიტრალურ მოწმობას ან ნეიტრალურ სამგზავრო დოკუმენტს;
გ) თუ სააღრიცხვო მონაცემების ცვლილება ხორციელდება წარმომადგენლის მეშვეობით – გადასახადის გადამხდელი ფიზიკური პირის მიერ გაცემულ და სანოტარო წესით დადასტურებულ მინდობილობა ან საქართველოს სამოქალაქო კოდექსით მინდობილობასთან გათანაბრებულ დოკუმენტი.
გაერთიანებამ, ამხანაგობამ და სხვა მსგავსმა წარმონაქმნმა, სააღრიცხვო მონაცემების ცვლილების მიზნით, შემოსავლების სამსახურს უნდა წარუდგინოს:
ა) განცხადება, #I-02 დანართის შესაბამისად.
ბ) ყველა წევრის მიერ ხელმოწერილ და ნოტარიულად დადასტურებული კრების (სხდომის) ოქმი (გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ხელშეკრულება ან კანონმდებლობა ითვალისწინებს გადაწყვეტილების მიღების განსხვავებულ წესს), სადაც უნდა ფიქსირდებოდეს ცვლილების შესახებ ინფორმაცია.
შენიშვნა: ამ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული კრების (სხდომის) ოქმთან ერთად, გადასახადის გადამხდელისგან შესაძლებელია მოთხოვნილ იქნეს ასევე წევრთა ან მმართველობის/წარმომადგენლობის ორგანოს სხვა გადაწყვეტილების წარდგენა, რომელიც შესაძლოა, უკავშირდებოდეს სუბიექტის სააღრიცხვო მონაცემების ცვლილებას.
გ) ერთობლივი საქმიანობის ხელშეკრულების ნოტარიულად ან სათანადო წესით დადასტურებული ასლი (ხელშეკრულებაში ცვლილების შეტანის შემთხვევაში).
დ) სხვა შესაბამის დოკუმენტი, რომელიც მოითხოვება კანონმდებლობით ან/და იწვევს სააღრიცხვო მონაცემების ცვლილებას.
საჯარო სამართლის იურიდიული პირი და საბიუჯეტო ორგანიზაცია წარადგენს:
ა) განცხადებას, #I-02 დანართის შესაბამისად.
ბ) ცვლილების თაობაზე გადაწყვეტილებას ან/და დებულებას/წესდებას (დებულების/წესდების ცვლილების შემთხვევაში);
გ) ხელმძღვანელობაზე/წარმომადგენლობაზე უფლებამოსილი პირის ცვლილების შემთხვევაში, აღნიშნული პირის პირად რეკვიზიტებს.
უცხოური საწარმო, ორგანიზაცია თუ მისი მუდმივი დაწესებულება, ასევე, არარეზიდენტი ფიზიკური პირის მუდმივი დაწესებულება, სააღრიცხვო მონაცემების ცვლილების მიზნით, სამსახურს უნდა წარუდგინოს განცხადება, #I-02 დანართის შესაბამისად და ლეგალიზებულ/აპოსტილით დამოწმებული, ქართულ ენაზე თარგმნილი და სანოტარო წესით დადასტურებული ცვლილების დამადასტურებელ დოკუმენტაცია, იმ შემთხვევაში კი, თუ დოკუმენტის აპოსტილით დამოწმება არ მოითხოვება – მხოლოდ მის ნოტარიულად დადასტურებული თარგმანი ქართულ ენაზე.
დიპლომატიური სტატუსის მქონე ორგანიზაცია წარადგენს მხოლოდ განცხადებას, #I-02 დანართის შესაბამისად და შესაბამისი ცვლილების განხორციელების დადასტურების შესახებ, საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს მიერ გაცემულ წერილს.
4. - 28.03.2022-ში მიღებული #84 ბრძანებით ინსტრუქციას დაემატა ახალი 271 მუხლი – ცალკეული საქონლის მოძრაობის და ნაშთების აღრიცხვა, რომლის თანახმადაც შემოსავლების სამსახურის უფროსს აქვს უფლება, ცალკეული კატეგორიის გადასახადის გადამხდელებისთვის ანდა ცალკეული სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების მიმართ, ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით დაადგინოს შესაბამისი საქონლის მოძრაობის და ნაშთების აღრიცხვის ფორმა და წესი, აღნიშნული გადასახადის გადამხდელს არ ათავისუფლებს კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა მოთხოვნების შესრულების ვალდებულებისგან.
5. – 30.03.2022-ში მიღებული #90 ბრძანების საფუძველზე ინსტრუქციის 112-ე მუხლს დაემატა 52-ე–54-ე პუნქტები.
„52. ამ მუხლის 51-ე პუნქტითა და „საქართველოში სარეალიზაციოდ განკუთვნილი ფილტრიანი და უფილტრო სიგარეტებისგან (გარდა გასახურებელი თამბაქოსი) გამოფრქვეული ნივთიერებების (ნიკოტინი, კუპრი, მხუთავი გაზი) ზღვრულად დასაშვები ნორმების, მათი გაზომვისა და რეგულირების წესებისა და საქართველოში სარეალიზაციოდ განკუთვნილი ელექტრონული სიგარეტის ან სხვა მსგავსი მოწყობილობის ნიკოტინის შემცველი მასალის/ კარტრიჯის/კაფსულის/კონტეინერის მოცულობის, მასში ნიკოტინის შემცველობის ზღვრულად დასაშვები ნორმებისა და თამბაქოს ნაწარმის რეალიზაციის ადგილებში, ასევე კოლოფსა/ბლოკსა და შეფუთვაზე მისათითებელი სამედიცინო გაფრთხილებებისა და მათი დატანის წესის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის 2020 წლის 6 მარტის №150 დადგენილებით დამტკიცებული წესის მე-12 მუხლის მე-2 პუნქტით გათვალისწინებული დროებითი რეგულაციის ფარგლებში, 2022 წლის 1 ივნისამდე პერიოდში, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 188-ე მუხლის 1 1 ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული გადასახადების ადმინისტრირების მიზნებისთვის, თამბაქოს ნაწარმის იმპორტიორი საგადასახადო ორგანოს წინასწარ, საქონლის იმპორტამდე, წერილობით წარუდგენს მის მიერ იმპორტისთვის განკუთვნილი იმ დასახელების/ ქვედასახელების ფილტრიანი ან/და უფილტრო სიგარეტების შესახებ ინფორმაციას, რომელთა იმპორტისას შესაბამის დოკუმენტაციაში მითითებული სახელწოდება მოიცავს „2022 წლის 1 იანვრიდან 2023 წლის 1 იანვრამდე პერიოდისთვის აქციზის თანხის გამოანგარიშების მიზნისათვის ფილტრიან და უფილტრო სიგარეტებზე და 2403 99 900 01 და 2403 99 900 02 კოდებში მითითებულ საქონელზე საცალო სარეალიზაციო ფასის დადგენის თაობაზე“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2021 წლის 30 ნოემბრის #314 ბრძანებით გათვალისწინებულ დასახელებას/ქვედასახელებას და რომელიც, შესაძლოა, არ იყოს მასთან სრულ შესაბამისობაში, თუმცა წარმოადგენს აღნიშნული დასახელების/ქვედასახელების პროდუქციას.
53. ამ მუხლის 52-ე პუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში, თამბაქოს ნაწარმის იმპორტიორის მიერ წარმოდგენილ ინფორმაციას შემოსავლების სამსახური უგზავნის საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს, რის საფუძველზეც, შესაბამისი მონაცემები აისახება „2022 წლის 1 იანვრიდან 2023 წლის 1 იანვრამდე პერიოდისთვის აქციზის თანხის გამოანგარიშების მიზნისათვის ფილტრიან და უფილტრო სიგარეტებზე და 2403 99 900 01 და 2403 99 900 02 კოდებში მითითებულ საქონელზე საცალო სარეალიზაციო ფასის დადგენის თაობაზე“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2021 წლის 30 ნოემბრის №314 ბრძანებაში.
54. ამ მუხლის 53-ე პუნქტით გათვალისწინებული ინფორმაციის საქართველოს ფინანსთა სამინისტროსთვის გაგზავნა და „2022 წლის 1 იანვრიდან 2023 წლის 1 იანვრამდე პერიოდისთვის აქციზის თანხის გამოანგარიშების მიზნისათვის ფილტრიან და უფილტრო სიგარეტებზე და 2403 99 900 01 და 2403 99 900 02 კოდებში მითითებულ საქონელზე საცალო სარეალიზაციო ფასის დადგენის თაობაზე“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2021 წლის 30 ნოემბრის №314 ბრძანებაში შესაბამისი მონაცემების ასახვა ხორციელდება თამბაქოს ნაწარმის იმპორტიორის მიერ ინფორმაციის შემოსავლების სამსახურში წარმოდგენიდან არაუგვიანეს 7 კალენდარული დღისა“.
- შემოსავლების სამსახურის მიერ 25.02.2022-ში მიღებული და 28.03.2022-ში ამოქმედებული #7545 ბრძანების საფუძველზე დაკორექტირდა ამავე პირის თებერვლის #3751 ბრძანებით დადგენილი „ცალკეულ შემთხვევებში გადასახადის გადამხდელისათვის საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის, საგადასახადო დოკუმენტის გამოწერის/დადასტურების და სასაქონლო ზედნადების გამოწერის უფლების შეზღუდვის და გადასახადის გადამხდელის მიერ გამოწერილი ელექტრონული საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის გამოყენების სპეციალური წესი“.
ცვლილების თანახმად:
საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის გამოყენების სპეციალურ წესზე გადასახადის გადამხდელის სავალდებულო წესით გადაყვანა ხდება, თუ გადასახადის გადამხდელის აღიარებული საგადასახადო დავალიანება შეადგენს ან აღემატება 50 000 ლარს. ამ შემთხვევაში გადასახადის გადამხდელის საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის გამოყენების სპეციალურ წესზე გადაყვანა ხდება ავტომატურად, სპეციალური პროგრამის მეშვეობით, შესაბამისი აღიარებული საგადასახადო დავალიანების დაფიქსირების მომენტიდან.
რაც შეეხება საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის გამოყენების სპეციალური წესის შეწყვეტას, როდესაც აღიარებული საგადასახადო დავალიანება ნაკლებია გათვალისწინებული თანხის ოდენობაზე, სპეციალური წესით სარგებლობა ავტომატურად წყდება.
ამავე ბრძანების თანახმად იმ პირებს, რომლებსაც 2022 წლის 28 მარტის მდგომარეობით არ უფიქსირდებათ აღიარებული საგადასახადო დავალინება 50 000 ლარის ან მეტი ოდენობით, შეუწყდებათ ელექტრონული საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურების სპეციალური წესით სარგებლობის უფლება, გარდა იმ პირებისა, ვინც მოცემულ წესზე ნებაყოფლობით გადავიდა.
საგადასახადო ანგარიშ-ფაქტურის გამოყენების სპეციალური წესით მოსარგებლე და კვალიფიციური დღგ-ის გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მქონე გადასახადის გადამხდელების შესახებ ინფორმაცია თავსდება შემოსავლების სამსახურის ოფიციალურ ვებგვერდზე www.rs.ge.
მეთოდური მითითება ვირტუალური ზონის პირის მოგების გადასახადით დაბეგვრის შესახებ
- 25.03.2022-ში მიღებული #7547 ბრძანების საფუძველზე შემოსავლების სამსახურმა დაამტკიცა მეთოდური მითითება ვირტუალური ზონის პირის მოგების გადასახადით დაბეგვრის შესახებ, შესაბამისად ძალადაკარგულად გამოცხადდა ამავე პირის 2021 წლის #42644 ბრძანება.
მეთოდური მითითება მოიცავს ინფორმაციას ვირტუალური ზონის სტატუსის მინიჭებისა და გაუქმების, პირის სტატუსით საქმიანობის წესის შესახებ, ასევე მის საგადასახადო ვალდებულებების და უფლებების შესახებ.
მითითების მიხედვით ვირტუალური ზონის პირი მოგების გადასახადით მოგების განაწილებისას იბეგრება საგადასახადო კოდექსის 97-ე მუხლის პირველი ნაწილის შესაბამისად.
ვირტუალური ზონის პირის მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტია:
– განაწილებული მოგება.
– გაწეული ხარჯი ან სხვა გადახდა, რომელიც ეკონომიკურ საქმიანობასთან დაკავშირებული არ არის.
– უსასყიდლოდ საქონლის მიწოდება/მომსახურების გაწევა ან/და ფულადი სახსრების გადაცემა;
– საქართველოს საგადასახადო კოდექსით დადგენილ ზღვრულ ოდენობაზე მეტი ოდენობით გაწეული წარმომადგენლობითი ხარჯი.
კანონმდებლობით დადგენილი წესებით ვირტუალური ზონის პირის მიერ შექმნილი საინფორმაციო ტექნოლოგიების საქართველოს ტერიტორიაზე მიწოდებასთან მიმართებაში შეზღუდვა არ არის დაწესებული. შესანიშნია, რომ მოგების გადასახადში საგადასახადო შეღავათი დაწესებულია მხოლოდ საინფორმაციო ტექნოლოგიების საქართველოს ფარგლების გარეთ მიწოდებით მოგების განაწილების ნაწილში. კერძოდ, საგადასახადო კოდექსის 99-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ჟ“ ქვეპუნქტის მიხედვით, მოგების გადასახადისაგან თავისუფლდება ვირტუალური ზონის იურიდიული პირის მიერ შექმნილი საინფორმაციო ტექნოლოგიების საქართველოს ფარგლების გარეთ მიწოდებით მიღებული მოგება - მოგების განაწილება.
საგადასახადო შეღავათის გავრცელების მიზნებისათვის, ვირტუალური ზონის პირი საქართველოს ტერიტორიაზე უნდა ახორციელებდეს საინფორმაციო ტექნოლოგიურ საქმიანობას და მოგებას იღებდეს მის მიერ შექმნილი საინფორმაციო ტექნოლოგიების (პროგრამული უზრუნველყოფის პროდუქტების) საქართველოს ფარგლების გარეთ მიწოდებით, ითვლება მომსახურების სახით მიწოდებაც.
მაგალითი 1:
ვირტუალური ზონის პირი ქმნის საინფორმაციო ტექნოლოგიებს და მის მიწოდებას ახორციელებს მხოლოდ საქართველოს ფარგლებს გარეთ. ამასთან, საწარმოს ჰყავს 3 დაქირავებული პირი, მათ შორის ერთი შესაბამისი პროფილური განხრით დასაქმებული (პროგრამისტი). დაქირავებულ პირებზე სახელფასო განაცემი არსებითად შეესაბამება შესაბამისი პროფესიების მიხედვით საქართველოს შრომით ბაზარზე არსებულ ხელფასს.
მოცემულ შემთხვევაში:
იმის გათვალისწინებით, რომ ვირტუალური ზონის პირს ჰყავს შესაბამისი პროფილური განხრით (პროგრამისტი) დასაქმებული დაქირავებული პირი, ამასთან მის მიერ საქართველოში დაქირავებულ პირებზე სახელფასო განაცემი არსებითად შეესაბამება შესაბამისი პროფესიის მიხედვით საქართველოს შრომით ბაზარზე არსებულ ხელფასს, ჩაითვლება, რომ საინფორმაციო ტექნოლოგიები, რომლის მიწოდებაც მოხდა ქვეყნის გარეთ, არსებითად შექმნილია საქართველოს ტერიტორიაზე.
შესაბამისად, მოგების გადასახადში საგადასახადო შეღავათის მიზნებისათვის მის მიერ მიღებული წმინდა მოგების დამფუძნებელ პირებზე განაწილება საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 99-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ჟ“ ქვეპუნქტის საფუძველზე გათავისუფლდება მოგების გადასახადისაგან.
მაგალითი 2:
ვირტუალური ზონის პირი დაფუძნებულია ფიზიკური პირის მიერ. საინფორმაციო ტექნოლოგიები საქართველოს ტერიტორიაზე იქმნება უშუალოდ დამფუძნებლის მიერ. საწარმოს არ ჰყავს დაქირავებით მომუშავე პირი შესაბამისი პროფილური განხრით. შრომითი ვალდებულების ფარგლებში სამუშაოს ასრულებს მხოლოდ დირექტორი და ბუღალტერი. დამფუძნებელი ფიზიკური პირი შემოსავალს იღებს მხოლოდ დივიდენდის სახით.
მოცემულ შემთხვევაში:
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 73-ე მუხლის მე-9 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტის თანახმად, საგადასახადო ვალდებულების განსაზღვრის მიზნით საგადასახადო ორგანოს უფლება აქვს სამეურნეო ოპერაციის ფორმისა და შინაარსის გათვალისწინებით შეცვალოს მისი კვალიფიკაცია, თუ ოპერაციის ფორმა არ შეესაბამება მის შინაარსს.
განსახილველ შემთხვევაში, საგადასახადო ვალდებულების განსაზღვრის მიზნით საგადასახადო ორგანო უფლებამოსილია შეცვალოს სამეურნეო ოპერაციის კვალიფიკაცია მისი ფორმისა და შინაარსის გათვალისწინებით და დამფუძნებლის მიერ დივიდენდის სახით მიღებული შემოსავლის ნაწილი გადააკვალიფიციროს როგორც პროფილური განხრით დაქირავებული პირის მიერ მიღებულ ხელფასად. ამ მიზნით, პროფილური განხრით დაქირავებულ პირზე ხელფასის სახით განაცემის ოდენობა შესაძლებელია აღებულ იქნას შესაბამისი პროფესიის მიხედვით საქართველოს შრომით ბაზარზე ხელფასის შესახებ არსებული მონაცემის მიხედვით.
იმის გათვალისწინებით, რომ განსახილველ შემთხვევაში საინფორმაციო ტექნოლოგიები არსებითად ჩაითვლება საქართველოს ტერიტორიაზე შექმნილად, მათი საქართველოს ფარგლების გარეთ მიწოდებით მიღებულ მოგებაზე (მოგების განაწილებაზე) გავრცელდება მოგების გადასახადში საგადასახადო შეღავათი.
მაგალითი 3:
ვირტუალური ზონის პირი, რომელიც დაფუძნებულია ფიზიკური პირების მიერ, საქართველოს ტერიტორიაზე ქმნის საინფორმაციო ტექნოლოგიებს, რისთვისაც იყენებს საქართველოში შესაბამისი პროფილური განხრით დაქირავებული ფიზიკური პირების შრომას. ამასთან, ვირტუალური ზონის პირი მის მიერ საქართველოს ტერიტორიაზე შექმნილი საინფორმაციო ტექნოლოგიების მიწოდებას ახორციელებს როგორც საქართველოს ტერიტორიაზე, ისე მის ფარგლების გარეთ. დაქირავებულების შრომა, რომლებიც ემსახურებიან საინფორმაციო ტექნოლოგიების მიწოდებას როგორც საქართველოს ტერიტორიაზე, ისე მის ფარგლების გარეთ, გამიჯნული არ არის.
ვირტუალური ზონის პირის წლიურმა წმინდა მოგებამ შეადგინა 1 000 000 ლარი, ხოლო წლიურმა ფინანსურმა შემოსავალმა _ 2 500 000 ლარი. მიღებული შემოსავალი შედგება საქართველოს ტერიტორიაზე შექმნილი საინფორმაციო ტექნოლოგიების საქართველოს ფარგლებს გარეთ (2 000 000 ლარი) და საქართველოს ტერიტორიაზე (500 000 ლარი) მიწოდებით მიღებული შემოსავლისაგან.
პირმა მიღებული წმინდა მოგება სრულად გაანაწილა დამფუძნებელ ფიზიკურ პირებზე.
მოცემულ შემთხვევაში:
თუ სხვა უფრო ზუსტი და გონივრული მეთოდის გამოყენების შესაძლებლობა არ არსებობს:
მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებული მოგება შეადგენს 800 000 ლარს (1 000 000 *2 000 000/ 2 500 000). მოგების გადასახადით დასაბეგრი მოგება _ 200 000 ლარს (1 000 000 *500 000/2 500 000).
ამასთან, ვინაიდან ვირტუალური ზონის პირის მიერ საქართველოს ტერიტორიაზე შექმნილი საინფორმაციო ტექნოლოგიების საქართველოს ფარგლებს გარეთ მიწოდებით მიღებული მოგების განაწილება გათავისუფლებულია მოგების გადასახადისაგან, პირველ რიგში განაწილებულად აღნიშნული მოგება ჩაითვლება. შესაბამისად, პირს მოგების გადასახადში საგადასახადო ვალდებულება წარმოეშვება 200 000 ლარის ოდენობით განაწილებულ მოგებაზე. აღსანიშნავია, რომ `გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2010 წლის 31 დეკემბრის #996 ბრძანებით დამტკიცებული ინსტრუქციის 401 მუხლის მე-5 პუნქტის „ა.დ“ ქვეპუნქტის „შენიშვნით“ განსაზღვრულია ვინ შეიძლება ჩაითვალოს საშემოსავლო/მოგების გადასახადისგან გათავისუფლებულ პირად. კერძოდ:
საშემოსავლო/მოგების გადასახადისგან გათავისუფლებულ პირად შესაბამისი საქმიანობის ნაწილში, ჩაითვლება პირი:
– რომელიც შექმნილია ან რომელსაც მინიჭებული აქვს შესაბამისი სტატუსი საშემოსავლო/მოგების გადასახადისგან გათავისუფლების მიზნით (მაგალითად: თიზ-ის საწარმო, სპეციალური სავაჭრო კომპანია, ტურისტული ზონის მეწარმე სუბიექტი, მაღალმთიანი დასახლების საწარმო, სასოფლო-სამეურნეო კოოპერატივი, ვირტუალური ზონის იურიდიული პირი);
– რომელიც ახორციელებს საშემოსავლო/მოგების გადასახადისგან გათავისუფლებულ სანებართვო საქმიანობას (მაგალითად: აზარტული კლუბის, სათამაშო აპარატის სალონის, ტოტალიზატორის მომწყობი პირი (გარდა სისტემურ-ელექტრონული ფორმით თამაშობის მომწყობი პირისა)).
ამასთან, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 981 მუხლის მე-4 ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტის მიზნებისთვის მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებულ პირად არ ჩაითვლება სპეციალური სავაჭრო კომპანია იმ ოპერაციებთან მიმართებაში, რომელთა მიმართ კმაყოფილდება ამავე კოდექსის 241 მუხლის მე-4 ნაწილის „გ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებული პირობა.
საფინანსო სფეროში შეტანილი ცვლილებები
- ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის მიერ 25.03.2022 ში მიღებული #31/04 ბრძანებით ცვლილება შევიდა ფიზიკური პირის დაკრედიტების შესახებ დებულებაში, კერძოდ:
ტერმინი ინდექსირებული საპროცენტო განაკვეთი განისაზღვრა როგორც საპროცენტო განაკვეთი, რომელიც გარკვეული წესით მიბმულია რაიმე საჯარო ინდექსზე და რომლის ცვლილებაც აღნიშნული ინდექსის ცვლილებითაა გამოწვეული.
მე-5 მუხლს, რომელიც მოიცავს ყოველთვიური წმინდა შემოსავლისა და სესხის მომსახურების კოეფიციენტის გამოთვლის პრინციპებს, დაემატა მე-8 პუნქტი, რომლის მიხედვითაც თუ ჯამურ ვალდებულებებში შემავალი რომელიმე სესხის ხელშეკრულება ითვალისწინებს ინდექსირებულ საპროცენტო განაკვეთს, სესხის მომსახურების კოეფიციენტის (PTI) დათვლის მიზნით, ყოველთვიური გადასახდელის დაანგარიშება ამ სესხზე უნდა მოხდეს სესხის მომსახურების კოეფიციენტის დათვლის მომენტში არსებული ინდექსირებული საპროცენტო განაკვეთის სამი პროცენტული პუნქტით გაზრდის გათვალისწინებით, თუმცა ამასთან უნდა დაკმაყოფილდეს ამ მუხლის მე-4 პუნქტის მოთხოვნა, რაც გულისხმობს, რომ თუ სესხის გამცემ ორგანიზაციასა და მსესხებელს შორის დადებული ხელშეკრულება ითვალისწინებს არათანაბარ გადახდებს, სესხზე მაქსიმალური გადახდა არ უნდა არღვევდეს სესხის მომსახურების კოეფიციენტებს (ამ დებულების დანართ #1) (აღნიშნული ამოქმედდება 2022 წლის 1 მაისიდან).
მე-4 მუხლის (სესხის მომსახურების/ უზრუნველყოფის კოეფიციენტები) მიხედვით:
„1. ამ დებულებით განსაზღვრული გამონაკლისი შემთხვევების გარდა, სესხის გამცემი ორგანიზაცია ვალდებულია, არ გასცეს სესხი ან/და არ მიიღოს თავდებობა ან უზრუნველყოფის საშუალება, თუ:
ა) მსესხებლის/თანამსესხებლის/თავდების/უზრუნველყოფის საშუალების მიმწოდებლის სესხის მომსახურების კოეფიციენტი (ჵთჳ) აღემატება ამ დებულების დანართ #1-ში მოცემულ მაჩვენებლებს;
ბ) იპოთეკურ და 4 წელზე მეტი ვადიანობის უძრავი ქონებით უზრუნველყოფილ სამომხმარებლო სესხზე სესხის უზრუნველყოფის კოეფიციენტი აღემატება ამ დებულების დანართ #2-ში მოცემულ მაჩვენებლებს.
2. ამ მუხლით განსაზღვრული მოთხოვნების არაჯეროვნად შესრულება ან შეუსრულებლობა იწვევს მხოლოდ ამ დებულების მე-8 მუხლით განსაზღვრულ პასუხისმგებლობას“.
- 11.03.2022-ში მიღებული #22/04 ბრძანებით ეროვნულმა ბანკმა დაამტკიცა საპენსიო აქტივების ღირებულების გამოთვლის მეთოდოლოგია.
საპენსიო აქტივების ღირებულების გამოთვლის მეთოდოლოგია, იგივე – ინვესტიციების შეფასების ჩარჩო ან მეთოდოლოგია განკუთვნილია იმისთვის, რომ განსაზღვროს ყველა საპენსიო აქტივის ღირებულების შეფასების ძირითადი პრინციპები.
შეფასების ზოგადი პრინციპების თანახმად საპენსიო სააგენტომ აქტივები უნდა შეაფასოს სამართლიანი ღირებულებით, ფინანსური ანგარიშგების საერთაშორისო სტანდარტებისა და სერტიფიცირებულ ფინანსურ ანალიტიკოსთა (ჩფა) ინსტიტუტის მიერ შემუშავებული საინვესტიციო პორტფელის შემოსავლიანობასთან დაკავშირებული გლობალური სტანდარტებით (გჳჵშ) განსაზღვრული შეფასების პრინციპების გათვალისწინებით. შეფასებისას გამოყენებული მონაცემებისთვის, საინვესტიციო საბჭოს მიერ დადგინდა კლებადი პრიორიტეტულობით ჩამოყალიბებული შემდეგი იერარქია:
– დონე 1: კვოტირებული ფასები აქტიურ ბაზრებზე იმავე აქტივებისთვის;
– დონე 2: ბაზარზე დაკვირვებადი სხვა მონაცემები (ე.ი. კვოტირებული ფასების გარდა);
– დონე 3: ის მონაცემები, რომელთა იდენტიფიცირებაც ვერ ხერხდება ბაზარზე.
სქემა ასეთია: აქტივების შეფასება, რომელთაც აქვთ აქტიური ბაზარი, უნდა მოხდეს დონე 1-ის მონაცემების გამოყენებით. სხვა შემთხვევებში, როდესაც აქტივებს არ აქვთ აქტიური ბაზარი, გამოიყენება დონე 2-ის ან დონე 3-ის მონაცემები, დონე 2-ის მონაცემებად გამოიყენება შიდა ფასწარმოქმნის მეთოდი ან კონკრეტული ფასის წყაროზე მითითება. თუ აქტივის შეფასება შეუძლებელია დონე 1 ან დონე 2-ის მონაცემებით, მაშინ გამოიყენება დონე 3-ის მონაცემები. დონე 3-ის მონაცემებად გამოიყენება დამოუკიდებელი შემფასებლები (ფასის მომწოდებლები).
რაც შეეხება საპენსიო აქტივებში შემავალი ვადიან დეპოზიტებს და სადეპოზიტო სერტიფიკატებს, ისინი უნდა შეფასდეს შეფასების დღეს არსებული ამორტიზებული ღირებულებით, სადაც დარიცხული სარგებელი დაიანგარიშება ეფექტური სარგებლის განაკვეთით (ნომინალურ ღირებულებას დამატებული დარიცხული სარგებელი შეფასების დღის მდგომარეობით და გამოკლებული ნებისმიერი გაუფასურება). ფასს 9 სტანდარტით მოთხოვნილი ბიზნესმოდელისა და მხოლოდ ძირი თანხისა და სარგებლის გადახდის (შშჵჳ) ტესტები უნდა ჩატარდეს სულ მცირე წელიწადში ერთხელ, იმისთვის, რომ გაანგარიშდეს ფინანსური ინსტრუმენტების ღირებულება ამორტიზებული ღირებულებით.
იმ აქტივების ღირებულება, რომლებსაც აქვთ აქტიური ბაზარი, უნდა განისაზღვროს ყოველ სამუშაო დღეს, კვოტირებული ფასების გამოყენებით.
ყველა აქტივისთვის, რომელსაც აქვს აქტიური ბაზარი (გარდა სასესხო ფასიანი ქაღალდებისა), კვოტირებულ ფასად განისაზღვრება შეფასების დღეს ამ აქტივის დახურვის ფასი ბირჟაზე ან ორგანიზებულ სავაჭრო პლატფორმაზე, რომელზეც დალისტულია ეს აქტივი (ერთზე მეტი ლისტინგის შემთხვევაში გაითვალისწინება პირველადი ლისტინგი). თუ შეფასების დღისთვის დახურვის ფასი არ არის გამოქვეყნებული, შეფასებაში გამოიყენება შესაბამის ბირჟაზე ან ორგანიზებულ სავაჭრო პლატფორმაზე გამოქვეყნებული უახლესი დახურვის ფასი, რომელიც გამოქვეყნდა შეფასების დღემდე არაუგვიანეს 20 დღისა.
სასესხო ფასიანი ქაღალდები, რომლებსაც აქვთ აქტიური ბაზარი, უნდა შეფასდეს შეფასების დღის ბოლოსთვის გამოქვეყნებული გაყიდვის (ბიდ) ფასით, რომელიც კვოტირებულია სანდო, აღიარებული წყაროს მიერ, ბლუმბერგის ან რეფინიტივის გამოყენებით. თუ შეფასების დღისთვის გამოქვეყნებული გაყიდვის (ბიდ) ფასი არ არის ხელმისაწვდომი, მაშინ შეფასებაში გამოიყენება გამოქვეყნებული უახლესი გაყიდვის (ბიდ) ფასი, რომელიც გამოქვეყნდა შეფასების დღემდე არაუგვიანეს 20 დღისა.
აქტივებისთვის, რომლებსაც არ აქვთ აქტიური ბაზარი, სამართლიანი ღირებულება შესაძლებელია დადგინდეს ბაზარზე დაკვირვებადი სხვა მონაცემების (დონე 2-ის) გამოყენებით.
როდესაც აქტიური ბაზრის არმქონე აქტივების შეფასებაში გამოიყენება დონე 2-ის მონაცემები, ისინი უნდა განახლდეს რაც შეიძლება ხშირად, თუმცა სულ მცირე თვეში ერთხელ.
შეფასების მეთოდოლოგია შეიძლება შეიცვალოს, თუ შეფასებისას გამოყენებული მონაცემები აღარ არის ხელმისაწვდომი ან ინვესტიციების შეფასების ჩარჩოს შესაბამისად დამტკიცდება შეფასების ახალი მეთოდოლოგია.
მოცემული მეთოდოლოგიით ასევე გაწერილია აქტივის ზოგიერთი კლასისთვის გამოყენებული შეფასების კონკრეტული წესები და შეფასებისას დაშვებული შეცდომებისადმი მიდგომა.
სხვა ცვლილებები
- 29.03.2022-ის მიღებული საქართველოს მთავრობის #160 დადგენილებით დამტკიცდა ლატარიის მოწყობისთვის დადგენილი სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის დაანგარიშებისა და გადახდის წესი.
მოცემული წესის მიხედვით ლატარიის მოწყობაზე სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებლის ობიექტია ლატარიის რეალიზებული ბილეთების ჯამურ ღირებულებასა და საპრიზო ფონდს შორის სხვაობა, ამასთან სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებელი ლატარიების მოწყობაზე განისაზღვრება ლატარიის რეალიზებული ბილეთების ჯამურ ღირებულებასა და საპრიზო ფონდს შორის სხვაობის 10%-ით.
ლატარიის მომწყობი ვალდებულია, სახელმწიფო ბიუჯეტში ყოველკვარტალურად გადაიხადოს მოსაკრებელი არაუგვიანეს საანგარიშო კვარტალის მომდევნო თვის 15 რიცხვისა.
სათამაშო ბიზნესის მოსაკრებელი თითოეული ლატარიის მოწყობისათვის დაიანგარიშება და განისაზღვრება საანგარიშო კვარტალის განმავლობაში ლატარიის რეალიზებული ბილეთების ჯამური ღირებულებისა და ამ ღირებულების სსი(პ) − შემოსავლების სამსახურთან შეთანხმებული საპრიზო ფონდისათვის გათვალისწინებული პროცენტული მოცულობის სხვაობის 10%-ით (ლატარიის მოსაკრებლის განაკვეთი = (x-x*ჱ%)*10%, სადაც x − ლატარიის რეალიზებული ბილეთების ჯამური ღირებულება, ჱ − სსიპ − შემოსავლების სამსახურთან შეთანხმებული საპრიზო ფონდისათვის გათვალისწინებული პროცენტული მოცულობა).
- 16.03.2022-ში მიღებული ბუღალტრული აღრიცხვის, ანგარიშგებისა და აუდიტის ზედამხედველობის სამსახურის უფროსის #ნ-2 ბრძანებით, ცვლილება შევიდა ამავე პირის 2017 წლის 12 ივლისის #ნ-9 ბრძანებაში.
ცვლილების თანახმად ხარისხის კონტროლის სისტემის მონიტორინგის განხორციელების წესის მე-6 მუხლს, რომელიც ეხება მონიტორინგს, სამსახურის ინიციატივით დაემატა 11 პუნქტი. ამ პუნქტის მიხედვით, იმ აუდიტორების თუ აუდიტორული ფირმების მიმართ, რომელთაც მინიჭებული აქვთ სტატუსი „კატეგორიის გარეშე~, სამსახურს შეუძლია საკუთარი ინიციატივით დაიწყოს მონიტორინგის განხორციელება რისკზე დამყარებული მიდგომის საფუძველზე აღმოჩენილი გარემოების შემთხვევაში (მათ შორის, ამ ბრძანებით დამტკიცებული დანართი #3-ის საფუძველზე წარმოდგენილი ინფორმაციის დამუშავების საფუძველზე) ან/და სამსახურისათვის წარდგენილი წერილის, საჩივრის ან/და მაღალი საზოგადოებრივი ინტერესის არსებობისას. სამსახური რისკების მართვისათვის გამოიყენებს შესაბამის მეთოდოლოგიას და პროგრამულ უზრუნველყოფას.
მე-7 მუხლს (მონიტორინგი აუდიტორის/ აუდიტორული ფირმის ინიციატივით) დაემატა ახალი 52 პუნქტი, რომელიდანაც გამომდინარე ის აუდიტორული ფირმა, რომელსაც ბოლო მონიტორინგის შედეგებით მიენიჭა სდპ-ის ფინანსური ანგარიშგების აუდიტის ჩატარების უფლება და სურს განმეორებითი მონიტორინგი, თავისუფლდება დიაგნოსტიკური ანგარიშის და ქსელის ფარგლებში ხარისხის კონტროლის სისტემის მიმოხილვის წარმოდგენის ვალდებულებისაგან.
ამავე ბრძანების მიხედვით თემატური მონიტორინგის შედეგები (მინიჭებული უფლებამოსილება, მომსახურების შეზღუდვა და პასუხისმგებლობის სახე) საჯაროა, რაც შესაბამისი გადაწყვეტილების მიღებიდან 5 სამუშაო დღის ვადაში აისახება რეესტრში.
მე-17 მუხლს (მონიტორინგის გეგმა) დაემატა 33-34 პუნქტები:
„33. აუდიტორის/აუდიტორული ფირმის მიმართ, რომელსაც კანონის ამოქმედების შემდგომ პერიოდში არ აქვს დასრულებული სულ მცირე 2 ფინანსური ანგარიშგების აუდიტი, მონიტორინგი ვერ განხორციელდება (შეწყდება საწყის ეტაპზე), ხოლო აუდიტორი/აუდიტორული ფირმა რეესტრში აისახება როგორც „კატეგორიის გარეშე~, მონიტორინგის შედეგების გამოვლენამდე არსებული პერიოდით. ამ პუნქტით განსაზღვრული აუდიტორის/აუდიტორული ფირმის მიერ გაწეული სხვა აუდიტორული მომსახურების არსებობის შემთხვევაში სამსახური უფლებამოსილია რისკზე დამყარებული მიდგომის საფუძველზე აღმოჩენილი გარემოების ფარგლებში განახორციელოს თემატური მონიტორინგი“;
გ) 33 პუნქტის შემდეგ დაემატოს შემდეგი შინაარსის 34 პუნქტი:
„34. ამ მუხლის 33 პუნქტით გათვალისწინებული აუდიტორი/აუდიტორული ფირმა, რომელსაც მინიჭებული აქვს სტატუსი „კატეგორიის გარეშე“, უფლებამოსილია მონიტორინგის შედეგების გამოვლენამდე ფინანსური ანგარიშგების აუდიტის მომსახურება გაუწიოს პირველ, მეორე, მესამე და მეოთხე კატეგორიის სუბიექტებს“.
მონიტორინგის გეგმაში აუდიტორისა და აუდიტორული ფირმის თითოეულ გარიგების პარტნიორთან მიმართებით შეტანილი უნდა იყოს მინიმუმ ერთი ფინანსური ანგარიშგების აუდიტის გარიგება, აუდიტორულ ფირმასთან მიმართებით კი არანაკლებ ორი ფინანსური ანგარიშგების აუდიტის გარიგება.
ფირმის მიმართ, რომელსაც მიენიჭა სუბიექტებისათვის (გარდა სდპ-ისა) აუდიტორული მომსახურების გაწევის უფლება და მომდევნო, სავალდებულო წესით მონიტორინგის განხორციელებამდე არ ჩაუტარებია სულ მცირე ორი ფინანსური ანგარიშგების აუდიტი, ვერ ჩატარდება მონიტორინგი (შეწყდება საწყის ეტაპზე), აუდიტორს თუ აუდიტორულ ფირმას შეუნარჩუნდება ბოლო მონიტორინგის შედეგებით მინიჭებული უფლებამოსილება ან შეზღუდვა მომდევნო მონიტორინგის შედეგების გამოვლენამდე, რეესტრში კი აისახება როგორც „კატეგორიის გარეშე“.
იხილეთ ასევე:
– 28.02.2022-ის ფინანსთა მინისტრის #82 ბრძანება, „მიმდინარე კონტროლის პროცედურების ჩატარების, სასაქონლო-მატერიალურ ფასეულობათა ჩამოწერის, აღიარებული საგადასახადო დავალიანების დაფარვის, საგადასახადო დავალიანების გადახდევინების უზრუნველყოფის ღონისძიებების განხორციელების, სამართალდარღვევათა საქმისწარმოების წესის დამტკიცების თაობაზე“ ამავე პირის 2010 წლის 31 დეკემბრის #994 ბრძანებაში ცვლილების შეტანის შესახებ.
– 02.03.2022-ის ფინანსთა და შინაგან საქმეთა მინისტრების ერთობლივი ბრძანება #66/№25, „აზარტული და სხვა მომგებიანი თამაშობების ნებართვის მფლობელ პირთა მიერ სანებართვო პირობების შესრულების შემოწმების წესის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს ფინანსთა მინისტრისა და საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის 2011 წლის 14 დეკემბრის #611-#1013 ერთობლივ ბრძანებაში ცვლილების შეტანის შესახებ.
– 31.03.2022-ის ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის #33/04 ბრძანება, საგადახდო მომსახურების პროვაიდერების მიერ სათამაშო ბიზნესის განმახორციელებელ კომპანიებთან ოპერაციების შეზღუდვის წესის დამტკიცების შესახებ.
– 21.03.2022-ის მთავრობის #137 დადგენილება, სასოფლო-სამეურნეო კოოპერატივების შემნახველი საწარმოების თანადაფინანსების სახელმწიფო პროგრამის დამტკიცების შესახებ.
– 22.03.2022-ის მთავრობის #142 დადგენილება, სამკურნალო საშუალებების ხარისხის სახელმწიფო კონტროლის 2022 წლის პროგრამის დამტკიცების შესახებ.
– 25.03.2022-ის მთავრობის #148 დადგენილება, საჯარო სამართლის იურიდიული პირის – საფინანსო-ანალიტიკური სამსახურის მიერ გაწეული ზოგიერთი ანაზღაურებადი მომსახურების სახისა და საფასურის ოდენობის დამტკიცების შესახებ
მარიამ აფრასიძე
