გაგრძელება. დასაწყისი იხ. "ააფი", #5(257), 2021 წ.
თავი II
ინტეგრირებული ანგარიში
3. სახელმძღვანელო პრინციპები
3.1 ინტეგრირებული ანგარიშის მომზადების და პრეზენტაციის პროცესს, მასში შემავალ ინფორმაციას და მისი წარდგენის წესს საფუძვლად ედება შემდეგი სახელმძღვანელო პრინციპები:
ა) მთავარი სტრატეგიული მიმართულება და სამომავლო ორიენტაცია;
ბ) ურთიერთდაკავშირებული ინფორმაცია;
გ) ურთიერთობები დაინტერესებულ მხარეებთან;
დ) არსებითობა;
ე) ლაკონიურობა;
ვ) საიმედოობა და სისრულე;
ზ) თანამიმდევრულობა და შედარებითობა;
3.2 სახელმძღვანელო პრინციპები გამოიყენება როგორც ინდივიდუალურად, ასევე ერთობლივად, ინტეგრირებული ანგარიშის მომზადებისა და წარდგენის მიზნით. შესაბამისად, პრინციპების გამოყენების დროს ლოგიკური განსჯაა საჭირო, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც პრინციპებს შორის აშკარა წინააღმდეგობას აქვს ადგილი (მაგ. ლაკონიურობასა და სისრულეს შორის).
3A მთავარი სტრატეგიული მიმართულება და სამომავლო ორიენტაცია
3.3 ინტეგრირებული ანგარიში უნდა იძლეოდეს ინფორმაციას იმის შესახებ, თუ როგორია ორგანიზაციის სტრატეგია, როგორ უკავშირდება ის ხანმოკლე, საშუალო და გრძელვადიან პერსპექტივაში ორგანიზაციის მიერ ღირებულების შექმნის შესაძლებლობას, როგორ იყენებს ორგანიზაცია სხვადასხვა კაპიტალს და რა გავლენას ახდენს ეს ორგანიზაციის სხვადასხვა ტიპის კაპიტალზე.
3.4 ეს სახელმძღვანელო პრინციპი არ ვრცელდება მხოლოდ შინაარსობრივ ელემენტებზე 4E „სტრატეგია და რესურსების განაწილება“ და 4G „პერსპექტივები“. ის განმარტავს, თუ როგორ უნდა შეირჩეს და აისახოს სხვა შინაარსობრივი ელემენტებიც, მაგალითად:
● მნიშვნელოვანი რისკები, შესაძლებლობები და დამოკიდებულებები, რომლებიც გამომდინარეობს ბაზარზე ორგანიზაციის პოზიციიდან და ბიზნესმოდელიდან.
● მმართველი პირების შეხედულებები შემდეგ საკითხებზე:
- ურთიერთობა წარსულ და მომავალ საქმიანობას შორის და ის ფაქტორები, რომლებსაც ამ ურთიერთობის შეცვლა შეუძლია;
- როგორ აბალანსებს ორგანიზაცია მოკლე, საშუალო და გრძელვადიან ინტერესებს;
- რა ისწავლა ორგანიზაციამ მომავალი სტრატეგიული მიმართულებების განსაზღვრის წარსული გამოცდილებიდან.
3.5 სტრატეგიული მიმართულებისა და სამომავლო ორიენტაციის დადგენისას (იხ. აგრეთვე პარაგრაფები 3.52-3.53) გათვალისწინებული უნდა იყოს, თუ რა ზემოქმედებას ახდენს სხვადასხვა ტიპის მნიშვნელოვანი კაპიტალის სტაბილური ფიზიკური და ფინანსური ხელმისაწვდომობა და ხარისხი ორგანიზაციის შესაძლებლობაზე მიაღწიოს სტრატეგიულ მიზნებს მომავალში და შექმნას ღირებულება.
3B ურთიერთდაკავშირებული ინფორმაცია
3.6 ინტეგრირებული ანგარიში უნდა იძლეოდეს ერთიან სურათს, რომელშიც ასახული იქნება იმ ფაქტორების კომბინაციები და ურთიერთდამოკიდებულება, რომლებიც გავლენას ახდენენ ორგანიზაციის მიერ დროთა განმავლობაში ღირებულების შექმნის უნარზე.
3.7 რაც უფრო მეტად იყენებს ორგანიზაცია ინტეგრირებულ აზროვნებას თავის საქმიანობაში, მით უფრო ბუნებრივად უკავშირდება ერთმანეთს ეს ინფორმაცია მენეჯმენტის ანგარიშებში, ანალიზსა და გადაწყვეტილების მიღების პროცესებში და შესაბამისად, ინტეგრირებულ ანგარიშშიც.
3.8 სხვადასხვა ინფორმაციას შორის კავშირების ძირითადი ფორმებია:
● კავშირები შინაარსობრივ ელემენტებს შორის. ინტეგრირებული ანგარიში შინაარსობრივ ელემენტებს აერთიანებს მთლიან სურათში, რომელიც ორგანიზაციის საქმიანობის დინამიკურ და სისტემურ ურთიერთქმედებას ასახავს. მაგალითად:
- არსებული რესურსების განაწილების ანალიზი და ინფორმაცია იმის შესახებ, თუ როგორ მოახდენს ორგანიზაცია რესურსების კომბინირებას ან როგორ განახორციელებს შემდგომ ინვესტიციებს დასახული მიზნების მისაღწევად;
- ინფორმაცია იმის შესახებ, თუ როგორ არის ორგანიზაციის სტრატეგია მორგებული ისეთ სიტუაციებზე, როდესაც, მაგალითად, ახალი რისკები და შესაძლებლობები ვლინდება, ან წარსული შედეგები ისეთი არ არის, როგორც მოსალოდნელი იყო;
- ორგანიზაციის სტრატეგიისა და ბიზნესმოდელის კავშირი გარე გარემოში მომხდარ ცვლილებებთან, როგორიცაა ტექნოლოგიური ცვლილებების ტემპის ზრდა ან შენელება, საზოგადოების მოლოდინების ზრდა, რესურსების ნაკლებობა მსოფლიოში არსებული მარაგების შემცირების კვალდაკვალ.
● კავშირი წარსულ, აწმყო და მომავალ პერიოდებს შორის. ორგანიზაციის მიერ წარმოდგენილმა ანალიზმა „წარსულიდან დღემდე“ განხორციელებული საქმიანობის შესახებ შეიძლება სასარგებლო იყოს იმის შესაფასებლად, თუ რამდენად სარწმუნოა „აწმყოდან მომავლამდე“ პერიოდისთვის ორგანიზაციის მიერ გაკეთებული პროგნოზი. „წარსულიდან დღემდე“ პერიოდის განმარტება ასევე შეიძლება სასარგებლო იყოს არსებული შესაძლებლობების და მართვის ხარისხის ანალიზისთვის.
● კავშირები სხვადასხვა ტიპის კაპიტალს შორის. ეს მოიცავს ინფორმაციას სხვადასხვა სახის კაპიტალს შორის ურთიერთდამოკიდებულებისა და ურთიერთჩანაცვლების შესახებ და იმაზე, თუ როგორ ზემოქმედებას ახდენს მათი ფიზიკური და ფინანსური ხელმისაწვდომობისა და ხარისხის ცვლილებები ორგანიზაციის მიერ ღირებულების შექმნის უნარზე.
● კავშირი ფინანსურ და სხვა სახის ინფორმაციას შორის. მაგალითად:
- შემოსავლის მოსალოდნელი ზრდა ან კვლევისა და განვითარების პოლიტიკის წილის ზრდა ბაზარზე და ტექნოლოგიებში/ნოუ-ჰაუში ან ადამიანურ რესურსებში ჩადებული ინვესტიციები;
- ხარჯების შემცირება ან გარემოსდაცვითი პოლიტიკის მიერ ბიზნესისთვის შექმნილი ახალი შესაძლებლობები, ენერგოეფექტიანობა, ადგილობრივ თემებთან თანამშრომლობა ან სოციალური საკითხების გადაჭრის ხელშემწყობი ტექნოლოგიების დანერგვა;
- შემოსავლებსა და მოგების ზრდა მომხმარებლებთან გრძელვადიანი ურთიერთობების გამო ან მომხმარებელთა კმაყოფილების ან ორგანიზაციის რეპუტაციის ზრდის შედეგად.
● კავშირი რაოდენობრივ და ხარისხობრივ ინფორმაციას შორის. აუცილებელია, რომ ინტეგრირებული ანგარიშში შევიდეს როგორც ხარისხობრივი, ისე რაოდენობრივი ინფორმაცია, რათა მან სწორად წარმოაჩინოს ორგანიზაციის მიერ ღირებულების შექმნის შესაძლებლობა. მუშაობის ძირითადი ინდიკატორების შესახებ ინფორმაციის შეტანა ანგარიშის თხრობითი ნაწილში, შეიძლება რაოდენობრივი და თვისობრივი ინფორმაციის დაკავშირების ეფექტიანი გზა იყოს.
● კავშირი მენეჯმენტისთვის, საბჭოსთვის და გარეშე პირებისთვის განკუთვნილი ანგარიშების ინფორმაციას შორის. მაგალითად, როგორც 4.53 პარაგრაფშია აღნიშნული, მნიშვნელოვანია, რომ ინტეგრირებულ ანგარიშში შეტანილი რაოდენობრივი ინდიკატორები შეესაბამებოდეს იმ ინდიკატორებს, რომლებიც ორგანიზაციის შიგნით გამოიყენება ხელმძღვანელი პირების მიერ.
● კავშირი ინტეგრირებული ანგარიშიდან, ორგანიზაციის სხვა კომუნიკაციებიდან და სხვა წყაროებიდან მიღებულ ინფორმაციებს შორის. ეს ნიშნავს, რომ ორგანიზაციის ყველა კომუნიკაცია უნდა იყოს თანმიმდევრული. შეფასების დროს, ორგანიზაციის მიერ წარმოდგენილი ინფორმაცია არ იკითხება იზოლირებულად, არამედ კომბინირებულია სხვა წყაროების ინფორმაციასთან.
3.9 თუ ინტეგრირებულ ანგარიშს აქვს ლოგიკური სტრუქტურა, არის ნათლად წარმოდგენილი, დაწერილია მკაფიო და გასაგებ ენაზე და აქვს მოხერხებული საძიებო საშუალებები (როგორიცაა მკაფიოდ გამოკვეთილი, მაგრამ ერთმანეთთან დაკავშირებული თავები და მითითებები), მასში მოცემული ინფორმაცია უფრო მეტად არის დაკავშირებული ერთმანეთთან და საერთო ჯამში ინტეგრირებული ანგარიშის სარგებლიანობა იზრდება. ამ კონტექსტში, საინფორმაციო და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიები შეიძლება გამოყენებული იყოს ინფორმაციის ძიების, წვდომის, კომბინირების, დაკავშირების, სპეციფიკურ საჭიროებებზე მორგების, ხელახალი გამოყენების ან ანალიზის შესაძლებლობის გასაუმჯობესებლად.
3C ურთიერთობები დაინტერესებულ მხარეებთან
3.10 ინტეგრირებულ ანგარიშში აღწერილი უნდა იყოს ძირითად დაინტერესებულ მხარეებთან ორგანიზაციის ურთიერთობების ხასიათი და ხარისხი, მათ შორის ის, თუ როგორ და რამდენად აცნობიერებს, ითვალისწინებს და პასუხობს ორგანიზაცია დაინტერესებული მხარეების ლეგიტიმურ საჭიროებებსა და ინტერესებს.
3.11 ეს სახელმძღვანელო პრინციპი ხაზს უსვამს ძირითად დაინტერესებულ მხარეებთან ურთიერთობის მნიშვნელობას, რადგან (როგორც ეს უკვე აღინიშნა 2.2 პარაგრაფში), ღირებულება მხოლოდ ორგანიზაციის მიერ ან მის შიგნით კი არ იქმნება, არამედ სხვებთან ურთიერთობის შედეგად. ეს სულაც არ ნიშნავს იმას, რომ ინტეგრირებულ ანგარიშში ორგანიზაციამ ყველა დაინტერესებული მხარის ინფორმაციული საჭიროებები უნდა დააკმაყოფილოს.
3.12 დაინტერესებული მხარეები იძლევიან სასარგებლო ინფორმაციას მათთვის მნიშვნელოვან საკითხებზე, მათ შორის ეკონომიკურ, ეკოლოგიურ და სოციალურ საკითხებზე, რომლებიც ასევე მოქმედებს ორგანიზაციის მიერ ღირებულების შექმნის უნარზე. ეს მოსაზრებები შეიძლება დაეხმაროს ორგანიზაციას:
● გაარკვიოს რა მიაჩნიათ დაინტერესებულ მხარეებს ღირებულებად;
● გაიგოს ისეთი ტენდენციების შესახებ, რომლებსაც შესაძლოა ჯერ კიდევ არ მიექცა ყურადღება, მაგრამ რომელთა მნიშვნელობა იზრდება;
● მიიღოს ინფორმაცია არსებითი საკითხების, მათ შორის რისკების და შესაძლებლობების შესახებ;
● შეიმუშაოს და შეაფასოს სტრატეგია;
● მართოს რისკები;
● განახორციელოს ღონისძიებები, მათ შორის მოახდინოს სტრატეგიული და აუცილებელი რეაგირება არსებით საკითხებზე.
3.13 ბიზნესის ყოველდღიური მუშაობის პროცესში ორგანიზაციები რეგულარულად ურთიერთობენ დაინტერესებულ მხარეებთან (მაგალითად, აქვთ ყოველდღიური კავშირი მომხმარებლებთან და მომწოდებლებთან ან უფრო ვრცელი ურთიერთობები სტრატეგიული დაგეგმვისა და რისკების შეფასების პროცესში). ორგანიზაციას შეიძლება აგრეთვე დაინტერესებულ მხარესთან ურთიერთობა ჰქონდეს კონკრეტული მიზნის მისაღწევად (მაგალითად, ადგილობრივ თემთან თანამშრომლობა ქარხნის გაფართოების დაგეგმვის დროს). რაც უფრო მეტად იყენებს ორგანიზაცია ინტეგრირებულ აზროვნებას თავის საქმიანობაში, მით უფრო სრულად ითვალისწინებს ის ძირითადი დაინტერესებული მხარეების ლეგიტიმურ საჭიროებებსა და ინტერესებს თავისი საქმიანობის პროცესში.
3.14 ინტეგრირებული ანგარიში აძლიერებს გამჭვირვალობას და ანგარიშგებას, რაც არსებითია ნდობისა და მდგრადობის განმტკიცებისთვის, რადგანაც მასში აღწერილია თუ როგორ ხდება დაინტერესებული მხარეების ლეგიტიმური მოთხოვნილებების და ინტერესების გათვალისწინება და მათზე რეაგირება გადაწყვეტილებების მიღებისა და სამუშაოების შესრულების პროცესში და როგორ ხორციელდება მუდმივი კომუნიკაცია დაინტერესებულ მხარეებთან.
3.15 ანგარიშგება მჭიდრო კავშირშია ორგანიზაციის მართვის კონცეფციასთან და იმის შეგნებასთან, რომ ორგანიზაციამ სათანადოდ უნდა იზრუნოს და პასუხისმგებლობით მოეკიდოს იმ კაპიტალს, რომლებზეც მისი საქმიანობა და შედეგები გავლენას ახდენენ. როდესაც გარკვეული ტიპის კაპიტალი ორგანიზაციას ეკუთვნის, ორგანიზაციის მენეჯერებს და ხელმძღვანელ პირებს მასზე პასუხისმგებლობა ეკისრებათ (ორგანიზაციასთან გაფორმებული სამართლებრივი ურთიერთობების საფუძველზე).
3.16 თუ კაპიტალი სხვისი საკუთრებაა ან არავის საკუთრება არ არის, მის მართვაზე პასუხისმგებლობას კანონმდებლობა ან შესაბამისი რეგულაციები განსაზღვრავს (მაგ., ორგანიზაციის მფლობელებთან დადებული ხელშეკრულება, შრომის კანონმდებლობა ან გარემოს დაცვის წესები). როდესაც მართვის პასუხისმგებლობა კანონით განსაზღვრული არ არის, ორგანიზაციას შეიძლება ჰქონდეს ეთიკური პასუხისმგებლობა თავის თავზე აიღოს გარკვეული ვალდებულებები და ამ დროს დაინტერესებული მხარეების მოლოდინებით იხელმძღვანელოს.
3D არსებითობა
3.17 ინტეგრირებულ ანგარიშში მოცემული უნდა იყოს ინფორმაცია ისეთი საკითხების შესახებ, რომლებიც მნიშვნელოვან ზეგავლენას ახდენენ ორგანიზაციის მიერ მოკლევადიან, საშუალო და გრძელვადიან პერიოდებში ღირებულების შექმნის შესაძლებლობაზე.
გარემოებების არსებითობის დადგენის პროცესი
3.18 იმისთვის, რომ დავადგინოთ თუ რამდენად არსებითია ესა თუ ის გარემოება და საჭიროა თუ არა მისი ინტეგრირებულ ანგარიშში შეტანა, აუცილებელია:
● გამოვავლინოთ ის ფაქტორები, რომლებიც გავლენას ახდენენ ორგანიზაციის მიერ ღირებულების შექმნის შესაძლებლობებზე, როგორც ეს ზემოთ, 2 B თავში იყო აღნიშნული (იხ. პარაგრაფები 3.21–3.23);
● შევაფასოთ თუ რამდენად მნიშვნელოვანია ამ გარემოებების ცნობილი ან პოტენციური გავლენა ორგანიზაციის მიერ ღირებულების შექმნის შესაძლებლობებზე (იხ. პარაგრაფები 3.24 –3.27);
● განვსაზღვროთ ამ ფაქტორების პრიორიტეტულობა მათი შედარებითი მნიშვნელობის საფუძველზე (იხ. პარაგრაფი 3.28);
● დავადგინოთ იდენტიფიცირებული არსებითი გარემოებების შესახებ გასამჟღავნებელი ინფორმაცია (იხ. პარაგრაფი 3.29);
3.19 ეს პროცესი ეხება როგორც დადებით, ასევე უარყოფით გარემოებებს, რომელთა შორისაა რისკები და შესაძლებლობები, დადებითი და უარყოფითი შედეგები ან პერსპექტივები. იგი აგრეთვე ეხება როგორც ფინანსურ, ასევე არაფინანსურ ინფორმაციას, რომელმაც შეიძლება პირდაპირი გავლენა იქონიოს თავად ორგანიზაციაზე ან სხვის საკუთრებაში მყოფ/ სხვებისთვის ხელმისაწვდომ კაპიტალზე.
3.20 იმისთვის, რომ გარემოებების არსებითობის დადგენის პროცესი მაქსიმალურად ეფექტიანი გახდეს, ის ინტეგრირებული უნდა იყოს ორგანიზაციის მენეჯმენტის პროცესებში. აღნიშნული პროცესი უნდა ითვალისწინებდეს რეგულარულ ურთიერთობას ფინანსური კაპიტალის მიმწოდებლებთან და სხვა მონაწილე მხარეებთან, რომ ინტეგრირებულმა ანგარიშმა თავისი პირველადი დანიშნულება შეასრულოს, 1.7 პარაგრაფის მოთხოვნების შესაბამისად.
რელევანტური გარემოებების იდენტიფიკაცია
3.21 რელევანტურია ის საკითხები, რომლებიც გავლენას ახდენენ ან შეიძლება გავლენა მოახდინონ ორგანიზაციის მიერ ღირებულების შექმნის უნარზე. ამის დასადგენად საჭიროა გავითვალისწინოთ მათი გავლენა ორგანიზაციის სტრატეგიაზე, მართვაზე, საქმიანობაზე ან პერსპექტივებზე.
3.22 ჩვეულებრივ, მნიშვნელოვნად მიიჩნევა ღირებულების შექმნასთან დაკავშირებული საკითხები, რომლებიც განიხილება ორგანიზაციის მართვაზე პასუხისმგებელ პირთა შეხვედრების დროს. ამ საკითხების იდენტიფიცირების დროს მნიშვნელოვანია, რომ მათ ძირითადი დაინტერესებული მხარეების თვალითაც შევხედოთ.
3.23 რელევანტური საკითხების სიაში ის საკითხებიც უნდა შევიდეს, რომელთა მოკლევადიან პერიოდში მოგვარება შეიძლება იყოს მარტივი, მაგრამ რომლებიც, უკონტროლოდ დატოვების შემთხვევაში, საშუალო და გრძელვადიან პერიოდში შეიძლება საზიანო გახდეს ან გართულდეს. საკითხები არ შეიძლება გამოირიცხოს იმის გამო, რომ ორგანიზაციას მათი მოგვარება არ სურს ან არ იცის როგორ გაუმკლავდეს მათ.
მნიშვნელობის შეფასება
3.24 ყველა რელევანტური გარემოება არსებით ფაქტორად არ ითვლება. იმისთვის, რომ რელევანტური გარემოება ინტეგრირებულ ანგარიშში აისახოს, ამ გარემოების ცნობილი ან პოტენციური გავლენა ორგანიზაციის მიერ ღირებულების შექმნის შესაძლებლობაზე უნდა იყოს საკმარისად მნიშვნელოვანი. ეს გულისხმობს რელევანტური გარემოების ზემოქმედების სიდიდის შეფასებას და ამ გარემოების რეალიზაციის ალბათობის შეფასებას (თუ ეს გაურკვეველია).
3.25 გარემოების მნიშვნელობის შეფასება ხდება იმის გათვალისწინებით, არის თუ არა მისი გავლენა სტრატეგიაზე, მმართველობაზე, შედეგებზე ან პერსპექტივაზე ისეთი, რომ დროთა განმავლობაში არსებითი გავლენა მოახდინოს ღირებულების შექმნაზე. ეს ლოგიკურად უნდა შეფასდეს და ყველაფერი დამოკიდებული იქნება განსახილველი საკითხის ხასიათზე. ფაქტორები შეიძლება განხილულ იქნეს როგორც ინდივიდუალურად, ასევე ჯგუფურად.
3.26 გარემოების ეფექტის სიდიდის შეფასება სულაც არ ნიშნავს იმას, რომ ის რაოდენობრივად უნდა შეფასდეს. მისი ბუნებიდან გამომდინარე, თვისებრივი შეფასება შეიძლება უფრო შესაფერისი იყოს.
3.27 გარემოების ეფექტის სიდიდის შეფასებისას ორგანიზაციამ უნდა გაითვალისწინოს:
● რაოდენობრივი და ხარისხობრივი ფაქტორები;
● ფინანსური, ოპერატიული, სტრატეგიული, რეპუტაციასთან დაკავშირებული და მარეგულირებელი პერსპექტივები;
● შიდა თუ გარე ზემოქმედების არეალი;
● ვადები.
მნიშვნელოვანი საკითხების პრიორიტეტულობის შეფასება
3.28 მას შემდეგ, რაც მნიშვნელოვან საკითხებს დავადგენთ, აუცილებელია თითოეული მათგანის პრიორიტეტულობის შეფასება, მათი მნიშვნელობის საფუძველზე, რაც ინტეგრირებულ ანგარიშში მნიშვნელოვან საკითხებზე ყურადღების გამახვილებაში დაგვეხმარება.
გასამჟღავნებელი ინფორმაციის დადგენა
3.29 არსებითი საკითხების შესახებ გასამჟღავნებელი ინფორმაციის დასადგენად ლოგიკურ განსჯას იყენებენ. ამისათვის საჭიროა სხვადასხვა (როგორც შიდა, ასევე გარე) პერსპექტივების გათვალისწინება. ამასთან ერთად, აუცილებელია რეგულარული ურთიერთობა ფინანსური კაპიტალის მიმწოდებლებთან და სხვა მონაწილე მხარეებთან, რომ ინტეგრირებულმა ანგარიშმა თავისი პირველადი დანიშნულება შეასრულოს, 1.7 პარაგრაფის მოთხოვნების შესაბამისად. (იხ. აგრეთვე პარაგრაფები 4.50–4.52).
ანგარიშგების საზღვრები
3.30 არსებითობის განსაზღვრის პროცესში დიდი მნიშვნელობა აქვს ანგარიშგების საზღვრების დადგენას. ინტეგრირებული ანგარიშის საზღვრების დადგენისას საჭიროა განისაზღვროს ორი ასპექტი:
● ორგანიზაციის ფინანსური ანგარიშგების სუბიექტი (ე.ი. ფინანსური ანგარიშგების საზღვრები);
● რისკები, შესაძლებლობები და შედეგები, რომლებიც დაკავშირებულია ან ასოცირდება სხვა, გარეშე სუბიექტებთან/დაინტერესებულ მხარეებთან რომლებიც მნიშვნელოვან გავლენას ახდენენ ფინანსური ანგარიშგების სუბიექტის მიერ ღირებულების შექმნის შესაძლებლობაზე.
3.31 ორგანიზაციის ფინანსური ანგარიშგების სუბიექტების შერჩევას გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს, რადგან:
● ფინანსური კაპიტალის მიმწოდებლები ინვესტიციებს დებენ აღნიშნულ სუბიექტებში და შესაბამისად მათ სჭირდებათ ინფორმაცია მათი ფინანსური მდგომარეობის შესახებ;
● ორგანიზაციის ფინანსურ ანგარიშგებაში მოცემული ინფორმაცია გამოიყენება როგორც საყრდენი ან ათვლის წერტილი, რომელსაც ინტეგრირებული ანგარიშის სხვა ინფორმაცია უკავშირდება.
სქემა #3: საწარმოები / დაინტერესებული მხარეები, რომლებიც მხედველობაში მიიღება ანგარიშგების საზღვრების დადგენისას:
3.32 #3 სქემაზე ნაჩვენებია ის საწარმოები/დაინტერესებული მხარეები, რომლებიც მხედველობაში მიიღება ანგარიშგების საზღვრების დადგენისას.
ფინანსური ანგარიშგების სუბიექტები
3.33 ფინანსური ანგარიშგების ნაწილში ორგანიზაცია ადგენს, თუ რომელი შვილობილი კომპანიის, ერთობლივი საწარმოს და ასოცირებული კომპანიის გარიგებები და შესაბამისი მოვლენები შევა ორგანიზაციის ფინანსურ ანგარიშში. ფინანსური ანგარიშგების სუბიექტი განისაზღვრება ფინანსური ანგარიშგების მოქმედი სტანდარტების შესაბამისად, კონტროლის ან მნიშვნელოვანი გავლენის ცნებებზე დაყრდნობით.
რისკები, შესაძლებლობები და შედეგები
3.34 ანგარიშგების საზღვრების დადგენის მეორე ასპექტი არის სხვა სუბიექტებთან / დაინტერესებულ მხარეებთან დაკავშირებული იმ რისკების, შესაძლებლობებისა და შედეგების იდენტიფიცირება, რომლებიც მნიშვნელოვან გავლენას ახდენენ ფინანსური ანგარიშგების სუბიექტის მიერ ღირებულების შექმნის უნარზე. ეს სხვა სუბიექტები/ დაინტერესებული მხარეები შეიძლება იყვნენ „დაკავშირებული მხარეები“ (ფინანსური ანგარიშგების მიზნებისათვის), მაგრამ, როგორც წესი, ეს უფრო მრავალფეროვან სუბიექტებს / დაინტერესებულ მხარეებს მოიცავს.
3.35 ფინანსური ანგარიშგების საზღვრების მიღმა გასვლის მიზანი არის იმ რისკების, შესაძლებლობების და შედეგების იდენტიფიცირება, რომლებიც არსებით გავლენას ახდენს ორგანიზაციის მიერ ღირებულების შექმნის უნარზე. ანგარიშგების ამ ნაწილის სუბიექტები / დაინტერესებული მხარეები ფინანსური ანგარიშგების სუბიექტთან დაკავშირებული არიან არა კონტროლის ან მნიშვნელოვანი გავლენის გამო, არამედ რისკების, შესაძლებლობების და შედეგების ხასიათის და სიახლოვის გამო. მაგალითად, თუ იმ დარგში, რომელშიც ორგანიზაცია მუშაობს, შრომის პირობების ასპექტები არსებით გავლენას ახდენენ ორგანიზაციის მიერ ღირებულების შექმნის შესაძლებლობაზე, მაშინ ინტეგრირებულ ანგარიშში შეიძლება მოცემული იყოს ინფორმაცია ამ ასპექტების შესახებ, რადგანაც ეს მომწოდებლების შრომით პირობებს ეხება.
3E ლაკონიურობა
3.36 ინტეგრირებული ანგარიში უნდა იყოს ლაკონიური
3.37 ინტეგრირებული ანგარიში უნდა მოიცავდეს საკმარის კონტექსტს ორგანიზაციის სტრატეგიის, მმართველობის, მუშაობისა და პერსპექტივების გასაგებად და არ იყოს გადატვირთული ნაკლებად რელევანტური ინფორმაციით.
3.38 თავის ინტეგრირებულ ანგარიშში ორგანიზაცია ეძებს ბალანსს, რომ დააკმაყოფილოს როგორც ლაკონიურობის, ასევე სხვა სახელმძღვანელო პრინციპების მოთხოვნები, კერძოდ, უზრუნველყოს, რომ ანგარიში იყოს სრული და ამავე დროს სხვა ორგანიზაციებთან შედარების საშუალებას იძლეოდეს. ლაკონიურობის მისაღწევად:
● ინტეგრირებული ანგარიშის მომზადებისას უნდა შესრულდეს არსებითობის დადგენის პროცესი, რომელიც 3D თავშია აღწერილი;
● დაცული უნდა იყოს ანგარიშის ლოგიკური სტრუქტურა და ანგარიში უნდა შეიცავდეს ჯვარედინ მითითებებს, რომ თავი ავარიდოთ ზედმეტ გამეორებებს;
● ანგარიში შეიძლება მოცემული იყოს ბმული უფრო დეტალურ ინფორმაციასთან, რომელიც ხშირად არ იცვლება (მაგალითად, შვილობილი კომპანიების ჩამონათვალი), ან გარე წყაროებთან (მაგალითად, მთავრობის ვებგვერდზე გამოქვეყნებულ პროგნოზები მომავალი ეკონომიკური პირობების შესახებ);
● ანგარიში სხვადასხვა ცნებები ნათლად და რაც შეიძლება მოკლედ უნდა იყოს ჩამოყალიბებული;
● ანგარიშში გამოყენებული უნდა იყოს უბრალო ენა, ჟარგონის ან რთული ტექნიკური ტერმინოლოგიის ნაცვლად;
● ანგარიშში თავი უნდა ავარიდოთ უაღრესად ზოგადი ინფორმაციის გამჟღავნებას, რომელსაც ხშირად უწოდებენ „სტანდარტულ იურიდიულ დებულებებს“ და რომელიც არ არის სპეციფიკური ამ ორგანიზაციისთვის.
3F საიმედოობა და სისრულე
3.39 ინტეგრირებული ანგარიში უნდა შეიცავდეს ყველა არსებით საკითხს, როგორც პოზიტიურს, ასევე ნეგატიურს, დაბალანსებულად და არსებითი შეცდომის გარეშე.
საიმედოობა
3.40 ინფორმაცია საიმედოა თუ ის დაბალანსებულია და მასში არ არის არსებითი შეცდომები. საიმედოობას (რომელსაც ხშირად „ინფორმაციის კეთილსინდისიერ გამჟღავნებას“ უწოდებენ) ზრდის ისეთი მექანიზმები, როგორიცაა ძლიერი შიდა კონტროლისა და ანგარიშგების სისტემები, დაინტერესებული მხარეების ჩართულობა, შიდა აუდიტი ან სხვა მსგავსი ფუნქციები და დამოუკიდებელი გარეშე მხარეების დასკვნები.
3.41 საბოლოო ჯამში, ორგანიზაციის ხელმძღვანელი პირები პასუხისმგებელნი არიან იმაზე, თუ როგორ მიჰყავს ორგანიზაციის სტრატეგიას, მართვას, საქმიანობასა და პერსპექტივებს დროთა განმავლობაში ღირებულების შექმნისკენ. ისინი პასუხისმგებელნი არიან ეფექტიანად უხელმძღვანელონ ინტეგრირებული ანგარიშის მომზადების და წარდგენის პროცესს და მიიღონ სათანადო გადაწყვეტილებები, მათ შორის, შეარჩიონ ამ პროცესში აქტიურად ჩართული თანამშრომლები და ზედამხედველობა გაუწიონ მათ მუშაობას.
3.42 ინტეგრირებული ანგარიშის მომზადების დროს აუდიტის კვალის შენარჩუნება ეხმარება ზედა რგოლის მენეჯერებს და მართვაზე პასუხისმგებელ პირებს განიხილონ ანგარიში და დაასკვნან, არის თუ არა ინფორმაცია საკმარისად საიმედო ინტეგრირებულ ანგარიშში შესატანად. ზოგიერთ შემთხვევაში (მაგალითად, მომავალზე ორიენტირებულ ინფორმაციასთან დაკავშირებით), შეიძლება მიზანშეწონილი იყოს ინტეგრირებულ ანგარიშში აღიწეროს საიმედოობის უზრუნველსაყოფად გამოყენებული მექანიზმები.
3.43 1.18 პარაგრაფში აღწერილია ის განმარტებები, რომელიც ორგანიზაციამ ინტეგრირებულ ანგარიშში უნდა გააკეთოს იმ შემთხვევაში, თუ არსებითი ინფორმაცია გამოტოვებულია საიმედო მონაცემების მიუწვდომლობის გამო.
ბალანსი
3.44 დაბალანსებულ ინტეგრირებულ ანგარიშში შერჩეული და წარმოდგენილი ინფორმაცია არ უნდა იყოს მიკერძოებული. დაუშვებელია ინფორმაციის ისეთი ტენდენციური მიწოდება, გამოყოფა, ხაზგასმა, მიჩქმალვა, კომბინირება, კომპენსირება ან სხვაგვარი მანიპულირება რომელიც ამ ინფორმაციის დადებითად ან უარყოფითად აღქმის ალბათობას შეცვლის.
3.45 ბალანსის მისაღწევად გამოიყენება შემდეგი მნიშვნელოვანი მეთოდები:
● შერჩეული უნდა იყოს ისეთი ფორმატი, რომელიც არასათანადო ზემოქმედებას არ მოახდენს ინტეგრირებული ანგარიშის საფუძველზე გაკეთებულ სავარაუდო შეფასებებზე;
● ანგარიშში თანაბრად უნდა იყოს წარმოჩენილი როგორც კაპიტალის ზრდა, ასევე მისი შემცირება, ორგანიზაციის ძლიერი და სუსტი მხარეები, პოზიტიური და უარყოფითი მაჩვენებლები და ა.შ.
● წარმოდგენილი შედეგები შედარებული უნდა იყოს ადრე დასახულ სამიზნე მაჩვენებლებთან, პროგნოზებთან და მოლოდინებთან.
არსებითი შეცდომების დაუშვებლობა
3.46 არსებითი შეცდომების დაუშვებლობა არ ნიშნავს იმას, რომ ინფორმაცია ყველა თვალსაზრისით იდეალურად ზუსტი უნდა იყოს. ეს მოთხოვნა გულისხმობს, რომ:
● ორგანიზაციას დანერგილი აქვს ისეთი პროცესები და კონტროლის მექანიზმები, რომლებიც ინფორმაციაში არსებითი შეცდომების მოხვედრის რისკს დასაშვებ მინიმალურ დონემდე ამცირებენ;
● როდესაც ინფორმაცია შეფასებულ მონაცემებს შეიცავს, ეს მკაფიოდ არის მითითებული ტექსტში, ხოლო შეფასების პროცესის ხასიათი და შეზღუდვები განმარტებულია.
სისრულე
3.47 სრული ინტეგრირებული ანგარიში შეიცავს ყველა ტიპის არსებით ინფორმაციას, როგორც პოზიტიურს, ისე ნეგატიურს. იმისთვის, რომ ორგანიზაციამ ყველა ტიპის არსებითი ინფორმაციის იდენტიფიკაცია უზრუნველყოს, მან უნდა განიხილოს, თუ რა სახის ინფორმაციას აქვეყნებენ თავიანთ ანგარიშებში იმავე დარგში მომუშავე ორგანიზაციები, რადგან გარკვეული საკითხები, შესაძლოა, მნიშვნელოვანი იყოს ამ დარგის ყველა ორგანიზაციისთვის.
3.48 ანგარიშში მოცემული ინფორმაციის სისრულის უზრუნველსაყოფად აგრეთვე აუცილებელია მისი მოცულობის, სპეციფიკის და სიზუსტის დონის გათვალისწინება. ეს შეიძლება მოიცავდეს პოტენციურ პრობლემებს ხარჯებისა და სარგებელის თანაფარდობასთან, კონკურენტულ უპირატესობასთან და მომავალზე ორიენტირებულ ინფორმაციასთან დაკავშირებით, რომელთაგან თითოეული განხილულია ქვემოთ.
ხარჯებისა და სარგებელის ანალიზი
3.49 ინტეგრირებულ ანგარიშში შეტანილ ინფორმაციას, თავისი ბუნებით, ცენტრალური მნიშვნელობა აქვს ბიზნესის მართვისთვის. შესაბამისად, თუ ის ბიზნესის მართვისთვის მნიშვნელოვანია, ხარჯებთან დაკავშირებული მონაცემები არ უნდა აფერხებდნენ საკითხის სათანადოდ შეფასებისა და მართვისთვის კრიტიკულად აუცილებელი ინფორმაციის მიღებას.
3.50 ორგანიზაციას შეუძლია შეაფასოს თავისი ხარჯები და სარგებელი ინფორმაციის იმ მოცულობის, დეტალურობის დონის და სიზუსტის განსაზღვრის დროს, რომელიც აუცილებელია ინტეგრირებული ანგარიშის ძირითადი მიზნის მისაღწევად, მაგრამ მას არ შეუძლია მთლიანად შეიკავოს თავი რომელიმე არსებითი საკითხის გამჟღავნებისგან იმ მიზეზით, რომ ხარჯების გამხელა არ უნდა.
კონკურენტული უპირატესობა
3.51 კონკურენტულ უპირატესობასთან დაკავშირებული არსებითი საკითხების (მაგალითად, კრიტიკული სტრატეგიების) შესახებ ინფორმაციის შეტანისას ორგანიზაცია განიხილავს, თუ როგორ უნდა აღწეროს საკითხის არსი იმ კონკრეტული ინფორმაციის გაცემის გარეშე, რომელმაც შეიძლება მას კონკურენტული უპირატესობა დააკარგვინოს. შესაბამისად, ორგანიზაციამ უნდა გაანალიზოს, თუ რა უპირატესობის მიღება შეუძლიათ მის კონკურენტებს ინტეგრირებულ ანგარიშში მოცემული ინფორმაციის საფუძველზე და დააბალანსოს ეს ინტეგრირებული ანგარიშის მოთხოვნებთან, რომ ინტეგრირებულმა ანგარიშმა თავისი მთავარი დანიშნულება შეასრულოს 1.7 პარაგრაფის შესაბამისად.
მომავალზე ორიენტირებული ინფორმაცია
3.52 ზოგიერთ იურისდიქციაში, მომავალზე ორიენტირებულ ინფორმაციასთან დაკავშირებით შეიძლება არსებობდეს სამართლებრივი ან მარეგულირებელი მოთხოვნები, მაგალითად:
● შეიძლება განსაზღვრული იყოს გასამჟღავნებელი ინფორმაციის ტიპები ან გამჟღავნების წესები;
● შეიძლება სავალდებულო ან ნებადართული იყოს გამაფრთხილებელი განცხადებების გაკეთება გაურკვევლობის ხაზგასმის მიზნით;
● შეიძლება სავალდებულო იყოს ასეთი ინფორმაციის საჯაროდ განახლება.
3.53 მომავალზე ორიენტირებული ინფორმაცია, თავისი ბუნებით, უფრო გაურკვეველია, ვიდრე ისტორიული ინფორმაცია. ეს გაურკვევლობა თავისთავად ამგვარი ინფორმაციის გამორიცხვის საფუძველს არ იძლევა. (იხილეთ აგრეთვე პარაგრაფი 4.50 დაუზუსტებელი საკითხების შესახებ ინფორმირების თაობაზე).
3G თანამიმდევრულობა და შედარებითობა
3.54 ინტეგრირებულ ანგარიშში წარმოდგენილი ინფორმაცია:
● უნდა იყოს დროში თანმიმდევრული;
● იძლეოდეს სხვა ორგანიზაციებთან შედარების საშუალებას იმდენად, რამდენადაც ეს არსებითია თავად ორგანიზაციის მიერ დროთა განმავლობაში ღირებულების შექმნის უნარისთვის.
თანამიმდევრულობა
3.55 ორგანიზაცია თანმიმდევრულად იყენებს ანგარიშგების პოლიტიკას, რომელიც არ იცვლება ერთი პერიოდიდან მეორეში, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ცვლილება საჭიროა ინფორმაციის გასაუმჯობესებლად. ეს გულისხმობს, რომ ანგარიშგებაში გამოიყენება იგივე ძირითადი მაჩვენებლები, თუ ისინი კვლავ არსებითია სხვადასხვა საანგარიშო პერიოდებში. მნიშვნელოვანი ცვლილების განხორციელებისას, ორგანიზაციამ უნდა განმარტოს ცვლილების მიზეზი და აღწეროს მისი ეფექტი (და რაოდენობრივად განსაზღვროს, თუ ეს შესაძლებელი და არსებითია).
შედარებითობა
3.56 სხვადასხვა ორგანიზაციების ინტეგრირებულ ანგარიშებში წარმოდგენილი კონკრეტული ინფორმაცია განსხვავებულია, რადგან თითოეული ორგანიზაცია სპეციფიკურ ღირებულებას ქმნის. ამის მიუხედავად, იმ შინაარსობრივ ელემენტებთან დაკავშირებული საკითხების გადაჭრა, რომლებიც ყველა ორგანიზაციისთვის საერთოა, ხელს უწყობს ორგანიზაციების სათანადო დონეზე შედარების შესაძლებლობას.
3.57 სხვა ორგანიზაციებთან შედარების შესაძლებლობების გაუმჯობესება (როგორც ინტეგრირებულ ანგარიშში, ასევე ნებისმიერ დეტალურ ინფორმაციაში, რომელსაც ის უკავშირდება) სხვა ქმედითი ინსტრუმენტების გამოყენებითაც შეიძლება. მათ შორისაა:
● საორიენტაციო მონაცემების მითითება (როგორიცაა მაგალითად დარგში ან რეგიონში არსებული მაჩვენებლები);
● პროპორციებში გამოხატული მონაცემების მითითება (მაგ., კვლევის ხარჯები როგორც გაყიდვების პროცენტული მაჩვენებელი, ან ნახშირბადის შემცველობის მაჩვენებელი, მაგალითად გამონაბოლქვის ოდენობა პროდუქციის ერთეულზე);
● იმ რაოდენობრივი ინდიკატორების მითითება, რომლებსაც ჩვეულებრივ იყენებენ მსგავს საქმიანობაში ჩართული სხვა ორგანიზაციები, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ისინი სტანდარტიზებულია დამოუკიდებელი ორგანიზაციის (მაგალითად, დარგის მარეგულირებელი ორგანოს) მიერ. თუმცა, ინტეგრირებულ ანგარიშში ასეთი ინდიკატორების შეტანა საჭირო არ არის, თუ ისინი არ შესაბამებიან ორგანიზაციის ინდივიდუალურ გარემოებებს ან არ გამოიყენებიან ორგანიზაციის მიერ მის შიდა ანგარიშგებაში.
დასასრული შემდეგ ნომერში
