ააფ

გაგრძელება. დასაწყისი იხ. "აუდიტი, აღრიცხვა, ფინანსები", #2(110)-5(113), 2009 წ.

ფიზიკური პირების საშემოსავლო გადასახადით დაბეგვრის საკითხი ყოველთვის დიდ ყურადღებას იპყრობს, რადგან ამ საკითხთან შეხება თითქმის ყველა გადამხდელს (როგორც თავად ფიზიკურ პირებს, ასევე მათ დამქირავებლებს) უწევს. საშემოსავლო გადასახადით დაბეგვრაში მომხდარ ცვლილებებში უმთავრესია ორი: 1) ცვლილებები საშემოსავლო გადასახადის განაკვეთებში; 2) ცვლილებები საგადასახადო შეღავათებში ფიზიკური პირების მიერ ქონების რეალიზაციის შემთხვევაში.

დავიწყოთ მათი განხილვა პირველით. ჯერ კიდევ ერთი წლის წინ, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის ძირითად ნაწილში მაშინ შესული ცვლილებებით დადგინდა, რომ ფიზიკურ პირთა შემოსავლები (გარდა დივიდენდებისა და პროცენტებისა) იბეგრება საშემოსავლო გადასახადის 15%-იანი განაკვეთით, დივიდენდები და პროცენტები კი - 0%-იანი განაკვეთით. თუმცა, იმავდროულად, საგადასახადო კოდექსის გარდამავალი დებულებებით (მუხლი 281) განისაზღვრა, რომ რამდენიმე წლის განმავლობაში მოქმედებაში იქნებოდა სხვა განაკვეთები. ამ გარდამავალი დებულების შესაბამისად, 2008 წლის განმავლობაში საშემოსავლო გადასახადის ძირითადი განაკვეთი იყო 25%, ხოლო დივიდენდებსა და პროცენტებზე - 10%. ბოლო ცვლილებებით, სსკ 281-ე მუხლის 35-ე და 36-ე ნაწილები 2009 წლის 1 იანვრიდან ჩამოყალიბდა შემდეგი რედაქციით:

"35. ამ კოდექსის 167-ე მუხლით განსაზღვრული საშემოსავლო გადასახადის (მათ შორის, ამ კოდექსის 197-ე მუხლის პირველი ნაწილის "ე" ქვეპუნქტით განსაზღვრულ შემოსავალზე გადასახადის) განაკვეთი 2008 წლის 1 იანვრიდან 2009 წლის 1 იანვრამდე საგადასახადო პერიოდის მიხედვით შეადგენს 25 პროცენტს, 2009 წლის 1 იანვრიდან 2011 წლის 1 იანვრამდე საგადასახადო პერიოდების მიხედვით - 20 პროცენტს, ხოლო 2011 წლის 1 იანვრიდან 2012 წლის 1 იანვრამდე საგადასახადო პერიოდის მიხედვით - 18 პროცენტს.

36. ამ კოდექსის 195-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული საქართველოს საწარმოს მიერ ფიზიკური პირისთვის ან უცხოური საწარმოსთვის გადახდილი დივიდენდები (მათ შორის, ამ კოდექსის 197-ე მუხლის პირველი ნაწილის "ა" ქვეპუნქტის შემთხვევაში) 2008 წლის 1 იანვრიდან 2009 წლის 1 იანვრამდე იბეგრება გადახდის წყაროსთან გადასახდელი თანხის 10 პროცენტიანი განაკვეთით, 2009 წლის 1 იანვრიდან 2011 წლის 1 იანვრამდე - 5-პროცენტიანი განაკვეთით, ხოლო 2011 წლის 1 იანვრიდან 2012 წლის 1 იანვრამდე - 3-პროცენტიანი განაკვეთით".

რაც შეეხება პროცენტების დაბეგვრას, 281-ე მუხლის 37-ე ნაწილი არ შეცვლილა და ის კვლავინდებურად შემდეგი სახისაა:

37. ამ კოდექსის 196-ე მუხლის პირველი ნაწილით განსაზღვრული არარეზიდენტის მუდმივი დაწესებულების ან რეზიდენტის მიერ ან მათი სახელით გადახდილი პროცენტები (მათ შორის, ამავე კოდექსის 196-ე მუხლის პირველი ნაწილის "ბ" ქვეპუნქტის შემთხვევაში), თუ შემოსავლის წყარო საქართველოშია, იბეგრება გადახდის წყაროსთან გადასახდელი თანხის 10-პროცენტიანი განაკვეთით 2008 წლის 1 იანვრიდან 2009 წლის 1 იანვრამდე, 2009 წლის 1 იანვრიდან 2010 წლის 1 იანვრამდე - 7,5 პროცენტიანი განაკვეთით, ხოლო 2010 წლის 1 იანვრიდან 2011 წლის 1 იანვრამდე - 5-პროცენტიანი განაკვეთით".

საინტერესოა იმის აღნიშვნა, რომ 281-ე მუხლის 35-ე ნაწილის თავდაპირველი რედაქციით, გარდამავალი პერიოდი უნდა გაგრძელებულიყო 2013 წლის 1 იანვრამდე.

ასევე აღნიშვნის ღირსია ის გარემოება, რომ ფიზიკური პირებისათვის მიღებულ დივიდენდებზე და პროცენტებზე დაბეგვრის 0-პროცენტიანი რეჟიმის დაწესება, რაც იგეგმება გარდამავალი პერიოდის დასრულების შემდეგ, ჩვენი ინფორმაციით, უპრეცენდენტოა მთელ ახლომდებარე რეგიონში მდებარე ქვეყნებისათვის.

ამგვარად, 2009 წელს მოქმედებს საშემოსავლო გადასახადის შემდეგი განაკვეთები: დივიდენდებზე - 5%; პროცენტებზე - 7,5%; სსკ 281-ე მუხლის 23-ე ნაწილით განსაზღვრულ შემოსავლებზე - 12%; სხვა შემოსავლებზე (მათ შორის ხელფასზე) - 20%.

იმ გადამხდელებისათვის (დამქირავებლებისათვის), რომელთაც არ სურთ ლეგალური ხელფასების ჩვენება, ტრადიციულად საინტერესო საკითხია, თუ რა უფრო იაფი უჯდებათ: არაოფიციალური ხელფასების "გაპრავება" დივიდენდების გაცემის ჩვენების გზით, თუ ხელფასების ოფიციალური ჩვენება და ამით მოგების გადასახადის (რომლის განაკვეთი ამჟამად 15%-ია) შემცირება? განვიხილოთ ასეთი მაგალითი:

მაგალითი 1. მოგებით მომუშავე საწარმომ, რომლის დამფუძნებლები ფიზიკური პირებია, 2009 წლის ბოლოსთვის დაითვალა სავარაუდო წლიური მოგება, რამაც 100 000 ლარი შეადგინა. ამავდროულად, წლის განმავლობაში საწარმოს დაგროვილი აქვს გაცემული, მაგრამ აღრიცხვაში არ ასახული (არ დარიცხული) ხელფასები 20 000 ლარის ოდენობით ("ხელზე"). საწარმო იხილავს ამ სიტუაციის გამოსწორების ორ ვარიანტს: უჩვენოს დივიდენდების გაცემა 20 000 ლარის ოდენობით დამფუძნებლებზე, თუ სრულად ასახოს ბუღალტერიაში ხელფასების დარიცხვა.

პირველ შემთხვევაში საწარმოს მოუწევს დივიდენდებზე საშემოსავლო გადასახადის გადახდა 20 000:0.95*5%=1 052.63 ლარის ოდენობით, მოგების გადასახადი კი 100 000*15%=15 000 ლარის ტოლი იქნება. ამგვარად, ამ შემთხვევაში საგადასახადო ხარჯი სულ შეადგენს 16 052.63 ლარს.

მეორე შემთხვევაში საწარმომ უნდა დაარიცხოს ხელფასად 20 000:0.80=25 000 ლარი, საიდანაც მოუწევს საშემოსავლო გადასახადის გადახდა 5 000 ლარის ოდენობით. შესაბამისად, მისი დასაბეგრი მოგება იქნება არა 100 000 ლარი, არამედ 75 000 ლარი, რომლიდანაც გადასახდელი მოგების გადასახადი იქნება 75 000*15%=11 250 ლარი. სულ ამ შემთხვევაში საგადასახადო ხარჯია 16 250 ლარი.

ამგვარად, პირველ შემთხვევაში საწარმოს ოდნავ ნაკლები გადასახადების გადახდა მოუწევს (სხვაობა დაახლოებით 1,2%-ია). თუმცა, თუ საწარმო არჩევანს ამ ვარიანტის სასარგებლოდ გააკეთებს, მას უნდა ახსოვდეს, რომ ამ შემთხვევაში ის 2010 წლის მოგების საავანსო გადასახდელებს გადაიხდის არა 11 250 ლარის, არამედ 15 000 ლარის ოდენობით. ამიტომ თუ საწარმო მომგებიანია, მაგრამ უწევს პროცენტიანი სესხებით სარგებლობა, მაშინ არჩევანი სწორედ მეორე ვარიანტის სასარგებლოდ უნდა გაკეთდეს.

თუ საწარმო ფინანსური აღრიცხვის თვალსაზრისით მომგებიანია (ანუ აქვს იმ ოდენობით გაუნაწილებელი მოგება, რომ დივიდენდების გაცემა უჩვენოს), მაგრამ საგადასახადო თვალსაზრისით აქვს ზარალი (მაგალითად, ეს შეიძლება ხდებოდეს, თუ საწარმო იყენებს სსკ 183-ე მუხლის მე-13 ნაწილით ნებადართულ ძირითადი საშუალებების 100%-იანი გამოქვითვის მეთოდს), მაშინ განხილული ორი ვარიანტიდან უპირატესობა ცალსახად პირველ ვარიანტს უნდა მიენიჭოს, ოღონდ - ეს მხოლოდ არითმეტიკული თვალსაზრისით. მორალური, ანუ ქვეყნის წინაშე გადამხდელის მოვალეობების კეთილსინდისიერად აღსრულების თვალსაზრისით, გადამხდელმა, ცხადია, მეორე სქემით უნდა იმოქმედოს.

იმ ცვლილებებში, რომელიც საშემოსავლო გადასახადში შეღავათებს შეეხება, ყველაზე მნიშვნელოვანია ცვლილებები სსკ 168-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის "ვ" და "პ" ქვეპუნქტებში. "ვ" ქვეპუნქტი გაიყო სამ ნაწილად და ჩამოყალიბდა შემდეგი რედაქციით:

"ვ) ფიზიკური პირის მიერ:

ვ.ა) 2 წელზე მეტი ვადით საკუთრებაში არსებული საცხოვრებელი ბინის (სახლის) მასზე დამაგრებული მიწით რეალიზაციით მიღებული ნამეტი. აღნიშნული 2-წლიანი ვადა აითვლება საქართველოს საჯარო რეესტრში საკუთრების უფლების რეგისტრაციის მიზნით წარდგენილი (წარსადგენი) საკუთრების უფლების დამადასტურებელი დოკუმენტის შედგენის თარიღის მიხედვით, ხოლო "რეალიზაციით მიღებული ნამეტი" იანგარიშება, როგორც სხვაობა საცხოვრებელი ბინის (სახლის) მასზე დამაგრებული მიწით რეალიზაციის ფასსა და მასზე საკუთრების უფლების წარმოშობისას მისი შეძენის ფასს შორის, გარდა საკუთრების უფლების უსასყიდლოდ მიღებისა (სახელმწიფო პრივატიზებისას, ჩუქებით ან მემკვიდრეობით მიღებისას ან სხვა შემთხვევებში), როდესაც ნამეტი იანგარიშება, როგორც სხვაობა უსასყიდლოდ მიღებული საცხოვრებელი ბინის (სახლის) მასზე დამაგრებული მიწით რეალიზაციის ფასსა და მიღების მომენტში მის საბაზრო ფასს შორის;

ვ.ბ) საკუთრების უფლების რეგისტრაციიდან 6 თვეზე მეტი ვადით საკუთრებაში არსებული ავტოსატრანსპორტო საშუალების რეალიზაციით მიღებული ნამეტი;

ვ.გ) 2 წელზე მეტი ვადით საკუთრებაში არსებული აქტივების რეალიზაციით მიღებული ნამეტი, გარდა ეკონომიკურ საქმიანობაში გამოყენებული აქტივებისა ან/და ამ ქვეპუნქტის "ვ.ა" და "ვ.ბ" ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული შემთხვევებისა. აღნიშნული 2-წლიანი ვადა უძრავი ქონების რეალიზაციის შემთხვევაში აითვლება საჯარო რეესტრში საკუთრების უფლების რეგისტრაციის მიზნით წარდგენილი (წარსადგენი) საკუთრების უფლების დამადასტურებელი დოკუმენტის შედგენის თარიღის მიხედვით, ხოლო "რეალიზაციით მიღებული ნამეტი" იანგარიშება, როგორც სხვაობა ქონების რეალიზაციის ფასსა და მასზე საკუთრების უფლების წარმოშობისას მისი შეძენის ფასს შორის, გარდა საკუთრების უფლების უსასყიდლოდ მიღებისა (სახელმწიფო ქონების პრივატიზებისას, ქონების ჩუქებით ან მემკვიდრეობით მიღებისას ან სხვა შემთხვევებში), როდესაც ნამეტი იანგარიშება, როგორც სხვაობა უსასყიდლოდ მიღებული ქონების რეალიზაციის ფასსა და მიღების მომენტში მის საბაზრო ფასს შორის".

რაც შეეხება "პ" ქვეპუნქტს, ის შემდეგნაირად ჩამოყალიბდა:

"პ) ფიზიკური პირის (I რიგის მემკვიდრის) მიერ ჯამურად მის და მამკვიდრებლის საკუთრებაში 2 წელზე მეტი ვადით არსებული მატერიალური აქტივების რეალიზაციით მიღებული ნამეტი. აღნიშნული 2-წლიანი ვადა და "რეალიზაციით მიღებული ნამეტი" უძრავი ქონების რეალიზაციის შემთხვევაში იანგარიშება ამ ნაწილის "ვ" ქვეპუნქტის "ვ.გ" ქვეპუნქტით გათვალისწინებული წესით".

"ვ" ქვეპუნქტში შეტანილი ცვლილების არსის გასაგებად უნდა გავიხსენოთ, რომ 2009 წლის 1 იანვრიდან საქართველოს საგადასახადო კოდექსიდან ამოღებული იქნა სამეწარმეო საქმიანობის ცნება, ანუ საქმიანობა იყოფა მხოლოდ ორ ნაწილად (თუ უსაქმურობას მესამე ნაწილად არ მივიჩნევთ): ეკონომიკურ და არაეკონომიკურ საქმიანობად. ეკონომიკური საქმიანობის განმარტება კი უკიდურესად შეიზღუდა და სსკ მე-13 მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, ეკონომიკურ საქმიანობას არ განეკუთვნება მხოლოდ:

"ა) სახელმწიფო ხელისუფლების, დამოუკიდებელი ეროვნული მარეგულირებელი და ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების საქმიანობა, რომელიც უშუალოდ არის დაკავშირებული მათთვის საქართველოს კანონმდებლობით მინიჭებული ფუნქციების შესრულებასთან, გარდა ხელშეკრულების საფუძველზე ფასიანი მომსახურების გაწევისა;

ბ) საქველმოქმედო საქმიანობა;

გ) რელიგიური საქმიანობა;

დ) დაქირავებით მუშაობა;

ე) ფიზიკური პირის მიერ ფულადი სახსრების განთავსება ბანკებსა და სხვა საკრედიტო დაწესებულებებში დეპოზიტებსა და ანაბრებზე;

ვ) საქმიანობის ან/და ოპერაციების სახეები ან/და ოპერაციების ერთობლიობა, რომლებიც განისაზღვრება საქართველოს ფინანსთა მინისტრის ბრძანებით, საქართველოს პარლამენტის საფინანსო-საბიუჯეტო კომიტეტთან შეთანხმებით".

აღნიშნულიდან გამომდინარე, ფიზიკური პირის მიერ უძრავი ქონების, ასევე ნებისმიერი სხვა აქტივის თუნდაც ერთჯერადი რეალიზაცია 2009 წლიდან ეკონომიკურ საქმიანობას მიეკუთვნება. შესაბამისად, ფიზიკური პირის მიერ მათი ნამეტით რეალიზაციის შემთხვევაში, გარდა მის საკუთრებაში ორ წელზე მეტი ვადით არსებული საცხოვრებელი ბინის ან სახლისა (მასზე დამაგრებული მიწის ნაკვეთით) ან/და ექვს თვეზე მეტი ვადით არსებული ავტოსატრანსპორტო საშუალებების რეალიზაციისა, ასევე გარდა სსკ 168-ე მუხლის 1-"პ" ქვეპუნქტში მოცემული შემთხვევისა, ეს ნამეტი უნდა დაიბეგროს საშემოსავლო გადასახადით, თუნდაც ეს აქტივები (მაგალითად, მიწა, არასაცხოვრებელი უძრავი ქონება, წილი ან აქციები, მოძრავი ქონება) მის საკუთრებაში ორ წელზე მეტი ვადით იყვნენ არსებული!

ცხადია, ეს ცვლილება ბევრი ფიზიკური პირისთვის არასასიამოვნოა, მაგრამ, როგორც ამბობენ, კანონი კანონია.

აღნიშვნის ღირსია ასევე ახლადჩამატებული შემდეგი შინაარსის "ვ1" ქვეპუნქტი:

"ვ1) საწარმოს ლიკვიდაციის ან კაპიტალის შემცირების გზით ამ საწარმოს პარტნიორ ფიზიკურ პირზე წილის სანაცვლოდ უძრავი ქონების საკუთრებაში გადაცემით მიღებული ნამეტი, თუ საწარმოს წილზე ფიზიკური პირის საკუთრების უფლების წარმოშობიდან გასულია 2 წელზე მეტი. ამ შემთხვევაში საკუთრების 2-წლიანი ვადა იანგარიშება ფიზიკური პირის მიერ ამ საწარმოში შესაბამისი წილის შეძენის დღიდან, ხოლო წილის სხვადასხვა დროს შეძენის შემთხვევაში 2 წლიანი ვადა იანგარიშება შესაბამისი წილის შეძენის თარიღიდან".

მაგალითი 2. ორმა ფიზიკურ პირმა, გოჩამ და ხვიჩამ, 2005 წელს დააფუძნეს შპს "გოჩა და ხვიჩა" 2 000-ლარიანი საწესდებო კაპიტალით, თანაბარი (50-50%-იანი) წილობრივი მონაწილეობით. 2008 წლის თებერვალში გოჩამ ხვიჩასგან გამოისყიდა ამ უკანასკნელის კუთვნილი წილი 15 000 ლარად და გახდა შპს "გოჩა და ხვიჩას" 100%-იანი მფლობელი. 2009 წელს მან მოახდინა ამ შპს-ის ლიკვიდაცია. ლიკვიდაციის წინ შპს "გოჩა და ხვიჩამ" გაასხვისა აქტივების უმეტესი ნაწილი და გაისტუმრა ყველა ვალდებულება, რის შემდეგაც დარჩა 500 ლარი ნაღდი ფული და 50 000 ლარის საბაზრო ღირებულების უძრავი ქონება (სამაღაზიე ფართი). ლიკვიდაციის შედეგად, ეს ფული და ქონება გადმოვიდა გოჩას საკუთრებაში.
მოცემულ შემთხვევაში ლიკვიდაციის შედეგად გოჩას საკუთრებაში გადმოსული ქონების ნახევრის - 250 ლარი ნაღდი ფულის და 25 000 ლარის ღირებულების უძრავი ქონების ნამეტი 50%-იანი წილის თვითღირებულებაზე (1 000 ლარზე) არ დაიბეგრება საშემოსავლო გადასახადით, რადგან შპს ის 50%-ს გოჩა საკუთრებაში ფლობდა 2 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში. რაც შეეხება ქონების მეორე ნახევრის ნამეტს დანარჩენი 50%-იანი (ხვიჩასგან გამოსყიდული) წილის თვითღირებულებაზე, ანუ 250+25 000-15 000=10 250 ლარს, ის დაიბეგრება საშემოსავლო გადასახადით როგორც დივიდენდი (სსკ მე-12 მუხლის მე-12 ნაწილში მოცემული დივიდენდის განმარტების თანახმად) ანუ 5%-იანი განაკვეთით, იმის გამო, რომ გოჩა ხვიჩასგან გამოსყიდულ წილს (შპს "გოჩა და ხვიჩას" კაპიტალში 50%-ს) ფლობდა 2 წელზე მეტი ვადის განმავლობაში.

კიდევ ერთი შეღავათი საშემოსავლო გადასახადში, რომელიც რატომღაც გარდამავალ დებულებებში ჩაიწერა, განისაზღვრა სსკ 281-ე მუხლის 39-ე ნაწილით. ამ შეღავათის მიხედვით, საშემოსავლო გადასახადის გადახდის ვალდებულებისგან გათავისუფლდა "ფიზიკური პირების კუთვნილი, საქართველოში 2008 წლის აგვისტოში მიმდინარე საომარი მოქმედებების შედეგად დაზიანებული ბინების რეკონსტრუქციის ან/და განადგურებული ბინების სანაცვლოდ ამ პირებისათვის გადაცემული ახალი ბინის ღირებულება ან/და მიწის ნაკვეთის უსასყიდლოდ გადაცემა. ამასთანავე, აღნიშნული შემოსავალი არ გაითვალისწინება ამ კოდექსის 276-ე მუხლის მე-3 ნაწილით განსაზღვრულ, ფიზიკური პირის ოჯახის მიერ საგადასახადო წლის განმავლობაში მიღებულ ერთობლივ შემოსავლებში".

გარდა ამისა, ამავე, 281-ე მუხლის მე-40 ნაწილით განისაზღვრა, რომ "პირს, რომელიც საქართველოში 2008 წლის აგვისტოში მიმდინარე საომარი მოქმედებების შედეგად დაზარალებულ ფიზიკურ პირზე გასცემს დახმარებას, შეუძლია ნებაყოფლობით შეასრულოს ამ კოდექსით გათვალისწინებული საგადასახადო აგენტის ფუნქცია და შემოსავლის მიმღებ ფიზიკურ პირს გადახდის წყაროსთან დაუკავოს საშემოსავლო გადასახადი, ხოლო ფიზიკური პირის მიერ მიღებული დახმარება, რომელიც დაიბეგრა გადახდის წყაროსთან, არ გაითვალისწინება მის ერთობლივ შემოსავალში. აღნიშნულ დახმარებაზე გადახდის წყაროსთან საშემოსავლო გადასახადის დაუკავებლობის შემთხვევაში ფიზიკურმა პირმა თავად უნდა შეასრულოს ამ კოდექსით გათვალისწინებული დეკლარირებისა და გადასახადის გადახდის ვალდებულება".

შეღავათებთან დაკავშირებით საყურადღებო სიახლეა აგრეთვე ცვლილება სსკ 168-ე მუხლის მე-4 ნაწილში, რომლის თანახმად, "საგადასახადო წლის მიხედვით დაქირავებულ პირს გადახდის წყაროდან მიღებულ შემოსავლებზე შეღავათის გამოყენების უფლება აქვს მხოლოდ ერთი დამქირავებლიდან მიღებული შემოსავლების მიხედვით. გადახდის წყაროდან მიღებულ შემოსავლებზე შეღავათის გამოყენების მიზნით დაქირავებული ვალდებულია, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს მიერ დადგენილი წესით დამქირავებელს წარუდგინოს საგადასახადო ორგანოს მიერ გაცემული ცნობა. ერთზე მეტი სამუშაო ადგილის არსებობის შემთხვევაში გადახდის წყაროს, სადაც უნდა გავრცელდეს შეღავათი, განსაზღვრავს დაქირავებული".

მაგალითი 3. საქართველოს მოქალაქე ფიზიკურ პირს, რომელიც არის საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობისათვის ბრძოლის მონაწილე, სსკ 168-ე მუხლის 2-"ბ" ქვეპუნქტის მიხედვით ეკუთვნის შეღავათი საშემოსავლო გადასახადში წელიწადში 3 000 ლარამდე მიღებულ შემოსავლებზე. ის მუშაობს ორ ფირმაში, სადაც ერთგან აქვს ხელფასი 150 ლარი, ანუ წელიწადში 1800 ლარი, ხოლო მეორეგან - 100 ლარი, ანუ წელიწადში 1200 ლარი.

სსკ 168-ე მუხლის მე-4 ნაწილში შესული ცვლილების გამო, 2009 წლიდან ეს ფიზიკური პირი საშემოსავლო გადასახადში შეღავათით ისარგებლებს მხოლოდ პირველ ფირმაში. მეორე ფირმა კი ვალდებულია, დაუკავოს მას გადახდილი ხელფასიდან საშემოსავლო გადასახადი. ერთი წლის წინ, ანალოგიურ სიტუაციაში, ფიზიკური პირი ისარგებლებდა საგადასახადო შეღავათით ორივე ფირმაში.

დამქირავებლის მიერ დაქირავებულისათვის საშემოსავლო გადასახადის დაკავების წესს შეეხო ერთი ცვლილება, კერძოდ, სსკ 174-ე მუხლის მე-2 ნაწილის "თ" ქვეპუნქტით ხელფასთან გათანაბრებულ განაცემად ამიერიდან ჩაითვლება დამქირავებლის მიერ დაქირავებულისათვის გადახდილი საპენსიო დაზღვევის თანხაც. აქამდე ხელფასთან გათანაბრებულ განაცემებად ითვლებოდა მხოლოდ სიცოცხლისა და ჯანმრთელობის დაზღვევის თანხები, რომლებსაც დამქირავებული უხდიდა დაქირავებულებს. სამაგიეროდ (თუ შეიძლება ასე ითქვას), ახლადჩამატებული სსკ 176-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის "გ" ქვეპუნქტის თანახმად, ერთობლივ შემოსავალში აღარ ჩაირთვება და შესაბამისად საშემოსავლო გადასახადითაც არ დაიბეგრება "ჯანმრთელობის დაზღვევის ხელშეკრულების საფუძველზე სადაზღვევო შემთხვევის დადგომისას მზღვეველის მიერ დაზღვეული ფიზიკური პირისათვის გადახდილი სადაზღვევო" ანაზღაურება.

ვფიქრობთ, მკითხველთათვის საყურადღებოა აგრეთვე სსკ 218-ე მუხლის მე-5 ნაწილის გაუქმება. ამ, ამჟამად უკვე გაუქმებული დებულებით, მოითხოვებოდა, რომ საგადასახადო აგენტს დაკავებული საშემოსავლო გადასახადი უნდა გადაეხადა დაქირავებულის ფაქტობრივი საქმიანობის შესაბამის ადგილობრივ ბიუჯეტში.

და ბოლოს, კიდევ ერთი ცვლილების შესახებ, რომელიც საშემოსავლო გადასახადს შეეხება, კერძოდ, სსკ 177 ე მუხლს დაემატა შემდეგი შინაარსის მე-3 ნაწილი:

"საგადასახადო წლის განმავლობაში ფიზიკური პირის მიერ აქტივის რეალიზაციით მიღებული ზარალის კომპენსაცია ხდება იმავე სახის აქტივის რეალიზაციით მიღებული ნამეტით. ამასთანავე, თუ ზარალის კომპენსაცია იმავე წელს შეუძლებელია, ზარალი მომდევნო წელს არ გადაიტანება".

ამ ცვლილების შინაარსობრივ კომენტირებას ჩვენ არ შევუდგებით, რადგან სსკ 282-ე მუხლის 21 ნაწილის თანახმად განისაზღვრა, რომ "ამ კოდექსის 177-ე მუხლის მე-3 ნაწილი ამოქმედდეს 2012 წლის 1 იანვრიდან". ჩვენ მხოლოდ იმის აღნიშვნა გვსურს, რომ თუ რაიმე ცვლილება საგადასახადო კოდექსში მხოლოდ 3 (!) წლის შემდეგ უნდა ამოქმედდეს, მაშინ მის ახლა დადგენას და კოდექსში ჩაწერას განა რა აზრი აქვს?

გიორგი ცერცვაძე

გაგრძელება იქნება