მინი-დოსიე
თინათინ რუხაძე დაიბადა 1973 წლის 26 სექტემბერს, თბილისში.
განათლება
1990 წელს დაამთავრა თბილისის 161-ე საშუალო სკოლა.
1990-1995 – თბილისის ივანე ჯავახიშვილის სახელობის უნივერსიტეტი, ფსიქოლოგიის ფაკულტეტი, რომელიც დაამთავრა წარჩინებით.
1995-1998 – თბილისის ივანე ჯავახიშვილის სახელობის უნივერსიტეტის ფსიქოლოგიის ფაკულტეტის ასპირანტურა.
სამუშაო გამოცდილება
1993-1995 – არასამთავრობო ორგანიზაცია კროსკულტურული კვლევების ცენტრი, ინტერვიუერი.
1997-1998 – საზოგადოებრივი აზრის კვლევის ინსტიტუტი „ჯიპო“, ინტერვიუერი.
1998-1999 – თურქული კომპანია „ბილეშიმ ინთერნეშინალი“, კოორდინატორი და პროექტის მენეჯერი.
2000 – საერთაშორისო ორგანიზაცია CARE, კვლევის კონსულტანტი.
2000 – საერთაშორისო ორგანიზაცია ADRA, კვლევის კონსულტანტი.
2001-2002 – საზოგადოებრივი აზრის კვლევისა და მარკეტინგის ინსტიტუტი, პროექტის მენეჯერი.
2002-დან კომპანია "ეისითი" (ანალიზისა და კონსულტაციის ჯგუფი) ACT, დამფუძნებელი და გენერალური დირექტორი.
2011-2012 – ტურისტული კომპანია BTL, დამფუძნებელი.
2006-2014 – მიკროსაფინანსო ორგანიზაცია „ლაზიკა კაპიტალი“. აქციონერი, სამეთვალყურეო საბჭოს წევრი, სამეთვალყურეო საბჭოს თავმჯდომარე.
2007-2014 – მოწვეული ლექტორი (საქართველოს უნივერსიტეტი, თავისუფალი უნივერსიტეტი (ESM), კავკასიის ბიზნესის სკოლა, ბიზნესის საერთაშორისო სკოლა (ISB)).
2015-დან კომპანია „გროუინი“ (Growin). დამფუძნებელი და სერტიფიცირებული ქოუჩი.
საზოგადოებრივი აქტივობა
2014-დან დღემდე ბიზნეს-ასოციაციის „ქალები მომავლისთვის“, დამფუძნებელი და თავმჯდომარე.
უცხო ენები
რუსული და ინგლისური.
ჰყავს მეუღლე და ორი შვილი.
– ქალბატონო თინათინ, სანამ დღევანდელ პოზი¬ციამდე მოხვიდოდით, მოკლედ გვიამბეთ რა გზა გაიარეთ.
– დავიბადე თბილისში, დავამთავრე 161-ე სკოლა, ლესელიძეზე. ჩავაბარე თსუ-ში, ფსიქოლოგიის ფაკულტეტზე, რომელიც დავამთავრე წარჩინებით. შემდეგ ჩავაბარე ასპირანტურაში, თუმცა, დისერტაცია აღარ დავიცავი. ისეთი დრო იყო, მაგისთვის ვის ეცალა... თან, უკვე შვილი მყავდა და ოჯახისთვის უნდა მიმეხედა. გადავედი მარკეტინგული და სოციოლოგიური კვლევების სფეროში: რამდენიმე ადგილას კონსულტანტად ვმუშაობდი.
– სწავლის პარალელურად დაიწყეთ მუშაობა?
– კი. მეორე კურსზე ვიყავი. ინტერვიუებზე, გამოკითხვებზე დავდიოდი ოჯახებში, კარდაკარ.
– თქვენ სპეციალობასთან იყო ახლოს ეგ საქმიანობა?
– მარკეტინგში ფსიქოლოგიის ელემენტები მრავლად არის, შესაბამისად, ჩემი ცოდნა გამომადგა. თუმცა, მაშინ ერთადერთი მოტივაცია მქონდა – რაიმე შემოსავალი მქონოდა. ქვეყანაში სერიოზული კრიზისი იყო და თითო ლარის შოვნა მნიშვნელოვანი იყო.
– სად დაიწყეთ მუშაობა?
– ჩემი პირველი სამუშაო გამოცდილება არასამთავრობო ორგანიზაცია კროსკულტურული კვლევების ცენტრს უკავშირდება. ამის შემდეგ სხვადასხვა დროს ვმუშაობდი, საზოგადოებრივი აზრის კვლევის ინსტიტუტ „ჯიპოში“ ინტერვიუერად; – თურქული კომპანია „ბილეშიმ ინთერნეშინალში“ კოორდინატორად და პროექტის მენეჯერად.
მოგვიანებით, მეორე შვილი როცა შემეძინა, ვთანამშრომლობდი საერთაშორისო ორგანიზაციებთან – CARE, ADRA. კონსულტანტად სამ პროექტში ვიმუშავე. ბოლოს, საკუთარი კომპანიის დაფუძნებამდე, საზოგადოებრივი აზრის კვლევისა და მარკეტინგის ინსტიტუტში ვიმუშავე.
– იმ პერიოდში თუ არსებობდა მოთხოვნა მარკეტინგულ კვლევებზე, როცა ქვეყანაში განუკითხაობა და სიღატაკე იყო?
– კვლევების ძირითადი დამკვეთი საერთაშორისო ორგანიზაციები ან უცხოური კვლევითი კომპანიები იყვნენ.
– ადგილობრივი ბიზნესი?
– ადგილობრივი ბიზნესი ძალიან პასიური იყო. ჩვენი კომპანია როცა დავაფუძნეთ, მაშინ დავისახეთ ამბიციური გეგმა, რომ ჩვენი სერვისი ბიზნესებისთვის შეგვეთავაზებინა. შეიძლება ამბიციურად ჟღერს, მაგრამ ჩვენმა კომპანიამ უზარმაზარი წვლილი შეიტანა, რომ ქართულმა ბიზნესმა მარკეტინგული კვლევების ფასი გაიგო და იგი ბიზნესის საქმიანობის დაგეგმვის, მისი სტრატეგიის მნიშვნელოვანი ინსტრუმენტი გახდა.
კომპანია „ეისითი“ 2002 წელს დავაფუძნეთ და საქმიანობა 2003-ში დავიწყეთ. იმ დრომდე, ფაქტობრივად, საბაზრო ეკონომიკა არ არსებობდა, სუფრებზე წყდებოდა ბიზნესები როგორ გადაენაწილებინათ. კონკურენციაც არ არსებობდა, იყო მონოპოლიები. რეალურად, როცა აკონტროლებ მთელ ბაზარს, პროდუქტის ერთადერთი შემომტანი ან მწარმოებელი ხარ და შენს იქით მომხმარებელს არჩევანი არა აქვს, არც გჭირდება მარკეტინგული კვლევები.
მაგრამ, „ვარდების რევოლუციის“ შემდეგ ეს სიტუაცია რადიკალურად შეიცვალა. რომ არა ეს პოლიტიკური ცვლილებები, ჩვენს კომპანიას ალბათ მომავალი არ ექნებოდა. სწორ დროს გავჩნდით ბაზარზე. გვჯეროდა, ისე დიდხანს ვეღარ გაგრძელდებოდა. თუმცა, როცა ვიწყებდით, ჩვენს წამოწყებას თითქმის ყველა სკეპტიკურად უყურებდა.
– პარტნიორები გყავდათ თუ მარტომ გადაწყვიტეთ საქმიანობის დაწყება?
– ოთხი მეგობარი ვიყავით, მანამდეც ერთ სფეროში ვსაქმიანობდით. გადავწყვიტეთ, ეს ბიზნესი გაგვეკეთებინა. ძალიან არ მომწონდა, რომ საერთაშორისო ორგანიზაციები აქაურ კვლევით ორგანიზაციებს იყენებდნენ როგორც საველე სამუშაოების შემსრულებელს და ძირითად ანალიტიკურ სამუშაოს უცხოური კომპანიები ატარებდნენ ხოლმე. სწორედ ამის გამო გადავწყვიტეთ – რატომ არ შეიძლებოდა ეს საქმე ჩვენ გაგვეკეთებინა. დავარქვით „ეისითი“ – ACT (Analisis and Consulting Team) – ანუ ანალიზის და კონსულტაციის ჯგუფი. ზუსტად ეს იყო იდეა, რომ ბაზრისთვის ანალიტიკა და საკონსულტაციო მომსახურება შევთავაზეთ. ასე გადავწყვიტეთ კონკურენტებისგან დიფერენცირება.
– იყვნენ კონკურენტები მაშინ?
– არსებობდა ორი კომპანია: „აიპიემი“ და „გორბი“. ჩვენ რომ გამოვჩნდით, მაშინ შეიქმნა კიდევ ერთი ახალი კომპანია „ბისიჯი“. პატარა ბაზარზე, ჩვენამდე ორი კომპანია იყო, თითქმის 10-წლიანი გამოცდილებით. თუმცა, როგორც გითხარით, ბიზნესს საქართველოს ბაზარს კვლევა თითქმის არ აინტერესებდა. მარკეტინგულ კვლევებში დამკვეთებს შორის ბიზნესების წილი ძალიან მცირე იყო. ძირითადად პოლიტიკური ან სოციალურ კვლევები ტარდებოდა, ან საერთაშორისო ორგანიზაციების მიერ დაკვეთილი მხოლოდ საველე სამუშაოები. ინტერვიუებს ვაკეთებდით და მონაცემთა ბაზებს ვაწვდიდით. სულ ეს იყო. ამიტომ, როდესაც ჩვენ განაცხადი გავაკეთეთ ბიზნესის წამოწყებაზე და ბაზრისთვის კვლევის სრული სპექტრის შეთავაზებაზე, ძალიან უცნაურად მიაჩნდათ.
– ბაზარზე მაშინ ვინც იყო, იმ კვლევით კომპანიებსაც არ ჰქონდათ დაკვეთები?
– ისინი მუშაობდნენ და საკმაოდ წარმატებითაც. ძირითადად მუშაობდნენ როგორც გითხარით, საერთაშორისო სექტორზე: სამთავრობო ან არასამთავრობო ორგანიზაციებთან.
– აქაურ პოლიტიკურ პარტიებსაც ალბათ ძალიანაც არ აინტერესებდათ კვლევები, რადგან არჩევნებში სასურველ შედეგებს ისედაც აღწევდნენ.
– მეტ-ნაკლებად მაინც აინტერესებდათ. რა მოეგვარებინათ, ის ხომ მაინც უნდა სცოდნოდათ? ამიტომ, პოლიტიკურმა პარტიებმა ბიზნესებზე ადრე გაიგეს კვლევის ფასი და მიხვდნენ, რომ ეს მათთვის მნიშვნელოვანი იყო.
– დასაწყისში პარტნიორები ვინც იყავით, შენარჩუნებული გაქვთ პოზიციები?
– ორნი ვართ, ვინც თავიდან ვიყავით. დანარჩენი ორი ახალი პარტნიორი გვყავს.
– გასულ პარტნიორებთან დაშორება მშვიდობიანად მოხდა?
– კომპანიის 13-წლიანი არსებობის მანძილზე ძალიან ბევრი სირთულე გამოვიარეთ. ერთმა პარტნიორმა გაყიდა წილი, მეორე წავიდა. იყო კონფლიქტებიც, მაგრამ როგორც თავის დროზე ვთქვი, ვისაც საქმის სიყვარული და ერთმანეთის ნდობა ეყო, ის დარჩა კომპანიაში.
ზოგადად, პარტნიორების თემა ძალიან მნიშვნელოვანია. თავიდან როცა იწყებ ბიზნესს, არაფერი გაქვს გასაყოფი. ამიტომ, იწყებ დიდი ენთუზიაზმით. მოგვიანებით პრობლემებს ხშირად ქმნის ორი რამე: ერთი – არ არის პარტნიორებს შორის როლები განსაზღვრული და არ იციან ერთმანეთისგან რას მოელიან, ვინ რა რესურსს ჩადებს კომპანიის განვითარებაში; და პრობლემის მეორე მიზეზი არის ხედვა „რას ვაკეთებთ“. ანუ, ბიზნესის გრძელვადიან განვითარებაში ვდებთ ფულს თუ დღეს გვინდა ამ ფულის აღება და განაწილება; რამდენად ვრისკავთ, რა ხედვა გვაქვს.
მე მიმაჩნდა, რომ „ეისითი“ უნდა გამხდარიყო გლობალური კომპანია. გასულიყო საქართველოს ფარგლებს გარეთ. რომელიმე პარტნიორისთვის შეიძლება სრულიად მისაღები იყო, რომ ისედაც მომგებიან მდგომარეობაში ვი¬ყავით, არ სურდა გარისკვა და აქაური პოზიციების შენარჩუნებას ემხრობოდა.
აქ სწორი და არასწორი პოზიცია არ არსებობს. უბრალოდ, განსხვავებული ხედვაა, რაც ხშირად კონფლიქტამდე მიდის. მიმაჩნია, ჩვენ წარმატებულები ვართ, რადგან უთანხმოების მართვა ისე შევძელით, რომ კომპანია გადარჩა, გაიზარდა და ყველა პარტნიორი ბედნიერი აგრძელებს საქმიანობას.
– გასულებმა წილი გაყიდეს?
– გაყიდეს. როცა ვიწყებდით, მე ვიყავი 33%-ის მფლობელი და დღეს 51% მაქვს. ასეც არის, როცა პარტნიორების ხედვა განსხვავებულია, მაშინ ვინც რჩება, იმან უნდა იკისროს პასუხისმგებლობა, გამოისყიდოს წილი და ფირმამ განაგრძოს საქმიანობა.
პარტნიორთა შეცვლა რამდენჯერმე მოხდა. ვფიქრობ, ძალიან ეფექტურად გავართვით პროცესს თავი. დღეს ყველასთან შენარჩუნებული გვაქვს ურთიერთობა.
– თქვენს კომპანიაში დღეის მდგომარეობით დასაქმებულთა რაოდენობა რამდენია?
– 60-მდე მუდმივი თანამშრომელია, შტატგარეშე მარტო საქართველოში 800 კაცამდეა. ყაზახეთში და აზერბაიჯანში 10 მუდმივი თანამშრომელი. პროექტული კადრები აზერბაიჯანში უფრო მეტია, 150 ადამიანი, რადგან დიდი ხანია ვმუშაობთ და რეგიონული ქსელი აწყობილი გვაქვს. დაახლოებით 100 ადამიანამდეა ყაზახეთში.
– რამდენია თქვენი კომპანიის ბრუნვა?
– მხოლოდ საქართველოს მასშტაბით 5,5 მილიონ ლარს მივაღწიეთ წელს. აზერბაიჯანი და ყაზახეთიც რომ მივათვალოთ, მაშინ 6,5 მილიონს გადავცდებით.
– ტენდენციაა საინტერესო – 2003 წლიდან დაიწყო და სულ მატულობს?
– ზრდის სასწაული ტემპი იყო. საქმიანობა 2003-ში დავიწყეთ, მაშინ ჩვენი წლიური ბრუნვა 56 ათასი ლარი იყო. დღეს კი ეს თანხა ჩვენი 1 თვის სახელფასო ფონდის ნახევარიც არ არის. 2004 წელს 150.000-ზე ავედით, შემდეგ წელს 750.000-ზე, მერე უკვე მილიონნახევარს გადავაჭარბეთ... ყოველწლიურად ძალიან დიდი ნაბიჯებით ვიზრდებოდით.
– რამ გამოიწვია ასეთი სწრაფი ზრდა – ბიზნესის დაკვეთები გაიზარდა, პოლიტიკური პარტიების დაინტერესება თუ საერთაშორისო პროექტები?
– ბიზნესმა გაზარდა დაკვეთები. ჩვენ ბიზნესზე ვიყავით კონცენტრირებული. მიგვაჩნდა, რომ აბსოლუტურად აუთვისებელი იყო ეს სეგმენტი. მეორე არგუმენტი იყო, რომ ბიზნესმა თუ გაიგო შენთან თანამშრომლობის გემო, აუცილებლად შენთან ერთად გააგრძელებს საქმიანობას.
სახელმწიფო თუ პოლიტიკური კვლევების მიმართულებით ჩვენ არ გვქონდა შეკვეთების მიღების დიდი იმედი, არც გამოცდილება გვქონდა და არც კონტაქტები. საერთაშორისო ორგანიზაციები კი დაკვეთის მისაცემად უამრავ კრი¬ტერიუმს ითხოვდნენ. მაგალითად, კომპანიის საქმიანობის 5 წლიან გამოცდილებას. ამიტომ, ამ მიმართულებითაც არ გვქონდა ტენდერების მოგების შანსი. შესაბამისად, ჩვენი საქმიანობის პირველ 5 წელს გაყიდვების 90% ბიზნესზე მოდიოდა.
– რამ გამოიწვია ბიზნესის დაინტერესება კვლევებით?
– გადარჩენა დაჭირდათ. „ვარდების რევოლუციის“ შემდეგ რეალური კონკურენცია გაჩნდა, რამაც ჩვენი საჭიროება გაიზარდა.
– ისეთი მოსაზრებაც ისმის ხოლმე, რომ 2003 წლიდან ბიზნესი ხელისუფლების წნეხის ქვეშ აღმოჩნდა.
– პოლიტიკურ შეფასებებს ვერ გავაკეთებ, შეიძლება რომელიღაცა ბიზნესის მიმართ უკანონო ქმედება განხორციელდა, მაგრამ ფაქტია, ზოგადად კონკურენცია გაიზარდა. სხვა შემთხვევაში ჩვენ არ ვიქნებოდით საჭირო. ჩვენი კომპანიის არსებობა და მზარდი გაყიდვები ფაქტობრივად ადასტურებს კონკურენციის ზრდას.
ჩვენ დღესაც საჭირო ვართ, აქაური ბიზნესები ახალ ბაზრებზე გადის, ახალი მოთხოვნები უჩნდებათ. ასევე, საქართველოშივე დღესაც უამრავი სეგმენტია აუთვისებელი და ბევრი საქმე, რომლის დაწყებაც მომგებიანი იქნება.
– თუმცა, საქართველო საკმაოდ პატარა ბაზარია.
– ამის მიუხედავად, საქართველოში ჯერ კიდევ არის უზარმაზარი პოტენციალი სხვადასხვა მიმართულებით ბიზნესის დასაწყებად. ზოგს შეიძლება ეს მასშტაბი არ ჰყოფნის. მაგრამ, ჩვენი კომპანიის მაგალითი რომ განვიხილოთ, საქართველოსთვის კი არა, ევროპის მასშტაბითაც ძალიან მაგარი მაჩვენებელი გვაქვს. ბევრი არ არის ასეთი საკონსულტაციო კომპანია, ვისაც მსგავსი ბრუნვა აქვს. თუ არ ჩავთვლით დიდ საერთაშორისო კომპანიებს, განვითარებულ ქვეყნებში პატარა კომპანიების წლიური ბრუნვა მილიონ დოლარს არ სცდება ხოლმე.
სამაგიეროდ, საქმიანობის სპეციფიკაა, რომ ჩვენ სამივე სექტორზე ვმუშაობთ: სამთავრობო, არასამთავრობო და ბიზნესის სექტორებზე.
მსგავსი კომპანიები დასავლეთში ძირითადად მხოლოდ ერთ სექტორზე – ბიზნესზე მუშაობენ. სპეციალიზაციაა და ვთქვათ, რომელიღაც კომპანია მხოლოდ ფარმაცევტულ ბაზარზე მუშაობს, მეორე მხოლოდ ავტო-მოტო მიმართულებით, მესამე მხოლოდ სილამაზის ინდუსტრიაზე და ა.შ. არასამთავრობო ორგანიზაციების დაკვეთილ პროექტებს კი გარკვეული ინსტიტუტები ან არასამთავრობოვე ორგანიზაციებივე ასრულებენ.
ამიტომ, საქართველოში მუშაობას თავისი სპეციფიკა აქვს, უზარმაზარ გამოცდილებას ვიღებთ ყველა სფეროსთან მუშაობით, ეს დიდი პლუსია. ყველასთან მოგვიწია მუშაობა და რადგან ვერ ვიქნებოდით ერთდროულად მაგალითად, პამპერსის ექსპერტიც და ბანკის ექსპერტიც, აქტიურად ვიყენებდით კლიენტის ცოდნას და რესურსს. ეს იყო ჩვენი მიდგომის უნიკალურობა. ვიცოდით როგორ დაგვესვა სწორად კითხვა, როგორ მოგვეპოვებინა ზუსტი ინფორმაცია და როგორ გაგვეანალიზებინა კვლევის შედეგები. შემდეგ ის ინფორმაცია მიგვქონდა კლიენტთან და მის ცოდნას და ექსპერტიზას ვიყენებდით შედეგების ინტერპრეტაციასა თუ რეკომენდაციების შემუშავებაში.
არქივებს რომ გადახედოთ, მე მგონი სფერო არ არის, რომელშიც ჩვენ არა გვაქვს საფუძვლიანი ცოდნა. შემდეგ მერე უკვე მოგვეცა საშუალება საერთაშორისო ტენდერებში მიგვეღო მონაწილეობა და მსხვილი კონტრაქტებიც გაგვეფორმებინა ადგილობრივ ბაზარზეც და უცხოეთშიც. მაგალითად, გვქონდა 4-წლიანი კონტრაქტი მოლდოვაში, რომლის ბიუჯეტი 2 მილიონ დოლარი იყო. შვიდ ქვეყანაში ცოტა ხნის წინ გვქონდა მსოფლიო ბანკის პროექტი. IFAD-ის პროექტი, რომელიც ასევე ხუთ ქვეყანაში გავაკეთეთ...
– ისეთ ქვეყნებშიც უპრობლემოდ მუშაობთ, სადაც წარმომადგენლობა არ გაქვთ?
– ჩვენ კომპანიას იქ ვხსნით, სადაც ადგილზე გაყიდვის რესურსს ვხედავთ, თორემ სოციალური კვლევების შემთხვევაში, როგორც საქართველოში ატარებენ ის უცხოელები, ვისაც აქ წარმომადგენლობა არ აქვს, ისე ვატარებთ უცხოეთში ჩვენც.
– კანონმდებლობა ამ შემთხვევაში რამდენად ლიბერალურია? ზოგჯერ არის ხოლმე გარკვეული შეზღუდვები უცხოური კომპანიის ბაზარზე დაშვების თვალსაზრისით. სხვა ქვეყნების ბაზარზე იოლად შედიხართ?
– როდესაც ვატარებთ კვლევას სხვა ქვეყანაში, ჩვენ ვაკონტრაქტებთ ადგილობრივ კომპანიას და პრობლემა არ გვაქვს. სადაც შესულები ვართ, იქ უკვე იქაური კანონმდებლობის მიხედვით დაფუძნებული გვაქვს საკუთარი კომპანია, რაც ასევე არ წარმოადგენს პრობლემას.
– თქვენ აზერბაიჯანში და ყაზახეთშიც შეხვედით. იქაური გარემო რომ შევადაროთ საქართველოს, რა სურათს დავინახავთ – არის მაგ ქვეყნებში ისეთი კონკურენცია და კვლევაზე მოთხოვნილება, როგორც საქართველოშია?
– ჩვენ აზერბაიჯანში ვმუშაობთ არა მარტო ადგილობრივი ბაზრისთვის. ვართ „ბიპის“ კონტრაქტორები, ვმონაწილეობთ მსოფლიო ბანკის პროექტებში. ადგილზე, თვითონ ბიზნესი ძალიან მდიდარია, ან უფრო სწორად იყო, რადგან მთელი მათი ეკონომიკა ნავთობზეა მიბმული, ფასების ვარდნის გამო სერიოზული შოკი აქვთ.
ჩვენ ასევე ვიყენებთ შესაძლებლობას, რომ საქართველოში შემოსულ აზერბაიჯანულ კომპანიებთან ვამყარებთ კავშირს და რადგან აქ გვაქვს მაღალი ნდობა, მივყვებით და მუშაობას აზერბაიჯანშიც ვაგრძელებთ ხოლმე.
აზერბაიჯანში ურთულესი პერიოდი გავიარეთ. კარზე კაკუნით, ქუჩიდან მისვლით... არანაირი მხარდაჭერა არ გვქონია. ძალიან გაგვიჭირდა. რაღაც პერიოდი საერთოდ დახურვასაც კი ვფიქრობდით. მაგრამ, ჩემი ხედვით, სტრატეგიულად ძალიან მნიშვნელოვანი იყო აზერბაიჯანის ბაზარზე ჩვენი დარჩენა, რადგან ეს იყო საერთაშორისო ექსპანსიის პირველი შემთხვევა და მჯეროდა, რომ მისი წარუმატებლობა სერიოზულად გადაავადებდა კომპანიის საერთაშორისო განვითარების გეგმებს (ან სულაც უარს გვათქმევინებდა). სწორედ ამ ხედვიდან გამომდინარე, ყველაფერი გავაკეთეთ, რომ გადავრჩენილიყავით. კომპანია დღეს საკმაოდ მყარად დგას ბაზარზე და კარგ შედეგებს იძლევა.
– კვლევებზე მოთხოვნა გაჩნდა აზერბაიჯანში?
– კლიენტების საკმაოდ შთამბეჭდავი სია გვაქვს. წამყვანი კომპანიები და ბანკები არიან ჩვენი დამკვეთები. ისეთი მოთხოვნა არ არის, როგორც საქართველოშია, მაგრამ დიდი ეჭვი მაქვს, ნავთობის კრიზისი კონკურენციას გაამძაფრებს და კვლევებზე მოთხოვნა გაიზრდება. აქამდე ბევრი ფიქრი არ ჭირდებოდათ. არ ფიქრობდნენ ფულის დაზოგვაზე. ესეც პოსტსაბჭოთა ქვეყნების სინდრომია, თორემ დასავლელი ბიზნესმენი დაუფიქრებლად არ ხარჯავს. ამათ შეუძლიათ ყველგან განათავსონ რეკლამა. არ შეაფასონ ეფექტურობა, არ აინტერესებს მის მომხმარებელს რა უნდა, რამდენად კმაყოფილია. თუმცა, ახლა უკვე, თითო მანათის გაფრთხილებას იწყებენ.
– კრიზისი მასწავლებელია?
– აუცილებლად ასწავლის და გადარჩებიან ისინი, ვინც სწრაფად აუღებენ ალღოს. საერთოდ, ნავთობის მიმწოდებელ ქვეყნებს მოუწევთ სერიოზული გადაწყობა. ბიზნეს სექტორში ცვლილებები გარდაუვალია. იქაური მომხმარებლის მსყიდველობითუნარიანობა ძალიან მცირდება და თითოეულ მანათზე აზერბაიჯანში და თითოეულ ტენგეზე ყაზახეთში მოუწევთ ბრძოლა.
– რაც შეეხება ყაზახეთის ბაზარს?
– ყაზახეთის ბაზარი უფრო გახსნილია, ვიდრე აზერბაიჯანული. შეიძლება იმიტომ, რომ ბევრად დიდია. იქაც არსებობს მონოპოლიები და კლანები, მაგრამ დიდი ქვეყანაა საქართველოსთან შედარებით. ამასთან, ყაზახეთში აზერბაიჯანისგან განსხვავებით ნაკლები პრობლემაა სამუშაო კადრების რესურსში. ზოგადად, ჩვენს სფეროში კვალიფიციური კადრების განსაკუთრებული დეფიციტია.
– სხვა ახალ ქვეყნებში გასვლას აპირებთ?
– ჩვენ გეგმაში გვქონდა მინიმუმ 20 ქვეყანაში გაგვეხსნა საკუთარი ოფისი, მაგრამ ახლა სხვა სტრატეგია გვაქვს. გადავთვალეთ, რა დრო სჭირდება თითოეული კომპანიის ფეხზე დაყენებას, რა ინვესტიციაა საჭირო, დრო, ფინანს¬ური და ადამიანური რესურსი. მივხვდი, რომ ამას ძალიან დიდი დრო სჭირდება და რომ ამ გზით „ეისითის“ 20 ქვეყანაში შესვლა ჩემი სიცოცხლის ბოლომდე ვერ მოესწრებოდა. სწორედ ამიტომ შევცვალეთ სტრატეგია და დღეს ჩვენ ამერიკელ კონსულტანტთან ერთად ვმუშაობთ ფრანჩიზის ქსელის გაკეთებაზე. ჩვენი ბრენდის განვითარებაში, ტექნოლოგიებში ვაპირებთ სერიოზულ ინვესტიციას. გვინდა სხვადასხვა ქვეყნებში საშუალო და მცირე კვლევით კომპანიებს, რომლებსაც არა აქვთ დამოუკიდებლად განვითარების შანსი, შევთავაზოთ პლატფორმა, რომ გახდნენ ჩვენი ნაწილი.
– რუსეთის ბაზარზე თუ გიფიქრიათ?
– რუსეთის ბაზარზე ჩვენი რესურსით შესვლას არ ვაპირებთ, თუმცა ფრანჩიზის გაყიდვაზე შეიძლება ვიფიქროთ.
– თუ გაქვთ რამე სამუშაო შესრულებული რუსეთში?
– კი. რუსეთში ბოლო 2 წელიწადში რამდენიმე პროექტი განვახორციელეთ. იგივე მსოფლიო ბანკის პროექტში ერთ-ერთი ქვეყანა იყო რუსეთი. შევხედავთ, როგორ განვითარდება მოვლენები. ყოველ შემთხვევაში რუსეთი ბოლო ადგილზეა ჩვენთვის საინტერესო ქვეყნების ჩამონათვალში. აღმოსავლეთ ევროპის და პოსტ-საბჭოთა ქვეყნების ბაზარს ვსწავლობთ. ყაზახეთის შემდეგ ბუნებრივი იქნება ყირგიზეთში წავიდეთ, მოლდოვაში, სადაც 4 წელი ვიმუშავეთ. მოლდოვას გვერდზეა რუმინეთი და იქ შესვლაზეც ვფიქრობთ; მაკედონია, ბოსნია, ასევე თურქეთი – ჩვენს ინტერესში შედის.
– რუსეთის ბაზარი როცა მიაჩნიათ პერსპექტიულად იგივე ქართულ კომპანიებს, გიკვეთავენ შესაბამის კვლევას თუ ზეპირად აცხადებენ რუსეთის ბაზარს პერსპექტიულად?
– არ გვყავს ასეთი დამკვეთები. წესით ეს უნდა ხდებოდეს, როცა კლიენტს წლებია ემსახურები, იცი მისი ყველაფერი და მიდის საზღვარგარეთ, მიჰყვები ყველა სხვა ქვეყანაში. შესაძლოა საველე სამუშაოებისთვის სხვას ქირაობ, მაგრამ ანალიტიკას შენ უკეთებ.
სამწუხაროდ, ძალიან ცოტაა ქართული ბიზნესი საერთაშორისო. არიან კომპანიები, რომლებსაც თვითონ გააქვთ თავისი პროდუქცია, მაგალითად, მეღვინეებს. მაგრამ, იქაც, ისინი არ მუშაობენ როგორც ბრენდები. იგივე ყაზახეთში არცერთი კომპანია არ მუშაობს საკუთარ ბრენდზე. ყველა არის „ქართული“ და მორჩა.
– რადგან ბაზარს არ სწავლობენ, შესაძლოა ეს ხდება იმ „სიურპრიზების“ აღმოჩენის მიზეზი ქართული კომპანიებისთვის, როცა მოულოდნელად რუსეთის ბაზარს უკეტავენ, ან რუბლის გაუფასურება ექსპორტიორ კომპანიას დიდ ზარალს აყენებს ხოლმე?
– თუ მოულოდნელად აღმოაჩენენ ხოლმე, ეს ნიშნავს რომ ინფორმაციის ნაკლებობა ჰქონდათ. თუმცა, უამრავი რისკ-ფაქტორია, როცა ახალ ბაზარზე შედიხარ და რაც არ უნდა კვლევები ჩაატარო, შეიძლება ამან 100%-ით ვერ დაგაზღვიოს. ვერ გათვლი, რომ ერთ დილას გაიღვიძებ და დაგხვდება 45%-იანი დევალვაცია, რაც აზერბაიჯანში მოხდა. იგივე არც ყაზახეთში, მით უმეტეს რუსეთში და ზოგადად, ნავთობის მიმწოდებელ ქვეყნებში მგონი არავინ ელოდა ნავთობის ასეთ გაიაფებას.
– გამოდის, კვლევის ჩატარებაც არ იძლევა იმის გარანტიას, რომ რადგან დაუკვეთე და შეისწავლე, გარანტირებულ შედეგს უნდა ელოდო.
– 100%-იან გარანტიას არაფერი იძლევა, რადგან შეიძლება მოცემულობა შეიცვალოს. თუკი მოცემულობა რადიკალურად არ შეიცვლება, კვლევა ორგანიზაციებს აძლევს სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვან ინფორმაციას ბაზარზე არსებულ სიტუაციაზე, მომხმარებლებზე, კონკურენტებზე, გაწეული მარკეტინგული აქტივობების ეფექტურობაზე, ბრენდზე და სხვა. მიმაჩნია, რადგან ამხელა ბრუნვა გვაქვს, ადასტურებს, რომ ჩვენი სჯერათ და ჩვენ მათთვის შედეგი მოგვაქვს.
– თქვენს სფეროში როგორია კონკურენცია და რამდენად თავისუფალია ბაზარი საქართველოში?
– ჩემი აზრით, ბაზარი სრულიად თავისუფალია. სამთავრობო სექტორში ელექტრონულ ტენდერში მონაწილეობის მიღება ყველას შეუძლია. მიმაჩნია, რომ სისტემა დასახვეწია, რადგან ნებისმიერი პროფილის კომპანიას შეუძლია შემოვიდეს, დემპინგური ფასით იმუშაოს და ხარისხის შემფასებელი ამ სფეროში არავინ არის. შესაბამისად, შესაძლებელია სახელმწიფომ უხარისხო პროდუქტი მიიღოს. დიდი ექსპერტიზა სჭირდება დამკვეთის მხარეს, რომ კვლევითი ორგანიზაციის შეთავაზება ან პროდუქცია სწორად შეაფასოს.
– ხშირად ჩნდებიან ხოლმე ბაზარზე ასეთი კომპანიები?
– ახალი და პატარა კომპანიები ნაკლებად, მაგრამ ზოგჯერ ასეთივე მეთოდებს მიმართავენ არსებული კვლევითი კომპანიებიც. ზოგს პრობლემაც შეექმნა და მოუწიათ პროექტის გაჩერება. მაგრამ, საბოლოო ჯამში ყველაზე მეტად ზარალდება კლიენტი, ანუ სახელმწიფო.
საერთაშორისო ორგანიზაციები ასევე ტენდერებს აცხადებენ. ბიზნესს რაც შეეხება, ეს მისი არჩევანია ვისთან დაიჭერს საქმეს. ამ სეგმენტზე სრულფასოვანი კონკურენციაა. ასე რომ, ბაზარი თავისუფალია და თუ ვინმეს რამის გაკეთება სურს, შესაძლებლობა არის.
განვითარებას რაც შეეხება, ძალიან რთულად ასაწყობი ბიზნესია, სპეციფიკურ ცოდნას და გამოცდილებას მოითხოვს. საჭიროა უზარმაზარი რეგიონული ინფრასტრუქტურა პროექტების ჩატარებისთვის. ბიზნესის ნაწილია საკონსულტაციო სეგმენტი და პლუს უზარმაზარი ნაწილია ოპერაციული – მონაცემების მოიპოვება და დამუშავება.
2008 წელს აღმოვაჩინეთ, რომ ვართ ბაზრის ლიდერები და მომდევნო ყველაზე დიდ კომპანიას 2-ჯერ ვაჭარბებთ.
– თქვენი ერთ-ერთი კონკურენტი კომპანია ალაპარაკდა სატელევიზიო რეიტინგების კვლევაში ხელისუფლების მხრიდან ჩარევის მცდელობაზე, რომ ერთი ტელეკომპანიის სასარგებლო შედეგი დაფიქსირებულიყო. თქვენს შემთხვევაში თუ ყოფილა მსგავსი შემთხვევა?
– მაშინ რაც ხდებოდა, შეფასება გამიჭირდება. შედეგი ის არის, რომ იმ კვლევითმა კომპანიამ გააგრძელა საქმიანობა და სატელევიზიო რეიტინგების მთვლელი ახალი კომპანიაც გაჩნდა ბაზარზე. თვითონ, სიგნალი ზეწოლის შესახებ ძალიან ცუდია და მსგავსი სიგნალები `რუსთავი2~ ის მიმართაც იყო. მთავრობა ამ თვალსაზრისით შეცდომებს უშვებს. სულაც რომ არ ყოფილიყო მართალი ზეწოლის ამბავი, გამოდის მთავრობამ სწორად ვერ მართა პროცესი და მის მიმართ ეჭვი გააჩინა.
ჩვენ მედია-რეიტინგებზე და ზოგადად მედიაზე არ ვმუშაობთ. თუმცა, არჩევნებისას ვაკეთებთ ეგზიტპოლებს, ვმუშაობთ პოლიტიკურ კვლევებზე სხვადასხვა პარტიებისთვის, მაგრამ არასდროს გვქონია ზეწოლა. იყო შემთხვევა, როცა ვმუშაობდით ერთ ამერიკულ ორგანიზაციასთან და გვქონდა პოლიტიკური პარტიების მონაცემები. იმდროინდელი პრეზიდენტის აპარატიდან დაგვიკავშირდნენ და მოგვთხოვეს მონაცემები, რაზეც ჩვენ უარი ვუთხარით. ამას დიდი ბრაზი მოჰყვა, მაგრამ მერე ორჯერ მეტად დაგვაფასეს.
ჩვენი კრედოა, რომ ვყიდით ინფორმაციას. ერთხელაც რომ დავამახინჯოთ ან შევცვალოთ ინფორმაცია ვინმეს ზეწოლით, ე.ი. მე ჩემს ბიზნესზე უარი უნდა ვთქვა. ჩვენ ვქმნით ბრენდს, რომელმაც ჩემ შემდეგაც უნდა იარსებოს. ბიზნესში კომპრომისები არსებობს, მაგრამ კომპრომისი მონაცემთან, რაც ჩვენი მთავარი პროდუქტია, ჩემთვის წარმოუდგენელია.
– რაც თქვენი კომპანია მუშაობს, საქართველოში მესამე ხელისუფლებაა უკვე. როგორ აისახა ცვლილებები ბიზნეს-გარემოზე?
– არჩევნების წინ, ბიზნესი 1 წლის განმავლობაში მოლოდინის რეჟიმში გადადის და ახალი პროექტების წამოწყებას თითქმის ყველა ერიდება. ელოდებიან ცვლილებებს. არჩევნების შემდეგ დაახლოებით 1 წელი „დაზვერვა“ გრძელდება: რა მოხდება, რას იტყვის ახალი მთავრობა, რა თამაშის წესებს შესთავაზებს ბიზნესს – ამის გარკვევას ელოდებიან ხოლმე. მაგრამ, 2012 წლის არჩევნების შემდეგ ეს პერიოდი უფრო გაგრძელდა. ბიზნესი მთავრობისგან მეტ კომუნიკაციას ითხოვდა. გაურკვეველია სად წავა სახელმწიფო ფული, რა მიმართულება იქნება პრიორიტეტული: ტურიზმი, სოფლის მეურნეობა, ენერგეტიკა თუ საერთოდ რა მოხდება ბაზარზე.
– ისეთი სიგნალები გავრცელდა ხელისუფლების წარმომადგენლების მხრიდან, რომ ყველა სფერომ იპოვა მისთვის შემაშფოთებელი – ზოგჯერ თქვეს რომ ტურიზმი არ არის პრიორიტეტული, ენერგეტიკაში – დიდი ჰესების მშენებლობაზე უარს ამბობდნენ, ინფრასტრუქტურულ პროექტებში იგივე ბაქო-ყარსი დაიწუნეს...
– არ იყო ნათელი მესიჯები ხელისუფლების მხრიდან. გარდა იმისა, რომ მსხვილ ბიზნესებს ვემსახურები და მაქვს ინფორმაცია, მე ასევე ვარ ბიზნეს-ასოციაცია „ქალები მომავლისთვის“ თავმჯდომარე და იქიდანაც ვიცი ბიზნესის სირთულეების შესახებ. ძალიან დიდხანს არ იყო მკაფიო მესიჯები. ქვეყანას რა ორიენტაცია აქვს – ასეთი კითხვებიც კი არსებობდა ბოლო მომენტამდე, სანამ ვიზალიბერალიზაციის საკითხი არ გადაწყდა. სანამ ახალი მთავრობა ნდობას მოიპოვებს, დრო გადის. მთავრობა რაც უფრო სწრაფად და ეფექტურად ახდენს საკუთარი ხედვის და პოლიტიკის გაზიარებას, მით უფრო სწრაფად ხდება ბიზნესის მობილიზაციაც. ნებისმიერ შემთხვევაში, ყველაზე ცუდ სიტუაციაშიც კი, ბიზნესი გზებს პოულობს და გადარჩენაზეა ორიენტირებული. არ მოკვდება, რაღაც პერიოდი შეიძლება არ იაქტიუროს, მაგრამ მთავრობამ სულ რომ არ გასცეს ხმა, თვითონ მაინც რამეს გადაწყვეტს. ქვეყნისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ასეთი გაჩერების პერიოდი იყოს მოკლე. 2 წლის განმავლობაში ბიზნესის სტაგნაციაში ყოფნა, როდესაც ვერც ინვესტორები შემოჰყავს, არც ახალ პროექტს იწყებს, ძალიან დიდი დარტყმაა როგორც თავად ბიზნეს-სექტორისთვის, ასევე ქვეყნის ეკონომიკისთვის.
ახლაც არჩევნების ახლოვდება. როგორც არ უნდა დამთავრდეს, ძალიან მნიშვნელოვანია ახალმა მთავრობამ სიგნალები სწრაფად მიაწოდოს ბიზნესს რა მიმართულებით აპირებს პოლიტიკის გატარებას. ბიზნესმა სწრაფად უნდა შეძლოს ახალ რეალობასთან ადაპტირება.
– „ეისითის“ გარდა სხვა რა ბიზნესებში მიგიღიათ მონაწილეობა?
– უკრაინელ პარტნიორთან ერთად ტურისტული კომპანია „ბი თი ელის“ ერთ-ერთი დამფუძნებელი ვიყავი. რაღაც პერიოდის მერე წილი გავყიდე, რადგან ჩემთვის სუფთა ფულადი ინტერესი იყო. ასევე ვიყავი მიკროსაფინანსო ორგანიზაცია „ლაზიკა კაპიტალის“ ერთ-ერთი აქციონერი, სამეთვალყურეო საბჭოს წევრი 8 წლის განმავლობაში და 1 წელი სამეთვალყურეო საბჭოს თავმჯდომარე.
დღეს „ეისითის“ გარდა გვაქვს კიდევ ერთი კომპანია „გროუინი“, რომელიც სთავაზობს ქოუჩინგს და ტრენინგებს პიროვნული ზრდის მიმართულებით როგორც კომპანიებს, ასევე ინდივიდუალურად. ჩვენ ვართ ერიქსონის საერთაშორისო ინსტიტუტის ოფიციალური წარმომადგენლები საქართველოში. ეს ახალი მიმართულებაა ქართული ბაზრისთვის და პირველი წლის შედეგებს რომ ვაჯამებთ, ძალიან წარმატებული იყო. ვფიქრობ, ეს მიმართულება მომავლის ბიზნესია. რაც უფრო ნაკლები დრო რჩებათ ადამიანებს საკუთარი თავისთვის, მით უფრო მნიშვნელოვანი ხდება საკუთარ თავში გამორკვევა და ზრდა.
– ქალი ბიზნესში ხშირი შემთხვევა არ არის და ოჯახთან ერთად ბიზნესის შეთავსება უჭირთ ხოლმე. თქვენ როგორ ახერხებთ?
– ახლა უკვე მარტივად. ჩემი ორივე შვილი დამოუკიდებლად ცხოვრობს და იმხელა დრო და ენერგია გამომითავისუფლდა, ახალი აქტივობები დავიწყე. თავის დროზე ძალიან რთული იყო. ბალანსის დაცვა მიჭირდა და ეს შეუძლებელიცაა. არის პერიოდი, როცა ბიზნესის ინტერესებს გვერდზე გადადებ და ოჯახზე კონცენტრირდები, ასევე არის დრო, როცა პირიქით, ბიზნესისთვის თავგადაკლული ხარ. ზოგადად, ბიზნესს აქვს პერიოდი, როცა ჩვილი ბავშვივით მთლიანად მასზე უნდა გადაერთო. რომელია სწორი – არ ვიცი. ეს იყო ჩემი არჩევანი: შემექმნა კომპანია, ვყოფილიყავი თვითრეალიზებული, იმ დანგრეულ ქვეყანაში მქონოდა შემოსავლის წყარო, რომელიც ჩემი შვილების მომავალს უზრუნველყოფდა. ამიტომ, არ ვნანობ იმას, რაც გავაკეთე. თუმცა, ახლა რომ ვფიქრდები, შევცვლიდი ერთ რამეს: გვიან გავიგე, რომ მნიშვნელოვანია არა დროის რაოდენობა, არამედ მისი ხარისხი, რომელსაც ოჯახთან ატარებ. შეიძლება დღეში სულ 15 წუთი დაუთმო ოჯახის წევრებთან კომუნიკაციას, მაგრამ ეს ბევრად ხარისხიანი იყოს, ვიდრე მთელი დღე მათთან გაატარო სხვა რამეზე (მაგალითად, ბიზნესზე, პროექტებზე) ფიქრში.
ყველას ვურჩევ, მოძებნონ ის 15 წუთი ოჯახისთვის. უამრავი კლევაა, რომელიც ადასტურებს, რომ დასაქმებული დედის შვილები უფრო ბედნიერები არიან, ვიდრე შინ მყოფი დედის შვილები. არიან შინ მჯდომი და ბედნიერი დედებიც – ზოგისთვის საუკეთესო თვითრეალიზაციაა, რომ დროის 100% ოჯახს დაუთმოს. ვისთვისაც ასე არ არის, სახლში ჯდომა მისთვის უბედურებაა.
– თქვენ წარმატებული ქალბატონი ბრძანდებით და ამ ფონზე რამდენად გამართლებულად მიგაჩნიათ გენდერული ქვოტირების იდეა – უნდა ხდებოდეს მხოლოდ სქესის გამო ადამიანების წახალისება?
– ამ საკითხზე არ მაქვს ერთგვაროვანი პოზიცია, რადგან არ მაქვს 100%-იანი რწმენა რა ჯობია. დღეს შეიძლება პარლამენტში ქვოტირება საჭიროა იმისათვის, რომ ამ ეტაპზე ცოტა დახმარება სჭირდებათ ქალებს. ეს ბალანსი ხელოვნურად აღდგეს და რაღაცა პერიოდის შემდეგ შეიძლება აღარ იყოს საჭირო. ჩვენ რომ დაველოდოთ, ქალები როდის გაიზრდებიან, მიეცემათ საშუალება პოლიტიკური კარიერა შეიქმნან, ან პარლამენტში ქვოტირების გარეშე მოვიდნენ, შეიძლება ამას დიდი დრო დასჭირდეს. მაგალითად, იყოს ქვოტირება, რომელიც დავუშვათ, 3 საარჩევნო პერიოდში იქნება და მერე აღარ.
– მიგაჩნიათ, რომ პოლიტიკაში, ბიზნესში ან ზოგადად საზოგადოებრივ საქმიანობაში დღეს იმდენად დიდი დისკრიმინაციაა, რომ საჭიროა გენდერული პრინციპით ქალების წახალისება?
– მანდ პრობლემა ცალმხრივად არ დგას. ქალთა ბიზნეს-ასოციაციაშიც მუდმივად ვცდილობ ყურადღება გავამახვილო – ნუ ფიქრობთ, რომ გარედან გჩაგრავენ. სირცხვილით შემიძლია ვთქვა, რომ ცოტა ხნის წინ მე თავად გავხდი სტერეოტიპის მსხვერპლი: არქიტექტორებს შორის უნდა გაგვეკეთებინა არჩევანი და მიუხედავად იმისა, რომ მონაცემები გვქონდა, უპირატესობა მივანიჭე კაცს (თუმცა საბოლოოდ ეს შეცდომა გამოვასწორეთ და მუშაობა გავაგრძელეთ მასთან, ვინც საუკეთესო წინადადება მოგვცა)... ჩავთვალე, არქიტექტურა კაცს უფრო ესმის-თქო. მე, რომელიც ვებრძვი მსგავს სტერეოტიპებს, რომ ქალთა უფლებები წინ წამოვწიო, მსგავსი აზროვნების მსხვერპლი გავხდი. ამიტომ, არსებობს სტერეოტიპები, რომელთა არსებობას ვერ უარვყოფთ. მაგრამ, არსებობს მეორე მხარე, როდესაც თვითონ ქალს არ სჯერა თავისი ძალის. მჯერა, თუ ქალი შიგნიდან ცვლილებას გადაწყვეტს – შეიცვლება გარემოც. გარემოს ცვლილებით ქალი არ იცვლება, ქალის ცვლილებით გარემოს ცვლილება უნდა მოხდეს. თუ გინდა სამყარო შეცვალო, უნდა შეიცვალო შენ.
– მომავლის გეგმებში რას გამოარჩევვთ?
– „ეისითის“ მიმართულებით, ეს არის საკუთარი ოფისის აშენება, რადგან სადაც ვართ, ვეღარ ვთავსდებით. შენობის პროექტიც მზად არის და მიწაც, ვიწყებთ მშენებლობას და 2016 წელს ახალ ოფისში გადავალთ; ასევე, ჩვენ უკვე დავასრულებთ შეთავაზებებზე მუშაობას და შევკრავთ ფრანჩიზის წინადადებას. მალე გატესტვას დავიწყებთ. მომდევნო გეგმებიც გვაქვს, რომ ქსელი სწრაფი ნაბიჯებით გავზარდოთ: ხედვაც გვაქვს, გეგმებიც და შესაბამისი რესურსიც.
„გროუინთან“ მიმართებაში ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ეს ახალი მიმართულებაა, ვაპირებთ ცნობადობის კიდევ უფრო გაზრდას; პროფესიული ტრენინგებისგან განსხვავებულია – ეს არის ემოციური ინტელექტის, პიროვნული განვითარების, მიზნის მიღწევის და ა.შ. საშუალება. ეს მიმართულება უცხოეთში ძალიან მზარდი ინდუსტრიაა. ვფიქრობთ, რომ ჩვენი ტრენინგები ბიზნესში დასაქმებულ, ან თავისი ცხოვრების დალაგების მსურველ ბევრ ადამიანს მნიშვნელოვნად წაადგება.
– ოჯახის შესახებ რას გვეტყვით?
– მყავს მეუღლე, რომელსაც აქვს თავისი ბიზნესი და წარმატებული ადამიანია. ეს ჩემი მეორე ქორწინებაა. ორი შვილი მეუღლეს ჰყავს, ორი შვილიც მე მყავს. საერთო შვილი არ გვყავს. მოგვიანებით, უკვე ასაკში დავქორწინდით. ვართ ერთმანეთის მეგობრები, პარტნიორები და ერთი ღირებულებების მქონე ადამიანები. იმედი მაქვს, დიდხანს ვიქნებით ერთად და ერთმანეთისთვის ცხოვრების მეორე ნახევარი.
ჩემი უფროსი შვილი გერმანიაშია. სასწავლებელი იქ დაამთავრა და ახლა საერთაშორისო კომპანიაში, ონლაინ მარკეტინგში მუშაობს. უმცროსი საფრანგეთშია: წელს ჩააბარა პარიზში, ამერიკულ უნივერსიტეტში ფსიქოლოგიას სწავლობს.
მეუღლის უფროსი შვილი ამერიკაში ცხოვრობს. მეოთხე პატარაა და საქართველოში გვყავს.
მოკლედ, მსოფლიო გახდა ჩვენი სამყარო. უკვე მხოლოდ საქართველო კი არ მადარდებს, ჩემი საფიქრალი სივრცე ძალიან გაფართოვდა ამ თვალსაზრისით და მივხვდი რას ნიშნავს, როცა ამბობენ, რომ დედამიწა არის ჩვენი სამშობლო.
– თავისუფალი დრო თუ გაქვთ და რა არის თქვენი ჰობი?
– კაი ხანია ვისწავლე, რომ აუცილებლად უნდა მქონდეს თავისუფალი დრო. შეიძლება მეტი თავისუფალი დრო მაქვს, ვიდრე ბევრ ნაკლებად დატვირთულ ადამიანს. სწორად ვაკეთებ დროის გადანაწილებას.
საოცრად მიყვარს მოგზაურობა. გარდა იმისა, რომ ბიზნესის გამო მიწევს ბევრგან სიარული, დევიზი მაქვს, წლის განმავლობაში ერთი ახალი ქვეყანა მაინც ვნახო.
მიყვარს კულინარია. დაღლილიც რომ მივდივარ, მიყვარს ჩემი ქმრისთვის რაიმეს მომზადება და საერთოდ ეს პროცესი. კახა ბენდუქიძემ რომ კულინარიის აკადემია შექმნა, სიამოვნებით დავამთავრებდი. სამწუხაროდ ჯერ იმდენი თავისუფალი დრო ვერ გამოვნახე, რომ ჩემს ამ გატაცებას ამდენი დრო დავუთმო. თუმცა, იმედი მაქვს, რომ ახლო მომავალში ამას შევძლებს.
ვარჯიში, ანუ ფორმაში ყოფნა – ეს ჩემთვის ძალიან მნიშვნელოვანია. დიდხანს ვაპირებ ცხოვრებას და მივხვდი, რომ არჩევანი ასეა: ან უნდა ვიყო დაფეხვილი მოხუცი ან ვიყო კარგ ფორმაში. არჩევანი კარგ ფორმაში ყოფნაზე გავაკეთე. აი, ეს არის ჩემი გატაცება და რამე სხვა განსაკუთრებული ჰობი არ მაქვს.
ესაუბრა თემურ იობაშვილი
