მინი-დოსიე
ელისო ჩაფიძე დაიბადა 1974 წლის 8 აპრილს, ტყიბულში.
განათლება
1981-1989 – სოფელი მუხურას საშუალო სკოლა.
1989-1991 – ქ. ტყიბულის №2 საშუალო სკოლა.
1991-1997 – თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ჟურნალისტიკის ფაკულტეტი.
1991-1993 – თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის გერმანული ენისა და ლიტერატურის ფაკულტეტი.
1999-2005 – თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის, იურიდიული ფაკულტეტი.
სამუშაო გამოცდილება
1991-1992 – გაზეთი „ფაქტი, აზრი, კომენტარი“, ჟურნალისტი.
1993-2012 – გაზეთი „რეზონანსი“, ჟურნალისტი, მთავარი რედაქტორის მოადგილე.
2012-დან – საქართველოს მე-8 მოწვევის პარლამენტის წევრი, ფრაქცია „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილე.
უცხო ენები: გერმანული, ინგლისური, რუსული.
- ქალბატონო ელისო, მოკლედ გვიამბეთ თქვენი გავლილი გზის შესახებ, სანამ პარლამენტარი გახდებოდით.
– დავიბადე ქალაქ ტყიბულში. ბავშვობა სოფელ მუხურაში გავატარე, სადაც 8-წლიანი საშუალო სკოლა დავამთავრე. ბოლო 2 წელი ტყიბულის მე-2 საშუალო სკოლაში ვსწავლობდი და წარჩინებით დავამთავრე. იმავე წელს თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში ჟურნალისტიკის ფაკულტეტზე ჩავირიცხე. ბავშვობის ოცნება მქონდა, რომ ვყოფილიყავი მწერალი და ტურისტი. ვფიქრობ, ჟურნალისტიკა ერთგვარი შერწყმაა, რომ იმოგზაურო, გაიცნო სამყარო, ესაუბრო ბევრ ადამიანს და შემდეგ სხვებს უამბო. ჩემი აზრით, სწორედ ეს არის ჟურნალისტიკა და არა მორალის კითხვა. იმავე წელს მუშაობა დავიწყე გაზეთში „ფაქტი, აზრი, კომენტარი“. მაგრამ, მიმაჩნია, რომ ჩემი ჟურნალისტური საქმიანობა 1993 წელს გაზეთ „რეზონანსში“დაიწყო, როდესაც შესარჩევი კონკურსის შემდეგ ამიყვანეს.
– „რეზონანსი“ მაშინ ახალი დაფუძნებული იყო?
– „რეზონანსი“ 1990 წელს დაფუძნდა და თავიდან რუსულ ენაზე გამოდიოდა. მაგრამ იმ პერიოდში უკვე ქართულენოვნად გარდაიქმნა. გაზეთს ორი არაჩვეულებრივი ადამიანი ხელმძღვანელობდა: მწერალი აკა მორჩილაძე, იგივე გიორგი ახვლედიანი და ლაშა გელოვანი, რომელიც ამჟამად კანადაში პოლიტოლოგიის დოქტორია. ვიყავი ე.წ. სასამართლოს რეპორტიორი – ჩემი საქმიანობა ძირითადად სასამართლოების გაშუქებას ეხებოდა. მაშინ რთული საქმეები განიხილებოდა: იყო ზვიადისტების სასამართლო პროცესები, სადაც ზოგჯერ ადამიანებს დახვრეტასაც კი უსჯიდნენ. შემდეგ იყო „მხედრიონის“ და ჯაბა იოსელიანის სასამართლო პროცესები... ჩემი სტატიები სხვადასხვა პრიზებითაც აღინიშნებოდა ხოლმე. იმ პერიოდში „რეზონანსში“ შექმნეს კრიმინალის განყოფილება, რომლის რედაქტორადაც დავინიშნე. შემდეგ უკვე საგამოძიებო ჟურნალისტიკით დავინტერესდი. მივიღე იურიდიული განათლება, რომ უფრო კვალიფიციურად მეწერა სისხლის სამართლებრივ საქმეებსა თუ სამოქალაქო დავებზე. 2004 წლიდან, ქალბატონი ლუბა ელიაშვილის დამსახურებით დავიწყე ლექციების კითხვა საგამოძიებო ჟურნალისტიკაში, რაც მნიშვნელოვანი გამოცდილება და პრაქტიკა იყო ჩემთვის.
– სად კითხულობდით ლექციებს?
– ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტთან არსებობს ცნობილი, ბატონი ზურაბ ოშხნელის ტელე-რადიო ცენტრი, რომელმაც ბევრი წარმატებული ჟურნალისტი გამოზარდა. ასევე ვკითხულობდი ლექციებს კავკასიის უნივერსიტეტში 2008-2009 წლებში, სადაც ჩემი დეკანი იყო ქალბატონი ნინო ჟიჟილაშვილი.
2011 წლის დასასრულს უკვე პოლიტიკურ გაერთიანებაში შესვლა შემომთავაზეს. დაახლოებით 1 თვის განმავლობაში ვფიქრობდი და დღესაც არ ვარ დარწმუნებული, რამდენად სწორი იყო ჩემი გადაწყვეტილება. პოლიტიკაში წასვლით ადამიანი ფაქტობრივად კარგავ შენს პროფესიას. მედიის წარმომადგენლისთვის ერთ-ერთი მთავარი ღირსება დამოუკიდებლობა და სანდოობის მაღალი ხარისხია.
– ვინ შემოგთავაზათ?
– სხვადასხვა ადამიანებს შევხვდი: სოზარ სუბარს, გია ხუხაშვილს, ზაქარია ქუცნაშვილს... საბოლოო გადაწყვეტილება ბატონ ბიძინა ივანიშვილთან შეხვედრის შემდეგ მივიღე. ჩემთვის მნიშვნელოვანი იყო იმის გაგება, თუ როგორ ხედავდა ქვეყნის წინაშე მდგომი სოციალ-ეკონომიკური პრობლემების გადაწყვეტის გზებს. პირველივე შეხვედრაზე ვისაუბრეთ საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამაზე, სოციალურ საკითხებზე და დავინახე, რომ ამ პრობლემების გადაწყვეტის გზები იცოდა.
– გია ხუხაშვილმა რა სტატუსით შემოგთავაზათ პარლამენტის წევრობა – თვითონ არც საპარლამენტო სიაში ყოფილა და ერთგვარად დისტანცირებული ჩანდა ხოლმე პოლიტიკიდან.
– ის იყო ერთ-ერთი კომუნიკატორი ჩემსა და „ქართულ ოცნებას“ შორის. ბატონ გიას ვიცნობდი როგორც გაზეთის რესპონდენტს, თან მას არაფერი შემოუთავაზებია... შემოთავაზება სოზარ სუბარის მხრიდან წამოვიდა და აქედან გამომდინარე ვთვლი, რომ ერთ-ერთი რეკომენდატორი იყო გია ხუხაშვილი. თანაც, იმ დროს ჩვენ ბრძოლაში ჩართვას გვთავაზობდნენ და არა – დეპუტატობას ან მინისტრობას.
– ზოგადად აპირებდით პოლიტიკაში წასვლას, ერთ-ერთი ვარიანტი „ქართული ოცნება“ იყო და ეს გაერთიანება ამოირჩიეთ?
– პოლიტიკაში წასვლას არასოდეს ვაპირებდი. გადაწყვეტილება რომ მივიღე, მერე უკვე საკუთარი თავი აღმოვაჩინე როგორც კონკრეტული ადამიანების პრობლემებზე მომუშავე. ვგულისხმობ მაჟორიტარ დეპუტატობას, რადგან იდენტიფიცირებული უნდა გყავდეს იმ ადამიანთა წრე, ვისაც ემსახურები და ანგარიშვალდებული უნდა იყო ამ ადამიანების წინაშე. ჩემთვის ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ პოლიტიკაში ის ადამიანები უნდა იყვნენ, ვისაც აქვს სისტემური ხედვა ამა თუ იმ საკითხთან დაკავშირებით. მაგალითად, როგორი უნდა იყოს სახელმწიფოს სოციალური და ჯანდაცვის პოლიტიკა, საპენსიო მოწყობის საკითხები, მედიის თავისუფლება, გამოხატვის თავისუფლება... ამ მხრივ ვთვლი, რომ ბევრი სფეროა, სადაც სისტემური ხედვა მაქვს. არ ვეთანხმები მოსაზრებას, რომ პოლიტიკოსი აუცილებლად კონკრეტული სფეროს სპეციალისტი უნდა იყოს. მაგალითად, სოციალური ქულების მოწყობის სისტემა ძალიან ვიწრო სპეციალობაა და ბევრი სპეციალისტიც გვყავს, რომელსაც პოლიტიკოსმა უნდა პოლიტიკური დავალება მისცეს, თუ როგორ სურს ამ სისტემის მოწყობა. პოლიტიკური ნების არსებობის შემთხვევაში, ვიწრო სპეციალისტები უკვე ტექნიკურად გააკეთებენ ამ საქმეს.
ასევე, როცა ამბობენ, რომ პარლამენტში არ უნდა იყვნენ მსახიობები, მასწავლებლები თუ დიასახლისები – მე აბსოლუტურად საწინააღმდეგო შეხედულება მაქვს. პირიქით, პარლამენტში უნდა იყოს ხალხის წრიდან გამოსული რაც შეიძლება მეტი ადამიანი, კონკრეტული სფეროს წარმომადგენელი, რომელმაც იცის მის სფეროში არსებული მდგომარეობა, აქვს სისტემური ხედვა და იღებს მონაწილეობას დისკუსიაში.
– თუმცა, კანონშემოქმედებითი საქმიანობა მაინც განსხვავებულია, რომელიც უკავშირდება კონკრეტული სფეროს სპეციალისტს, ვიდრე ხალხის ნებისმიერ წარმომადგენელს...
– რა თქმა უნდა, ამაშიც გეთანხმებით, რომ ბევრი მიმართულებით ჩვენ გვჭირდება სხვადასხვა ტიპის კომპეტენტური ადამიანები, მაგრამ, პოლიტიკოსი ყველა საქმის სპეციალისტი ვერ იქნება. შეიძლება კოდექსი შესანიშნავად იცოდეს ნებისმიერმა იურისტმა, მაგრამ ნებისმიერი იურისტი ვერ იქნება კარგი პოლიტიკოსი. ყველა პოლიტიკოსს უნდა ჰყავდეს თავისი ბიურო, თავისი აპარატი, რომელიც ხორცს შეასხამს პოლიტიკოსის იდეებს.
– სად უფრო კომფორტულად გრძნობთ თავს – ჟურნალისტიკაში თუ პარლამენტში?
– კომფორტულად თავს ადამიანი საქართველოში ალბათ ვერსად იგრძნობს. ცხოვრობ იმ რეალობაში, სადაც დიდია სოციალური უთანასწორობა, ბევრს უჭირს და თუკი გულთან მიგაქვს ამ ადამიანების პრობლემები, რა თქმა უნდა, განიცდი ჟურნალისტიკაში ხარ თუ პოლიტიკაში. ზოგადად, პასუხისმგებლობა განუზომლად უფრო დიდია, როდესაც პოლიტიკაში ხარ. ადამიანები ფიქრობენ, რომ შენ შეგიძლია მათი პრობლემების მოგვარება და შენც ნემსის ყუნწში ძვრები, რომ როგორმე რაღაცა საშუალება გამონახო დასახმარებლად. ჟურნალისტიკაში ყოფნისას გაცილებით უფრო მცირედის კეთებით შეგიძლია გქონდეს მორალური კმაყოფილების შეგრძნება და გაცილებით იოლია შეინარჩუნო კარგი იმიჯიც.
– გამოდის, უფრო იოლია ჟურნალისტიკაში იყო, ვიდრე პოლიტიკაში.
– ჟურნალისტიკა მაინც ინდივიდების საქმეა, თუმცა, გაბედულ და კრიტიკულ სტატიას ვერ გამოაქვეყნებ, თუ მხარს არ გიჭერს გამომცემელი, რედაქტორი და მთელი შემოქმედებითი ჯგუფი. პოლიტიკა გუნდური თამაშია და ინდივიდუალიზმი ნაკლებია. ყოველთვის გიწევს პარტიის, ფრაქციის, შენი ჯგუფის ინტერესები გაითვალისწინო. თუმცა, არის კრიტიკული მომენტებიც, როდესაც გამოდიხარ ამ ჩარჩოებიდანაც და შენს სამოქალაქო პოზიციას იჭერ იმის მიუხედავად, თანაგუნდელებს მოსწონთ თუ არა.
– ბიძინა ივანიშვილის შესახებ პირველად როდის გაიგეთ და რა დამოკიდებულება გქონდათ მის მიმართ, სანამ პოლიტიკაში მოსვლის სურვილს ღიად გამოხატავდა?
– ვიცოდი რომ არსებობს ქველმოქმედი ადამიანი. პოლიტიკაში მის გამოჩენამდე რამდენიმე წლით ადრე ერთმა მეცნიერმა „რეზონანსის“ რედაქციაში სტატია მოიტანა გამოსაქვეყნებლად. გაოცებული იყო, რომ სხვა რედაქციებმა არ დაუბეჭდეს – სანაცვლოდ ფული მოსთხოვეს. მე დიდი სიამოვნებით დავბეჭდე როგორც მორიგე რედაქტორმა. ვხუმრობდი ხოლმე, რომ არცერთი მდიდარი ადამიანისგან არ ვიყავი დავალებული და შემეძლო ყველასთვის იქით მეცა პატივი, თუკი ისინი რამე კარგ საქმეს გააკეთებდნენ.
– სამადლობელი წერილი იყო?
– ეს იყო სამეცნიერო წერილი, სადაც აღნიშნული იყო, რომ სწორედ ბიძინა ივანიშვილი აფინანსებდა სამეცნიერო სამუშაოებს, რომელიც სათაფლიის ტერიტორიაზე მიმდინარეობდა. მიყვარს ყველა ის ქართველი, ვინც წარმატებულია მთელი მსოფლიო მასშტაბით და ცდილობს, რომ რაღაც გააკეთოს სამშობლოსთვის, რაიონისთვის, სოფლისთვის...
– ქართული მასმედია სამი ხელისუფლების პირობებში: თქვენი შეფასებით რა ტენდენციებია მასმედიაში, პროფესიონალიზმის თვალსაზრისით როგორ ვითარდება ქართული ჟურნალისტიკა?
– ზოგადად, რაც დრო გადის, გამოხატვის თავისუფლება მით უფრო მეტია. თანამედროვე ტექნოლოგიები ვითარდება. 1990-იან წლებში, როცა არ გვქონდა შუქი, გაზი, გათბობა ჭირდა, იყო კარგად დაწერილი საინტერესო სტატიები. მსგავსის დასაწერად დღეს შეიძლება ჟურნალისტმა დროც ვერ გამონახოს. მახსოვს, ადამიანები შემორჩენილი უკანასკნელი თეთრებით ყიდულობდნენ გაზეთის ბოლო ეგზემპლარს და იქვე, ტროტუარზე ჩამომსხდარი კითხულობდნენ ხოლმე. ეს იყო ჟურნალისტიკის რომანტიზმის პერიოდი და მაშინდელი ჟურნალ-გაზეთების მიმართ სერიოზული ნოსტალგიაც მაქვს. თუმცა, მაშინდელი სტატიები ლიტერატურასავით იკითხებოდა.
ინტერნეტის განვითარებამ და სოციალური ქსელების შემოსვლამ ერთი მხრივ საფრთხე შეუქმნა ჟურნალისტიკის ტრადიციულ მიმართულებებს. სამოქალაქო ჟურნალისტიკა უფრო განვითარდა და მაღალია გამოხატვის თავისუფლება, მაგრამ უკვე სხვა პრობლემები წამოვიდა. მაგალითად, ადამიანის პირად ცხოვრებაში პერსონალური მონაცემების გამჟღავნების საკითხი. ეს პრობლემები სერიოზულად დგას არა მხოლოდ ქართული, არამედ მსოფლიო ჟურნალისტიკის წინაშე.
– რაც შეეხება სხვადასხვა ხელისუფლების პერიოდში ქართული ჟურნალისტიკის სტანდარტების ცვლილებას?
– ხელისუფლების მხრიდან მედიის კონტროლის სურვილი ყოველთვის იქნება, მაგრამ დღეს ვერ ვხედავ უხეში ტიპის ჩარევებს. 2 წლის წინ ჩვენს ახლო მეზობელ ქვეყანაში ვიყავი კონფერენციაზე, სადაც კონფერენციის მიმდინარეობისას ციხიდან 8 ჟურნალისტი გაანთავისუფლეს. ჩვენთან ასეთი მდგომარეობა არ არის, მაგრამ სხვა პრობლემა დგას. ქართული მედია ეკონომიკურად არ არის საკმარისად ძლიერი, რომ დამოუკიდებელი იყოს. მედიის დიდი ნაწილი ამა თუ იმ ეკონომიკური თუ პოლიტიკური დაჯგუფების ინტერესებს გამოხატავს. საჭიროა შეიქმნას საშუალო ფენა, რომელსაც შეეძლება მედიის დაფინანსება თუნდაც იმით, რომ ის იქნება მსყიდველობითუნარიანი და ის იყიდის ამა თუ იმ გადაცემას, ჟურნალსა და გაზეთს, რაც მედიის არსებობის ეკონომიკური საფუძველი გახდება. დღეს ამ პრობლემას უფრო ვხედავ, ვიდრე პირდაპირ და უხეშ ჩარევას ჟურნალისტების საქმიანობაში.
– ხელისუფლების დამოკიდებულება საინტერესოა: არ მახსენდება რომელიმე ლიდერს ანტიდასავლური მოწოდებებით ცნობილი გაზეთი „ასავალ-დასავალის“ კრიტიკა დასცდენოდა და ხშირად ვრცელ ინტერვი¬უებსაც აძლევენ, როცა დაუღალავად აკრიტიკებენ `რუსთავი2~-ს, „ტაბულას“...
– კოლეგიალობის პრინციპიდან გამომდინარე კონკრეტული მედიასაშუალების შეფასებისგან თავს შევიკავებ.
ფინანსურად თუკი დამოუკიდებელი იქნება მედია-საშუალება, მაგალითად, `რუსთავი2~ არ იქნება დაკავშირებული რომელიმე პოლიტიკურ ჯგუფთან, თუკი იგივე „ასავალ-დასავალს“ და ზოგადად მედია-საშუალებებს ექნებათ მეტი დამოუკიდებლობა და საზოგადოებიდან იქნება მოთხოვნა უფრო მაღალი სტანდარტების მედიაზე, დარწმუნებული ვარ, რომ მედიაც უფრო აკადემიური, უფრო კვალიფიციური იქნება. თუმცა, ე.წ. ყვითელ მედიასაც თავისი ფუნქცია აქვს.
– ხელისუფლების დამოკიდებულებაზე ვამბობ, რომ „ასავალ-დასავალი“ მისთვის მისაღები გამოცემაა და სხვა მედია-საშუალებებს ლამის ერთ ხმაში ლანძღავენ. ამ საკითხზე თქვენი, ხელისუფლების წარმომადგენლის პოზიციაა საინტერესო.
– ვერ გეტყვით, რომ ხელისუფლების ყველა წარმომადგენლის პოზიცია ამ საკითხთან მიმართებაში ერთი და იგივეა, მაგრამ მე სხვა კრიტერიუმებსაც ვხედავ: ა) ხელისუფლება ცდილობს არ ჩაერიოს მედიის საქმიანობაში; ბ) ხელისუფლება ცდილობს რომ კეთილსინდისიერად გასცეს საჯარო ინფორმაცია, რაც უნდა იყოს მედიის თავისუფლების უფრო მეტი გარანტი, და გ) ხელისუფლების წარმომადგენლების უმეტესობა კეთილსინდისიერად თანამშრომლობს მედიასთან.
თქვენ ვერ ნახავთ თუნდაც ჩემი მხრიდან და პროგრესულად მოაზროვნე ხელისუფლების ბევრი წარმომადგენლის მხრიდან რაიმე ღია განცხადებას რომელიმე მედია-საშუალების წინააღმდეგ. ჩვენ ვთვლით, რომ ხელისუფლების საქმე არ არის მედიის შეფასება.
– კოალიციის წარმომადგენლების მხრიდან მსგავსი შეფასება იშვიათობა არ არის.
– რა თქმა უნდა, ჩვენც ადამიანები ვართ და ამა თუ იმ შემთხვევაში რაღაც გვიხარია ან გვწყინს, მაგრამ მაქსიმალურად უნდა ეცადო არ გამოხატო შენი დამოკიდებულება. მედიის კრიტიკის შესაძლებლობა უფრო მეტად გაქვს როგორც რიგით მოქალაქეს. პოლიტიკაში ყოფნა ნიშნავს, რომ შენ ხარ დაკვირვების ქვეშ და მედია-საშუალებების ნაწილი ასე წარმოგაჩენს, ნაწილი სხვაგვარად, მაგრამ ეს უნდა მოითმინო და აიტანო.
– თქვენ პარლამენტის განათლების კომიტეტში ხართ. პრეზიდენტი გიორგი მარგველშვილი როცა განათლების მინისტრი იყო, მისი საქმეებიდან ძირითადად ის დამამახსოვრდა, რომ „აგრარულ უნივერსიტეტს“ ავტორიზაცია შეუჩერა და გამომცემლობებს საავტორო უფლებების დარღვევით წიგნები ჩამოართვა, შემდეგ კი „უფასო სახელმძღვანელოების“ პოლიტიკას შესწირა. თქვენი აზრით, სწორი იყო მინისტრის ეს ქმედებები?
– „უფასო სახელმძღვანელოების“ მოქალაქეებისთვის მიწოდება შეცდომად არ მიმაჩნია, მაგრამ შეცდომად ვთვლი, რომ ყველა სოციალური ფენის წარმომადგენელს თანაბარი ხელმისაწვდომობა აქვს უფასო წიგნებზე. როდესაც ოჯახს აქვს წლიური 40.000 ლარი შემოსავალი, მან წიგნების ფული უნდა გადაიხადოს. ეს მეტ სოციალურ სამართლიანობას წარმოშობს, ისევე, როგორც საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამა არ შეიძლება სოციალურად დაუცველს და მდიდარს ერთნაირად აფინასებდეს.
რაც შეეხება „აგრარული უნივერსიტეტის“ ავტორიზაცია-აკრედიტაციასთან დაკავშირებულ პრობლემებს, მოგვიანებით ეს პრობლემა გამოსწორდა კიდეც და უნივერსიტეტს მუშაობის საშუალება მიეცა.
მე ვერ შევაფასებ ბატონი გიორგის ნაბიჯებს განათლების მინისტრობისას როგორც აბსოლუტურად იდეალურს. მას ჰქონდა ძალიან პოზიტიური ნაბიჯებიც და ჰქონდა ისეთებიც, რომელიც კრიტიკას იმსახურებდა. არ დავეთანხმე მის მიერ შემოტანილ კანონპროექტს პარლამენტში, რომლის მიხედვითაც მთავრობის მეთაურს უნდა დაენიშნა უმაღლესი სასწავლების რექტორი შესაბამისი წარდგენის საფუძველზე. მეორე მოსმენის დროს აღნიშნული კანონპროექტი შეიცვალა.
– „აგრარულთან“ დაკავშირებით გამოჩნდა რა იყო პრობლემა. დევნიდნენ ბენდუქიძეს, რომელიც გარდაიცვალა თუ არა, უნივერსიტეტის მიმართ ყოველგვარი პრეტენზიები გაქრა.
– როგორც ვიცი, შეიცვალა დამოკიდებულება. საბჭოს გადაწყვეტილების დეტალები ზუსტად არ მახსოვს და არ შემიძლია მაგ საკითხზე ვიმსჯელო.
– განათლების კომიტეტის წევრების ლექსიკა და გამონათქვამები ხშირად ყურს ცუდად ხვდება ხოლმე. თქვენი შეფასებით, რამდენად ოპტიმალურად არის შერჩეული შემადგენლობა და კომიტეტის მუშაობა თუ მიგაჩნიათ დამაკმაყოფილებლად?
– ჩვენს კომიტეტს ცნობილი მეცნიერი, ბატონი ვანო კიღურაძე ხელმძღვანელობს. წევრები არიან ამა თუ იმ სფეროს სპეციალისტები: ბატონი ნუკრი ქანთარია, რომელიც კარგად ერკვევა სახელოვნებო სასწავლებლებში არსებულ სიტუაციაში, ბატონი გიორგი პაპუაშვილი არაჩვეულებრივად ერკვევა თეატრალურ სამყაროში... პირადად მე ამ კომიტეტში მუშაობაზე დავთანხმდი, რადგან კომიტეტი გახლავთ მედიასთან და მედიის საკითხებზე პასუხისმგებელი, იბარებს საზოგადოებრივი მაუწყებლის ანგარიშს. სწორედ ამ კომიტეტში მომზადდა და პარლამენტმა მიიღო ჩემი აზრით საკმაოდ საამაყო კანონი – საზოგადოებრივი მაუწყებლის შესახებ, რომლის მიღებითაც ბევრი რამ შეიცვალა. ჩვენ მოვახერხეთ შეგვეცვალა დამოკიდებულება და შეგვესრულებინა ევროპის საბჭოს წინაშე ნაკისრი ვალდებულება, რომ აჭარის სახელმწიფო ტელევიზია გარდაქმნილიყო საზოგადოებრივ მაუწყებლად.
– საზოგადოებრივ მაუწყებელში ფინანსური მდგომარეობა როგორია? რაც მახსოვს, სულ ვალებში იყო ხოლმე.
– როგორც ვიცი, ვალები იფარება. ჩვენ საზოგადოებრივ მაუწყებელს კანონით გავუზარდეთ დაფინანსება. ძველი კანონით დაფინანსება იყო მშპ-ის 0,12%, ახალი კანონით უკვე 0,14%-მდეა გაზრდილი. ასე რომ, ორივე მაუწყებ¬ლის დაფინანსება საკმაოდ სოლიდურია და ყოველწლიურად 40 მილიონ ლარს აღემატება. ასეთი დაფინანსების პირობებში მაუწყებელმა უნდა მოახერხოს ეტაპობრივად როგორც ძველი ვალების გასტუმრება, ასევე ხარისხიანი პროდუქციის შექმნა.
– ღირს კი სახელმწიფოსთვის ამ ხარჯის გაწევა?
– ხარისხიდან და რეიტინგიდან გამომდინარე თუ ვიმსჯელებთ, მე პირადად ბევრ რამეს შევცვლიდი მაუწყებლის საქმიანობაში. მაუწყებლის არსებობა საზოგადოებისთვის პოზიტიური უნდა იყოს იმ თვალსაზრისით, რომ უნდა გააშუქოს ის პრობლემები და პროექტები, რომელიც ყველა მოქალაქისათვის მნიშვნელოვანია, მაგრამ არ არის კომერციულად მომგებიანი და რომელიმე კერძო ტელევიზიას ამ თემების გაშუქებას ვერ მოვთხოვთ.
– საზოგადოებრივი მაუწყებლის მეორე არხი უშვებს პარლამენტის სხდომებს, რასაც კომერციული ტელევიზია არ დაუთმობს ეთერს, მაგრამ იგივე საზოგადოებრივი მაუწყებელი ყიდულობს სერიალებს, ყიდულობს უეფას ჩემპიონთა ლიგას, აქვს რეკლამა ეთერში...
– მე უფრო ეკონომიურად დავხარჯავდი საზოგადოებრივი მაუწყებლისთვის გამოყოფილ სახსრებს. საკმაოდ კრიტიკული დამოკიდებულება მქონდა, როდესაც ბოლო ანგარიში პარლამენტში შემოიტანეს. საზოგადოებრივ მაუწყებელს სჭირდება სერიოზული გარდაქმნები – თუ საერთოდ იმაზე არ იქნება მსჯელობა, რომ სჯობს სხვა რამეს მოხმარდეს ის თანხა, რაც მაუწყებლისთვის იხარჯება.
– თქვენთვის შეიძლება მსჯელობის საგნად იქცეს, რომ სახელმწიფომ უარი თქვას საზოგადოებრივ მაუწყებელზე და ან გაიყიდოს ან სხვა ფორმით მოხდეს დაფინანსებაზე უარის თქმა? ზოგიერთი ხისტად უარზეა და ამბობს – რადაც არ უნდა დაგვიჯდეს, სახელმწიფომ უნდა შეინარჩუნოს საზოგადოებრივი მაუწყებელი.
– არ ვიზიარებ მოსაზრებას, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებელი არ გვჭირდება. უბრალოდ, გვჭირდება უფრო ხარისხიანი საზოგადოებრივი მაუწყებელი.
– მოლოდინი, რაც თქვენ გქონდათ ივანიშვილის პოლიტიკაში მისვლის დასაწყისში, დღევანდელი გადასახედიდან რამდენად შესრულდა?
– პოლიტიკა იდეალისტების საქმეა. გადაჭარბებული მოლოდინი არ მქონია და ვერავინ აღმოაჩენს ჩემს რომელიმე გამოსვლაში ვინმეს ან საოცნებო პენსიას, ან უფასო პროდუქციას და უფასო ფულს დავპირებოდი...
– თქვენი გუნდის წარმომადგენლები რამდენიც გნე¬ბავთ, იმდენი იძლეოდა მსგავს დაპირებებს. პირადად თქვენ რა მოლოდინი გქონდათ და თქვენმა გუნდმა დაპირებების რა ნაწილი შეასრულა?
– წინასაარჩევნო დაპირებები შესაძლოა გადაჭარბებული იყო. ამას პრემიერ-მინისტრიც აღიარებს. სამწუხაროდ საზოგადოებაშიც არის მოთხოვნილება გმირზე, გადამრჩენელზე, ისეთი ადამიანზე, ვინც ყველა მათ პრობლემას მოაგვარებს. საზოგადოებაც და ხელისუფლებაც ორივე უნდა გაიზარდოს. საზოგადოებამ არ უნდა მოითხოვოს სასწაულების მოხდენა, რადგან სასწაულს ვერცერთი ხელისუფლება ვერ მოახდენს. ყველაზე კარგი ხელისუფლება დღეს საქართველოსთვის ის იქნება, ვინც ხალხს ბევრს არაფერს დაპირდება. დაპირდება მხოლოდ იმას, რომ კეთილსინდისიერად ემსახურება. პირველ რიგში არ გამოიყენებს სახელმწიფო რესურსებს პირადი კეთილდღეობისთვის, ექნება სახელმწიფოს მოწყობის კონკრეტული პროგრამა: როგორ დახარჯავს ბიუჯეტს უფრო რაციონალურად, შექმნის სახელმწიფოში განვითარების ნორმალურ პირობებს. ხალხმა მხარი უნდა დაუჭიროს პროგრამას, რომელიც იქნება უფრო სამართლიანი და არა ის, რომ ვიღაც დაგასაქმებს, ფულს გაჩუქებს, კრედიტებს დაგიფარავს...
– ასეთი მოლოდინები რომ არ გაეჩინა, „ქართულ ოცნებას“ ხელისუფლებაში მოსვლა გაუჭირდებოდა.
– დღეს შექმნილია თანაბარი საარჩევნო პირობები როგორც საპარლამენტო, ასევე არასაპარლამენტო ძალებისთვის, რათა წარმოადგინონ თავისი მოსაზრებები და ამომრჩეველმა შესაბამისი გადაწყვეტილება მიიღოს. „ქართულმა ოცნებამ“ დიდი როლი შეასრულა იმ კუთხით, რომ შექმნა თანაბარი გარემო... ალბათ დამეთანხმებით, რომ დღეს არ დევნიან ადამიანებს პოლიტიკური მოსაზრებების გამო, ჩვენ არ ვაიძულებთ საჯარო მოხელეებს, რომ აუცილებლად „ქართულ ოცნებას“ დაუჭირონ მხარი და ა.შ. ნელ-ნელა დასავლური ტიპის დემოკრატიისკენ მივდივართ. ეს მარტო ხელისუფლების დამსახურებად არ მიმაჩნია. პირველ რიგში ეს საზოგადოების დამსახურებაა.
– ახლახან გავრცელდა ინფორმაცია, რომ თითქოს თეა წულუკიანმა სწორედ ფეისბუკში რაღაც მოსაზრების მოწონების და კომენტარის დაწერის გამო თავისი თანამშრომლები სამსახურიდან გაუშვა.
– ვერ გეტყვით ვერაფერს ამ საკითხზე. არ გამიგია ასეთი ფაქტი.
– როგორც სახელმწიფო მოხელე, თქვენი აზრით ბოლო წლებში ქვეყანაში სახელმწიფო მოხელეები გაიზარდნენ და უკეთ თუ აცნობიერებენ საკუთარ პასუხისმგებლობას თუ პირიქით, რეგრესია, ან არც არაფერი იცვლება ამ მხრივ?
– რთული შეკითხვაა. ვფიქრობ, წლების გასვლასთან ერთად ამ კუთხითაც ვიხვეწებით. მნიშვნელოვანია ის საკანონმდებლო ცვლილებები, რომელიც ჩვენ განვახორციელეთ: 2017 წლიდან „საჯარო მოხელეთა შესახებ“ კანონი და მასთან დაკავშირებული კანონქვემდებარე აქტები ამოქმედდება, რაც საჯარო მოხელეებს მეტი დაცულობის და განვითარების გარანტიას მისცემს. შეძლებენ ერთსა და იმავე სამსახურში ყოფნისას აიმაღლონ საკლასო ჩინი, მოემატოთ ხელფასი და შეიქმნას პროფესიონალ და არა პოლიტიკურ კლიმატზე დამოკიდებულ საჯარო მოხელეთა ჯგუფი, რომლებიც მოემსახურებიან სახელმწიფოს.
დღეს მაინც მთავარია ამა თუ იმ უწყების პირველი პირის პოლიტიკური ნება, რომ ამ ადამიანებმა აკეთონ თავისი საქმე. ჩვენ არა ვართ არავისზე ნაკლები პატიოსნები და პატრიოტები და ქართველებსაც ჩვეულებრივად შეგვიძლია საკუთარი ქვეყნის, სახელმწიფოს მართვა.
– გახშირებულია შემთხვევები, როდესაც დღევანდელი მაღალი დონის საჯარო მოხელეები საკმაოდ მაღალ პრემიებს თუ დანამატებს იღებენ წინამორბედებთან შედარებით, ასევე ხშირია, როცა მაღალი რანგის საჯარო მოხელემ საკუთარი ახლობლები მოაწყო საჯარო სამსახურში. წინა ხელისუფლების დროს მსგავსი სურათი არ ჩანდა ხოლმე.
– წინა ხელისუფლების დროს იყო პიარი, თითქოს ასე მაშინ არ ხდებოდა.
– საჯარო მოხელეთა ანაზღაურების დაფინანსებას პიარს ვერ დავაბრალებთ, ოფიციალური მონაცემებით გაზრდილია საბიუჯეტო ხარჯები. არის მოსაზრება, რომ საჭიროა პირიქით საჯარო სექტორში დასაქმებულთა რაოდენობა შემცირდეს და უფრო მეტმა მონახოს სამსახური კერძო სექტორში.
– როგორც ვიცი, ლონდონის მერიაში 400 საჯარო მოხელე მუშაობს, ტყიბულის გამგეობაში კი 726. მაგრამ, თუ ჩვენ ვამბობთ, რომ სახელმწიფოს დაფინანსებული ა(ა)იპ-ები უნდა შეიკვეცოს და სახელმწიფო სტრუქტურებში დასაქმებულთა რაოდენობა შემცირდეს, ჩვენ ამ ადამიანებს ერთი ხელის მოსმით ყოველგვარი საარსებო მინიმუმის გარეშე დავტოვებთ. ეს არ მიმაჩნია სწორ გადაწყვეტილებად. პირადად მე ვარ მემარცხენე იდეოლოგიის მომხრე. მზად ვარ გავიღო ჩემი შემოსავლების გარკვეული ნაწილი, რომ სახელმწიფომ უზრუნველყოს გარკვეული მინიმალური პირობები ყველასთვის.
ჩვენ გვაქვს ორი გამოსავალი: როგორც სააკაშვილი იქცეოდა, ისე შევამციროთ საჯარო მოხელეები, რომ არ გავითვალისწინოთ მათი მდგომარეობა და გვაქვს მეორე შესაძლებლობა, რომ ეს ცვლილებები იყოს უფრო ჰუმანური და ადამიანებზე მორგებული. მე ვირჩევ ჰუმანიზმის გზას.
– კი, მაგრამ როცა საბოლოო მიზანი მოხელეების რაოდენობის შემცირებაა, ხომ არ შეიძლება მათი რაოდენობა კიდევ ვზარდოთ და რამდენიმე წლის შემდეგ გაგვახსენდეს ალტერნატივის შეთავაზება და მოხელეთა რაოდენობის ჰუმანურად შემცირება?
– მე არ ვგულისხმობ, რომ რაოდენობის ზრდა კარგია. ახლა არის დრო, თუ რამე არ მოგვწონს, წარმოვადგინოთ პროგრამა და ვუთხრათ მოსახლეობას როგორ შევცვლით არსებულ სისტემას. ამ ადამიანებს დასაქმების ალტერნატიული საშუალება უნდა ჰქონდეთ. სხვა შემთხვევაში, შეიძლება ჩვენ გაგვიჭირდეს იგივე განათლების სისტემაში პროფესიონალების ყოფნა.
– მაგრამ, 1 წლის მანძილზე რომ ზესტაფონმა 1 მილიონ ლარამდე არ უნდა დახარჯოს კულტურის ღონისძიებებზე, ეს საკამათო არ უნდა იყოს.
– გეთანხმებით. გაბერილი შტატები არ უნდა იყოს.
– რატომ არ ისმის პარლამენტში ელისო ჩაფიძის კრიტიკული აზრი ხმამაღლა, როცა ჟურნალისტობის დროს საკმაოდ შემტევი იყავით ხოლმე? იყო მოლოდინი, რომ იაქტიურებდით და გააკრიტიკებდით თუნდაც თანაკოალიციელების არცთუ ადეკვატურ გამოსვლებს რაც სტალინიზმის პროპაგანდას თუ ანტიდასავლურ მოწოდებებს შეეხება.
– მე კი მგონია, რომ „ქართული ოცნების“ წარმომადგენლების უმეტესობას უკვე ყელში აქვს ამოსული ელისო ჩაფიძის კრიტიკა როგორც შიდა, ასევე საჯარო კამათის დროსაც. ბევრი საკითხია, სადაც ჩემი პოზიცია მაქვს. განსაკუთრებით ეს შეეხება ჩემს რეგიონს და ვერ მეტყვით, რომ ტყიბულთან მიმართებაში თუნდაც ერთი ნაბიჯი დავუთმე ხელისუფლებას.
– მახსოვს, ტყიბულელებისთვის შეღავათების აღ¬დგენას ითხოვდით, მიაღწიეთ მიზანს?
– აღადგინეს, კი. ბოლო 4 წლის განმავლობაში არ ჩატარებულა უმრავლესობის ფრაქციის სხდომა აღმასრულებელ ხელისუფლებასთან, სადაც არ დამიყენებია ის საკითხები და პრობლემები, რომელიც ჩემი რაიონის ამომრჩეველს აწუხებს.
უმრავლესობის წევრის საქმე არ არის, რომ ხელისუფლების პოზიციები აკრიტიკოს. თუმცა, იყო რამდენიმე შემთხვევა, როდესაც განსხვავებული პოზიცია მქონდა, ჩემს პრინციპებს ვერ ვუღალატე და ხმამაღლა გამოვთქვი საკუთარი მოსაზრებები. ერთი ეხებოდა რექტორების დანიშვნის კანონპროექტს, სადაც მთავრობამ პოზიცია შეიცვალა; მეორე გახლდათ მოსმენებთან დაკავშირებული კანონპროექტი, სადაც მიმაჩნდა, რომ პერსონალური დაცვის ინსპექტორს უნდა ჰქონოდა უფრო მეტი კონტროლის საშუალება მოსმენების აპარატურასთან მიმართებაში და დღესაც იგივე აზრზე ვარ; მესამე იყო ტყიბულის საკითხი – რამდენიმე დღის წინ პრემიერ-მინისტრს წერილი გავუგზავნე და ისევ ვითხოვე ტყიბულისთვის მაღალმთიანი რეგიონის სტატუსის აღდგენა. თუმცა, ჩვენ შევინარჩუნეთ ის შეღავათები, რომელიც არა მხოლოდ მეშახტეებს, არამედ კერძო და საბიუჯეტო ორგანიზაციებში დასაქმებულებს ჰქონდათ.
– პირადი ცხოვრების ამსახველი კადრების გადაღება-გავრცელების გამოსაძიებლად საპარლამენტო კომისიის შექმნას რატომ არ დაუჭირა მხარი „ქართულმა ოცნებამ“? კომისია რომ შექმნილიყო, ვიდეოების გავრცელებაში ბრალდებული გელა ხვედელიძე სათანადოდ დასჯილიყო და ქვეყნიდან გაპარებულის შთაბეჭდილება არ დარჩენილიყო, უკეთესი არ იქნებოდა?
– მე ვფიქრობ, რომ ბატონი ხვედელიძე სერიოზულად დაისაჯა. კაცი იყო შს მინისტრის პირველი მოადგილე და დიდი ძალაუფლების მქონე. სიმართლე გითხრათ, რამდენად იყო მისი ბრალი დამტკიცებული, შეკითხვები დამრჩა. როგორც ვიცი, მას არ უღიარებია დანაშაული. ნამდვილად არ იქნებოდა ურიგო საპარლამენტო კომისიის შექმნა. უბრალოდ, ასეთ კომისიას მაინც შეზღუდული რესურსი აქვს. ჩვენ არ გვყავს ოპერატიული სამსახური, რომელიც ოპერატიულ-საგამოძიებო მოქმედებებს ჩაატარებს.
– უბრალოდ, ბოლო პერიოდში კვლავ გავრცელდა მსგავსი ვიდეოები, თან დააანონსეს კიდეც მორიგი ჩვენება. ვიღაცამ ხომ უნდა აღკვეთოს მსგავსი შემთხვევები? თქვენი აზრით, პარლამენტმა მაქსიმუმი გააკეთა, რომ ასეთი ტიპის ვიდეოები არ გავრცელებულიყო? თუნდაც, წინა ხელისუფლების დროს თუ იყო ეს ვიდეოები გადაღებული და ინახავდნენ შანტაჟისთვის, რატომ წინა ხელისუფლების წარმომადგენლები მაინც არ გამოავლინა დღევანდელმა მმართველმა ძალამ?
– ჩვენ გაგვიჩნდა ეგ შეკითხვა, მივმართეთ შსს-ს და ირკვევა, რომ რამდენიმე ათეული ადამიანი პასუხისგებაშია მიცემული. სამი ადამიანი ბოლო პერიოდში დააკავეს ფარული ჩანაწერების გავრცელებასთან დაკავშირებით. ადვილად გასახსნელი დანაშაული ეს არ გახლავთ. საპარლამენტო კომისიის შექმნა დღევანდელ პირობებში აღარ მოესწრება. ფაქტობრივად, წინასაარჩევნო კამპანიაა დაწყებული და რამდენიმე თვის განმავლობაში ასეთი სერიოზული ფაქტების გამოძიება წარმოუდგენლად მიმაჩნია.
– მიგაჩნიათ, რომ საყოველთაო ამნისტიის დროს პოლიტპატიმრის სტატუსით გამოშვებული ადამიანები ყველა რეალურად იყო პოლიტპატიმარი და არ ყოფილა „ქართული ოცნების“ მიერ წინასაარჩევნოდ ნაკისრი ერთგვარი ვალდებულება კონკრეტული ადამიანების მხრიდან? იზიარებთ თუ არა პასუხისმგებლობას ამ გზით გამოშვებული პატიმრების მიერ ხელახლა ჩადენილ დანაშაულებზე?
– რა თქმა უნდა, პასუხისმგებლობას ვიზიარებ, თუმცა მინდა გითხრათ, რომ საზოგადოებამაც და ჩვენც ორი რამე ავურიეთ ერთმანეთში. ჩვენს მიერ მიღებული ამნისტიის შესახებ კანონი ეხებოდა იმ ადამიანებს, ვინც ამა თუ იმ პოლიტიკური მიზნით იდევნებოდა და პლუს შედარებით მსუბუქ დანაშაულზე იხდიდნენ სასჯელს. მაგალითად, პოლიციისთვის წინააღმდეგობის გაწევაზე – ამნისტია იყო ჰუმანური აქტი. ბევრ უდანაშაულოდ დაჭერილს, დაჩაგრულს მივეცით ცხოვრების თავიდან დაწყების საშუალება. სრული პასუხისმგებლობით ვამბობ, რომ ამ ადამიანების გათავისუფლებას დღესაც დავუჭერდი მხარს.
– რამდენიმე ცნობილი გვარი რომ დავასახელოთ, ვინც პოლიტპატიმრის სტატუსით გაათავისუფლეთ, მაგალითად, ჩახალიანი და შკრილნიკოვი – მაგათ მიმართაც იგივე განწყობა გაქვთ?
– კონკრეტულ პერსონალიებთან მიმართებაში საკითხი უფრო ადამიანის უფლებათა დაცვის კომიტეტმა შეისწავლა. პარლამენტის წევრებს გარკვეულ პიროვნებებთან დაკავშირებით ნეგატიური პოზიციაც ჰქონდათ. შემდეგ ეს ადამიანები სიიდან ამოიღეს.
– ბევრი მაინც დარჩა.
– ბევრი მაინც დარჩა და თუ რომელიმე მათგანმა ჩაიდინა განმეორებითი დანაშაული, უფრო მკაცრად აგეს პასუხი, მაგრამ მინდა გითხრათ, რომ ზუსტად იმავე პერიოდში, 2013 წლის ნოემბრამდე მიხეილ სააკაშვილი იწყალებდა განსაკუთრებით სასტიკ დანაშაულში ეჭვმიტანილ ადამიანებს, რომელთა უმრავლესობამ გარეთ გამოსვლის შემდეგ ნამდვილად ჩაიდინა უფრო სასტიკი დანაშაული. თუმცა, რა თქმა უნდა საზოგადოებისთვის სახელმწიფოა პასუხისმგებელი პარლამენტის მიერ ამნისტირებულ ადამიანებზეც და იმ ადამიანებზეც, რომელიც პრეზიდენტმა სააკაშვილმა გაანთავისუფლლა.
ჩემთვის განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, რომ ჩვენ შევქმენით ქმედითი მექანიზმი ყოფილი პატიმრების ფსიქო-სოციალური რეაბილიტაციისთვის. მე არ ვისურვებდი იმ ქვეყანაში ცხოვრებას, სადაც ადამიანების უმეტესობას უყურებენ როგორც დამნაშავეს. მივესალმები სიტუაციას, სადაც თუნდაც ყოფილი პატიმრებისთვის დასაქმების ბევრი ადგილია შექმნილი. რა თქმა უნდა, როცა ამდენი ადამიანი ერთბაშად გათავისუფლდა ისე, რომ მათ გარე სამყარომ არ დაახვედრა სამუშაო ადგილები, ინტეგრაციის საშუალება და ა.შ., საზოგადოებისთვის რთული იყო. მაგრამ ეს იყო თანმდევი რისკი.
– პატიმართა სიებთან დაკავშირებით შეწყალების კომისიის ყოფილ თავმჯდომარეს – ალეკო ელისაშვილსაც აქვს პრეტენზიები.
– ალეკო ელისაშვილის ბრალდებებს აბსოლუტურად ცალკე განვიხილავ. ქალბატონი მანანა კობახიძეც და ეკა ბესელიაც ჩემი პარტიული მეგობრები არიან და ალეკო ელისაშვილიც ჩემი მეგობარია ჟურნალისტიკიდან. მე ვფიქრობ, ალეკო შეცდომაში შეიყვანეს, როდესაც კორუფციასთან დაკავშირებით გააკეთა განცხადებები. კატეგორიულად გამოვრიცხავ, რომ ისინი კორუფციის გამო ვინმეს შეწყალებაზე რეკომენდაციას გაუწევდნენ. თანაც, პროკურატურამაც დადო თავისი დასკვნა.
– საპარლამენტო კომისიას ამ შემთხვევაშიც შესაძლოა სიმართლის გარკვევის საშუალება გამხდარიყო.
– ყველა საკითხთან დაკავშირებით: მოსმენებზე, „ოდეერებზე“, ალეკო ელისაშვილის განცხადებებზე თუ პარლამენტმა საგამოძიებო კომისია შექმნა, ჩვენ კანონშემოქმედებითი საქმიანობისთვის დრო აღარ დაგვრჩება. ბევრი საკანონმდებლო აქტი გვაქვს მისაღები ვიზა ლიბერალიზაციისათვის, რომელიც პარლამენტმა საზაფხულო არდადეგებამდე უნდა მოასწროს. საქართველოს არ დავუკარგოთ შანსი, რომ მისმა მოქალაქეებმა ზაფხულიდანვე შეძლონ ევროპაში უვიზოდ მიმოსვლა.
– საპარლამენტო კომისიის შექმნას ითხოვდა „ნაციონალური მოძრაობა“ ბარბარე რაფალიანცის სიკვდილის გამოსაძიებლად. ამჟამინდელი კულტურის მინისტრის მოადგილე მანანა ბერიკაშვილმა პირდაპირ დაადანაშაულა გურჯაანის მაჟორიტარი დეპუტატი გიორგი ღვინიაშვილი მკვლელობაში. ყოფილმა პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი ღარიბაშვილმა აგრეთვე ყოფილი მმართველი ძალა დაადანაშაულა. წლები გავიდა და საქმე გამოუძიებელია.
– გულწრფელად მაინტერესებს ამ პატარა ბავშვის სიკვდილის ისტორია. ნებისმიერი ადამიანის მიმართ, რომელი პოლიტიკური ძალის წარმომადგენელიც არ უნდა იყოს, მცირეწლოვანი ბავშვის მკვლელობაში დადანაშაულება, დანაშაულს რომ თავი დავანებოთ, არის დიდი ცოდვა. გულწრფელად თანავუგრძნობ ბატონ ღვინიაშვილს, რომელიც ამ ტკივილით შემოვიდა პარლამენტში. ძალიან რთული უნდა ყოფილიყო მისთვის ასეთი ტიპის ბრალდებების გადატანა თუ მოსმენა. მაგრამ არა მგონია, რომ პარლამენტს შეუძლია გამოძიება... მაშინ რისთვის არსებობს გენერალური პროკურატურა თავისი უზარმაზარი რესურსით, ექსპერტ-კრიმინალისტები, ექსპერტიზის ბიუროები... „ნაციონალურ მოძრაობას“ შეეძლო ამ საქმის ცხელ კვალზე გახსნა. არჩევნების შემდეგ დაახლოებით 20-22 დღის განმავლობაში ახალი მთავრობა ჯერ არ იყო დამტკიცებული. გარდაცვალების ფაქტის გახსნა ცხელ კვალზე უფრო ადვილია თუ იმ შემთხვევაში, როცა სიკვდილიდან საკმაოდ დიდი პერიოდია გასული?
– რამდენიმე დღის წინ 11 წლის წინანდელი მკვლელობის საქმე გახსნა პროკურატურამ... სხვა რამეს ვგულისხმობდი, როცა გამოძიებაზე გკითხეთ – იყო თუ არა საშუალება, ერთხელ და სამუდამოდ დასმოდა ამ საქმეს წერტილი ამ ხელისუფლების არსებობის პერიოდში?
– კარგი იქნებოდა, მაგრამ სამწუხაროდ ეს არ მოხდა. მეტიც, ახლაც ვერ ვხედავ ვერავითარ პოტენციალს, რომ ამ პარლამენტმა შეძლოს ასეთი ტიპის საქმეების გამოძიება.
– ირაკლი ღარიბაშვილი პრემიერ-მინისტრობისას კატეგორიულად უარყოფდა ხოლმე ბიძინა ივანიშვილის ჩარევას პოლიტიკაში, თუმცა, მოგვიანებით გაირკვა, რომ სხვადასხვა წარმომადგენლები ივანიშვილთან დადიან კონსულტაციებზე და ადასტურებენ მის მნიშვნელოვან გავლენას პოლიტიკურ მოვლენებზე. არაფორმალური მმართველობის მიმართ თქვენ თუ გქონდათ რაიმე პროტესტი?
– ივანიშვილს ყოველთვის ექნება გარკვეული გავლენა ქართულ პოლიტიკაზე. ჩვენ ასევე შეგვიძლია ვისაუბროთ, სააკაშვილი ახდენს თუ არა ქართულ პოლიტიკაზე გავლენას. რა თქმა უნდა, ის ახდენს გავლენას მხარდამჭერების მეშვეობით.
– თქვენი აზრით, საკადრო გადაწყვეტილებებზე და მმართველ ძალაზე სააკაშვილს გავლენის მოხდენა შეუძლია?
– მმართველ ძალაზე არა, თავის პოლიტიკურ ძალაზე შეუძლია. ბიძინა ივანიშვილი ზუსტად ასე მოახდენს გავლენას მაგალითად, მის მიერვე დაფუძნებულ პარტიაში გარკვეულ გადაწყვეტილებებზე, მაგრამ არა აღმასრულებელი ხელისუფლების საქმიანობაზე. ვფიქრობ, რომ გადადგომის შემდეგ, პირიქით, უფრო მეტი სურვილი იყო პარლამენტის წევრების მხრიდანაც, რომ მასთან ჰქონოდათ უფრო მჭიდრო კომუნიკაცია. ის კი პირიქით, ცდილობდა ყველანაირად თავი შეეკავებინა გარდა ძალიან იშვიათი შემთხვევებისა, როდესაც საკუთარი გუნდის წევრებს ხვდებოდა. ჩვენ ერთად მოვედით ხელისუფლებაში და ერთად ვიკისრეთ ის ვალდებულებები, რომელთა შესრულებაზეც ხალხი პასუხს მოგვთხოვს. ბიძინა ივანიშვილს უფრო მაღალი დოზით, ვიღაცას უფრო ნაკლებით...
– ბოლო პერიოდში გახმაურებული „პანამის დოკუმენტების“ სკანდალი, სადაც სხვადასხვა მაღალჩინოსნის შესახებ გავრცელდა ინფორმაცია, რომ ოფშორებში დამალული ქონება აქვთ. გახმაურების შემდეგ ისლანდიის პრემიერ-მინისტრი გადადგა კიდეც, სიაში არის ბიძინა ივანიშვილიც, რომელიც თანამდებობიდან ვერ გადადგება, რადგან არ უკავია, მაგრამ თქვენი აზრით, ამის გამო რაიმე პასუხისმგებლობა, თუნდა პოლიტი¬კური უნდა დაეკისროს?
– ის, რომ ერთმა ჟურნალისტმა, ან თუნდაც, ხუთმა ჟურნალისტური გამოძიება ჩაატარა, მასალების ნახვამდე არა მგონია სწორი იყოს მათ მოსაზრებებს დავეთანხმო. ველოდები უფრო მეტი ინფორმაციის მიღებას. დეკლარაციაში ინფორმაციის შეუტანლობა ქართული კანონმდებლობით ისჯება 1000 ლარამდე ჯარიმით. რაც შეეხება ბიძინა ივანიშვილთან დაკავშირებულ ბრალდებებს, ჯერ მე არ მომისმენია რაიმე მძიმე ბრალდება, რაც მისი პასუხისმგებლობის საფუძველი უნდა გახდეს...
ჩემთვის არ იყო ის სიუჟეტი პროფესიონალური თვალსაზრისით დამაკმაყოფილებელი, რის საფუძველზეც „ნაციონალური მოძრაობა“ ცდილობს, რომ დაადანაშაულოს ჩვენი გუნდის ლიდერი. მე ასეთ ჟურნალისტურ გამოძიებებს არ ვატარებდი ხოლმე. თუკი ადამიანს რაიმეში ბრალს ვდებდი, მქონდა კონკრეტული დამადასტურებელი დოკუმენტები ამ ბრალდებების გასამყარებლად.
– კოალიციის დაშლა – რეალურად უთანხმოებაა თუ მოსახლეობის სხვადასხვა სეგმენტის მხარდასაჭერად გადადგმული ნაბიჯია, რაც საბოლოო ჯამში ისევ მაქსიმალური ხმების მიღების მიზნით კეთდება?
– ჩვენ ყოველთვის ვითანამშრომლებთ იმ საკითხებთან დაკავშირებით, რაც მნიშვნელოვანია სახელმწიფოებრივი თვალსაზრისით. გაერთიანებები, რომლებიც ახლა საარჩევნოდ ცალკე გავიდნენ – ვგულისხმობ „ფორუმს“ და „რესპუბლიკელებს“, მხოლოდ კოალიციის წევრები კი არ არიან და პარლამენტში უმრავლესობას წარმოადგენენ, არამედ ჩვენი დიდი ხნის მეგობრები არიან.
– თუ უმრავლესობა შენარჩუნებულია, მაშინ გამოდის კოალიციის დაშლა ფორმალური მხარეა და არა რეალური უთანხმოება?
– ვმსჯელობდით ხოლმე, ხალხს „ფორუმი“ მეტად მოსწონს, „რესპუბლიკელები“, „ქართული ოცნება“ თუ სხვა... გავიდეთ არჩევნებზე ცალ-ცალკე, გვაქვს ჩვენი შეთავაზებები და შევაფასოთ მოსახლეობის რამდენი პროცენტი რომელ პოლიტიკურ ძალას უჭერს მხარს. თავისთავად, კოალიცია იმიტომ შეიქმნა და განსხვავებული იდეოლოგიის ადამიანები იმიტომ გავერთიანდით, რომ ერთად დაგვე¬მარცხებინა სააკაშვილის საკმაოდ ძლიერი რეჟიმი. გაერ-თიანების გარეშე მიზანს ვერ მივაღწევდით.
– დღევანდელ პარლამენტში თქვენ და „რესპუბლიკელები“ კონკურენტები ხართ თუ კვლავ ერთი გუნდის პრინციპით მოქმედებთ?
– ჩვენ ვითანამშრომლებთ ყველა ძირითად საკითხზე, რომელიც სახელმწიფოებრივად მნიშვნელოვანია.
– „რესპუბლიკელი“ მინისტრების თანამდებობებიდან გაშვებას უნდა ველოდოთ?
– უახლოეს პერიოდში არა, ეს საკითხი არ დგას დღის წესრიგში.
– თქვენ თუ აპირებთ არჩევნებში მონაწილეობას? ერთ-ერთმა სააგენტომ ინფორმაციაც გაავრცელა, რომ თქვენ არ მიიღებთ ტყიბულის მაჟორიტარულ არჩევნებში მონაწილეობას და შემდეგ იმ სააგენტოს თქვენ ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიაში უჩივლეთ კიდეც.
– საკმაოდ ბინძური კამპანია იყო ჩემ წინააღმდეგ. სამწუხაროა, რომ სააგენტომ არც წყარო დაასახელა და არც ინფორმაციის გადამოწმება მოისურვა.
ორ შემთხვევაში ვაპირებ არჩევნებში მონაწილეობას: თუკი „ქართული ოცნება“ გადაწყვეტს, რომ ტყიბულის რეგიონში ისევ დაასახელოს ჩემი კანდიდატურა; და ასევე იმ შემთხვევაში ვიყრი კენჭს, თუკი ერთი კონკრეტული კანდიდატი იქნება ტყიბულში მაჟორიტარობის კანდიდატი.
სხვა შემთხვევაში ვაპირებ, რომ მხარი დავუჭირო „ქართული ოცნების“ ნებისმიერ წარმომადგენელს და გადავინაცვლო ჩემთვის მეტ-ნაკლებად საინტერესო სფეროში. მაქვს გარკვეული შემოთავაზებები.
– სიაშიც იქნებით თუ მხოლოდ მაჟორიტარულ არჩევნებში აპირებთ მონაწილეობას?
– აგვისტოს ბოლოს გვექნება ზუსტად ჩამოყალიბებული სია. მაგრამ, ჩემთვის ბევრად საინტერესოა კონკრეტული რაიონის დეპუტატი ვიყო, ან ვასრულებდე გარკვეულ აღმასრულებელ ფუნქციას.
– სამომავლო გეგმებზე უნდა მეკითხა და გკითხავთ ამ საკითხზეც, აღმასრულებელ ხელისუფლებაში მინისტრობის დონეზე გაქვთ შემოთავაზება თუ შედარებით დაბალ რგოლში?
– ახლა, 2 თვის განმავლობაში გადავწყვეტ, სად უნდა გავაგრძელო სამომავლო საქმიანობა. ვარიანტებზე ჯერ არ ვილაპარაკებ.
– ჟურნალისტიკაში დაბრუნებას გამორიცხავთ?
– ჟურნალისტიკაში დაბრუნება რთული იქნება. მე ვარ კონკრეტული პოლიტიკური ძალის წარმომადგენელი. თქვენ ჩათვლით, რომ მე დამოუკიდებელი ვარ და დავაკმაყოფილებ იმ კრიტერიუმებს, რასაც ჟურნალისტი უნდა აკმაყოფილებდეს?
– გამოდის, პოლიტიკურ საქმიანობას უკავშირებთ თქვენ მომავალს.
– არა მგონია, რომ პოლიტიკური საქმიანობაა მაგალითად, სამეცნიერო-საგანმანათლებლო, ან მენეჯერული საქმიანობა ამა თუ იმ სფეროში. არ გამოვრიცხავ საჯარო სამსახურის მიღმა ვიყო. თუმცა, უფრო იქით ვიხრები, რომ კენჭს ვიყრი.
– ოჯახის შესახებ რას გვეტყვით?
– ჩემი მეუღლე დავით მიქაბერიძეა, რომელიც პოლიტიკისგან შორს დგას. ზოგადად დიდი ოჯახი მაქვს, ვგულისხმობ ჩემი დის, ძმის ოჯახებს. დის ოჯახი უფრო მეტად არის ჩართული პოლიტიკაში და ვხუმრობ კიდეც, რომ ოპოზიცია შინ მყავს. ჩემი დის მეუღლეა ზაზა ხატიაშვილი, რომელსაც დიდ პატივს ვცემ, მაგრამ ხშირად ჩვენი აზრები რადიკალურად განსხვავდება. ჩემი და აქტიურად იყო ჩართული „ქართული ოცნების“ შექმნაში, საქმიანობაში და დღესაც აქტიური მხარდამჭერია.
– რაც შეეხება თავისუფალ დროს?
– თავისუფალი დრო ცოტა მაქვს. ვკითხულობ საჯარო ლექციების ქუთაისში, ზურაბ ჟვანიას სახელობის ადმინისტრაციულ სკოლაში, სადაც საჯარო მოხელეების ერთთვიანი გადამზადების კურსებია.
როცა დრო მაქვს, მიყვარს კარგი ფილმის ნახვა, კარგი წიგნის წაკითხვა, ბუნებაში გასეირნება, ქართული ძეგლების მონახულება.
ესაუბრა თემურ იობაშვილი
