ააფი
ბიზნესმენი
გამოწერა
კონსალტინგი
წიგნები
კონტაქტი
ბიზნესი (საქართველო)
ბიზნესი (უცხოეთი)
სახელმწიფო მენეჯმენტი
სამეწარმეო მენეჯმენტი
ინტერვიუ
სხვადასხვა
შეკითხვა რედაქციას
ინტერვიუ
ინტერვიუ შპს "ვითიემის" დამფუძნებელ და დირექტორ ვანო ამირანაშვილთან - #1(50), 2017
ვანო ამირანაშვილი დაიბადა 1973 წლის 15 ოქტომბერს, ქ. ხაშურში. 

განათლება

1980-1990 – ხაშურის რაიონის სოფელ ოსიაურის საშუალო სკოლა; 

1991-1996 – გორის სახელმწიფო ეკონომიკური ინსტიტუტი, ეკონომისტის სპეციალობით. 

გავლილი აქვს ლიდერშიპის, ფინანსური აღრიცხვა-ანალიზის კურსები. 

სამუშაო გამოცდილება

1997-2000 – შპს „პრიმა“, სხვადასხვა პოზიციაზე; 

2000-2005 – შპს „ჯიპისი“, სხვადასხვა პოზიციაზე; 

2001 – გაიხსნა პირველი აფთიაქი. ამჟამად ფირმა აერთიანებს 4 აფთიაქს თბილისის მასშტაბით. 

2005 – გახსნა ელექტრონიკის პირველი მაღაზია. ამჟამად ფირმა აერთიანებს ტექნიკის 8 მაღაზიას საქართველოს სხვადასხვა რეგიონში.
 
ჰყავს მეუღლე და ოთხი შვილი.

– ბატონო ვანო, როგორც ვიცი, თქვენ ხაშურიდან ხართ. სკოლაც რაიონში დაამთავრეთ? 

– ხაშურში დავიბადე. სკოლა ხაშურის რაიონის სოფელ ოსიაურში დავამთავრე. შემდეგ ჩავაბარე გორის სახელმწიფო ეკონომიკური ინსტიტუტში.მაშინ 1990-იანი წლები მოგეხსენებათ რთული პერიოდი იყო ყველა მხრივ. 1997 წლიდან კი ფარმაცევტულ სფეროში დავიწყე მუშაობა. 

– სასწავლებელი რა სპეციალობით დაამთავრეთ? 

– ეკონომისტის სპეციალობით, მაგრამ მუშაობა ფარმაციაში დავიწყე. 

– სანამ თქვენს ფირმას გააკეთებდით, მანამდე უკვე გქონდათ საქმიანობაში გამოცდილება? 

– მანამდე, 1997 წლიდან ვმუშაობდი ერთ-ერთ კერძო კომპანიაში, რომელსაც „პრიმა“ ერქვა და ვაგზლის ტერიტორიაზე მედიკამენტებით საბითუმოდ ვაჭრობდა. მთელი მედიკამენტების „ბაზრობა“ 1990-იან წლებში თამარ მეფის გამზირზე იყო. 2000-2005 წლებში ფარმაცევტულ კომპანია „ჯიპისი“-ში ვმუშაობდი. პარალელურად ჩემი აფთიაქი გა¬ვაკეთე. რთული დრო იყო – შევარდნაძის ხელისუფლება, კორუფცია, არასტაბილურობა... მაგრამ ნელ-ნელა განვვითარდით. 

– დამატებით ფარმაცევტული მიმართულებითაც მიიღეთ განათლება თუ ისე შეუდექით საქმეს? 

– არა, ფარმაცევტის პროფესია არ შემისწავლია, თუმცა, ძალიან დიდი პრაქტიკული გამოცდილება მაქვს. თავიდან საწყობში ვიყავი. მედიკამენტების არაფერი ვიცოდი, მაგრამ საკმაოდ სწრაფად გავერკვიე. ადამიანი თუ მოინდომებს, ყველაფერს შეძლებს. 

– საქმიანობის დასაწყისი რომ გაიხსენოთ, რა პრობლემებს აწყდებოდით თქვენ და მსგავსი ბიზნესით დაინტერესებული მეწარმეები? 

– დღევანდელთან შედარებით, მაშინდელი ბიზნეს-გარემოს შედარებაც კი არ შეიძლება. უამრავი ბარიერები იყო გადასალახი. რაც შეეხება აფთიაქს, თავისი სტანდარტების დაცვა მაშინაც სჭირდებოდა და ახლაც. 

2005 წლიდან უკვე ტექნიკის მაღაზიების გაკეთებაც დავიწყე. 

– ბიზნესის ახალი მიმართულება დაამატეთ. 

– კი, და ორივე მიმართულებაში დავრჩი. 

– ფარმაცევტული ბიზნესის პარალელურად ტექნიკის მაღაზიების გაკეთების იდეა საიდან გაჩნდა? 

– როდესაც ქვეყანა ვითარდება და ეკონომიკა იზრდება, ბიზნესის ზოგიერთი დარგი სწრაფად ვითარდება, რაღაც პროდუქტზე განსაკუთრებული მოთხოვნა ჩნდება ბაზარზე. იმ პერიოდში საყოფაცხოვრებო საქონელზე იყო დიდი მოთხოვნა, ამიტომაც მივიღე ეს გადაწყვეტილება. ასე ვთქვათ, ახალი საქმიანობითაც დავკავდით. ფარმაცევტულ ბიზნესში თითქმის ყოველთვის სტაბილური მოთხოვნაა. კრიზისული სიტუაციაც კი შედარებით ნაკლებად აისახება ამ დარგზე. 

– ბიზნესებში მარტო ხართ თუ პარტნიორებთან ერთად საქმიანობთ? 

– მარტო, 100%-ით მე ვარ მფლობელი. რამდენჯერმე ვცადე და არ გაამართლა საქმემ პარტნიორებთან ერთად. ძირითადად მარტივად უნდათ გამდიდრება და ავიწყდებათ, რომ მიზნის მისაღწევად მოკლე გზა არ არსებობს. წესრიგი და ანგარიში ძალიან მიყვარს, თავს ვერ მოვიტყუებ. თუკი ვინმე რამეს არასწორად აკეთებს, ვხვდები, ვერაფერს გამომაპარებს. რადგანაც თავის მოტყუება არ მინდა, ამიტომაც ვარ მარტო. 

– დღეის მდგომარეობით რას მოიცავს თქვენი ბიზნესი? 

– ტექნიკის 8 მაღაზია გვაქვს. ყველა მაღაზია შპს „ვითიემზეა“, მაგრამ სხვადასხვა სახელით ვართ წარმოდ¬გენილი. სამ მაღაზიაზე ფრანჩაიზი გვაქვს „ელიტ ელექტრონიქსის“. ახლა მოლაპარაკებები გვაქვს და ვაპირებთ რებრენდინგს. ყველა ჩვენს სავაჭრო ობიექტს ერთი დასახელების ქვეშ გავაერთიანებთ. სავარაუდოდ რამდენიმე თვის განმავლობაში ჩვენს ყველა მაღაზიას ერთი დასახელება – „მეგა ელექტრონიქსი“ ექნება. 

– რაც შეეხება აფთიაქებს? 

– დღეისთვის 4 აფთიაქი გვაქვს თბილისში. 

– აფთიაქებს აქვთ რამე საერთო საფირმო სახელი? 

– ჩვენ ვმონაწილეობდით `ჯიპისის~ „წითელი ა“-ს პროექტში. ჩვენი საერთო ბრენდის განვითარებისთვის არ დაგვიხარჯავს ძალა და ენერგია. ახალი რა უნდა შეგვექმნა? როდესაც ამხელა მოთამაშეები არიან ბაზარზე, ჩვენი ბრენდის წამოწევას ალბათ დიდი აზრი არც ექნებოდა. 

– აფთიაქები მხოლოდ თბილისშია თუ რეგიონებშიც გაქვთ? 

– აფთიაქები მხოლოდ თბილისში გვაქვს. 

– ორივე მიმართულებას თუ გავითვალისწინებთ, რამდენი ადამიანია დასაქმებული? 

– ჯამურად დაახლოებით ასზე მეტი თანამშრომელი გვყავს. 

– ყველა თანამშრომელს უშუალოდ თქვენ არჩევთ? 

– ადრე მე ვარჩევდი ყველას. ახლა მეხმარებიან. ვაკანსიებს ვაცხადებთ და გასაუბრებით ხდება კადრების შერჩევა. 

– განათლებას დიდი მნიშვნელობა ენიჭება თუ ადგილზე სწავლობენ საჭირო უნარ-ჩვევებს? 

– აფთიაქში მუშაობისთვის განათლებას მნიშვნელობა აქვს, ფარმაცევტი უნდა იყოს. რაც შეეხება მაღაზიებს – მანდ განათლებას გადამწყვეტი მნიშვნელობა არ აქვს. მთავარია, საქმეს ალღო ადვილად აუღოს. არის ტრენინგები და რაც საჭიროა, ვასწავლით. დღევანდელ ახალგაზრდებს ზოგადად არ უჭირთ თანამედროვე ტექნოლოგიებში გარკვევა. 

– რა ტიპის პროდუქციას ჰყიდით აფთიაქებში, სრულ სპექტრს მოიცავთ? 

– კი, აბსოლუტურად ყველაფერი გვაქვს, გარდა ფსიქოტროპული და სპეციალურ კონტროლს დაქვემდებარებული მედიკამენტებისა. სხვა მხრივ, ჩვეულებრივი, სტანდარტული აფთიაქები გვაქვს. დაახლოებით 5000 დასახელების პროდუქტი გვაქვს წარმოდგენილი. 

– მედიკამენტების გარდა რამე ტექნიკა თუ შემოგაქვთ, მაგალითად, წნევის აპარატები, ან სავარძლები შეზღუდული შესაძლებლობის მქონეთათვის და ა.შ.? 

– დღეისთვის აფთიაქებში მედიკამენტების გარდა წარმოდგენილია პარფიუმერია, ბავშვთა კვება, მოვლის და ჰიგიენის საშუალებები, უამრავი სხვადასხვა დასახელების პროდუქცია. 

– რაც შეეხება ელექტრონიკის მაღაზიებს, რას ყიდით? 

– თითქმის ყველა ცნობილ საყოფაცხოვრებო საქონლის მწარმოებელ ბრენდთან ვთანამშრომლობთ და მათი წარმოებული პროდუქციის დიდი ნაწილი გვაქვს წარმოდგენილი ჩვენს სავაჭრო ობიექტებში. 

– ისეთ სეგმენტებზე მუშაობთ, სადაც საკმაოდ დიდი ბრენდები საქმიანობენ და ბაზარიც თითქოს გაჯერებულია. კონკურენცია წესით საკმაოდ მაღალი უნდა იყოს. როგორ ართმევთ სიტიუაციას თავს? 

– გეთანხმებით, რომ კონკურენციაა, მაგრამ ყველას ადგილი მოიპოვება ბაზარზე. ვინც შრომისმოყვარე და მიზანდასახულია, ყველანაირ კონკურენციას გაუძლებს. ჩვენი აფთიაქებით ბაზრის დიდი წილი არ გვიკავია, მაგრამ ჩვენი ნიშა გვიჭირავს და ვმუშაობთ უკვე რამდენი წელია. 

– ელექტრონიკის მიმართულებაზე? 

– კონკურენცია იქაც ძალიან დიდია, მაგრამ ვახერხებთ და წლიდან წლამდე ვზრდით როგორც მაღაზიების რაოდენობას, ასევე გაყიდვებს. 

– შეგიძლიათ მითხრათ, რომელ წლებში უკეთესად მიდიოდა საქმე და კარგი გაყიდვები გქონდათ? 

– რუსეთ-საქართველოს ომამდე – 2007 და 2008 წელს ძალიან კარგი გაყიდვები გვქონდა. ომის შემდეგ, 2009 და 2010 მძიმე პერიოდი დადგა. ბევრი ფირმა დაიხურა, ვერ გაუძლეს შექმნილ კრიზისულ მდგომარეობას. 2012-2013- დან სიტუაცია დასტაბილურდა და გაფართოებაც დავიწყეთ. ახლა, 2016-2017 წლებში შედარებით ისევ რთული მდგომარეობაა. მაგრამ, სხვა რა გზაა, ყოველთვის უნდა იყო მზად მოულოდნელობებისთვის. ერთი შეხედვით რაც არ უნდა გამოუვალი მდგომარეობა იყოს, გამოსავალი მაინც არსებობს. მთავარია არ მოდუნდე, ოპტიმისტური განწყობა შეინარჩუნო და ხვალინდელი დღის იმედი არ დაკარგო. 

– 2014 წლიდან, აფთიაქებს რიგი მედიკამენტების გაყიდვა მხოლოდ რეცეპტით შეუძლიათ. თქვენს გაყიდვებზე რეცეპტების შემოღებამ რა გავლენა მოახდინა? 

– არანაირი გავლენა არ მოუხდენია. ყველას მაინც უწევს ექიმთან მისვლა, რეცეპტის აღება და მერე შეიძენს მედიკამენტს. 

– ამ შემთხვევაში დიდი ქსელის აფთიაქებს სხვა უპირატესობა აქვთ. ბევრ აფთიაქს საკუთარი ექიმი ჰყავს, რომელიც რეცეპტს უფასოდ წერს. შესაბამისად, რე¬ცეპტული წამლის გაყიდვაც იმ აფთიაქს უფრო იოლად შეუძლია. 

– ჩვენთან ვინც მოდის და სარეცეპტო მედიკამენტს ყიდულობს, ყველას აქვს რეცეპტი. ყოველ შემთხვევაში, რამე საგრძნობი გავლენა გაყიდვებზე ჩვენ არ გვიგრძვნია. 

– ელექტრონიკის მაღაზიებში გაყიდვების და ზოგადად, განვითარების ტენდენცია როგორია? 

– ყოველწლიურად ვზრდით მაღაზიების რაოდენობასაც და გაყიდვებსაც, მაგრამ დევალვაციამ, ლარის გაუფასურებამ, გაყიდვებზე ძალიან ცუდად იმოქმედა. იმპორტირებული საქონელი ძვირდებოდა, ხალხი შეძენას ვერ ახერხებდა... გარდა ამისა, ბანკის კრედიტი ბევრს აქვს დოლარში, მათ შორის ჩვენც. ლარის გაუფასურებამ კი ყოველთვიური ხარჯი გაზარდა და ბიზნესის განვითარების შეფერხებაც გამოიწვია. 

– დოლარის გაძვირებამ ზოგიერთ დიდ მაღაზიას, მათ შორის ქსელებსაც აიძულა დახურულიყვნენ, რადგან ქირა ისე გაუძვირდათ, რომ ზარალზე წავიდნენ. თქვენ როგორ გაართვით თავი მსგავს სირთულეს – ხარჯები შეკვეცეთ, თანამშრომლები გაათავისუფლეთ, ხელფასები შეამცირეთ თუ რამე სხვა რესურსი გამოიყენეთ? 

– თანამშრომლების ან ხელფასების შემცირება დასაქმებულთა დემოტივაციას იწვევს. ამიტომ ეს გზა არ აგვირჩევია. უფრო მეტი შრომით, მეტი შემართებით რაღაც მოვახერხეთ. მე პირადად რაც არ უნდა მოხდეს, მხოლოდ კარგზე ვფიქრობ და პრობლემებს გამოწვევად ვიღებ. რაც მეტი სირთულეა, მით მეტად მობილიზებული ხარ ადამიანი. ვცდილობთ სხვადასხვა აქციებით გაყიდვები წავახალისოთ. 

– როდესაც ცნობილი ქსელია ელექტრონიკის ან ფარმაციის მიმართულებით, საშუალებაც მეტი აქვთ კლიენტების მოსაზიდად; სახელმწიფო ტენდერებში მონაწილეობისას დიდი ქსელები უფრო ახერხებენ პროდუქციის გაყიდვას. 

– რაც შეეხება ტენდერებს, სახელმწიფო შესყიდვებში არ ვმონაწილეობთ. დანარჩენი კიდევ, ჯანსაღი კონკურენცია კარგია, მოდუნების საშუალებას არ გაძლევს, მუდამ ფიქრობ, რომ ახალი რაღაც გააკეთო. 

– რამდენად თავისუფალი კონკურენციაა ბაზარზე? 

– ბევრი ფირმაა, რომელიც ტექნიკის და ფარმაცევტულ ბაზარზე მონაწილეობს. რომ ჩამოვთვალოთ, ხელის თითები არ გვეყოფა. კონკურენცია დიდია. მეთოდები როგორია – ჯანსაღი თუ არაჯანსაღი, ვერაფერს გეტყვით. ალბათ, არიან არაჯანსაღი მოთამაშეებიც. ეს მათი არჩევანია. გახსნილია ბაზარი და ყველას ადგილი მოიპოვება. პატარა ჯიხურიც რომ გააკეთო, შენი მომხმარებელი მაინც გეყოლება. რაც არ უნდა გაჯერდეს ბაზარი, თუკი მუშაობა არ გეზარება და მიზანდასახული ხარ, შენი ადგილი ყოველთვის იქნება. 

– ბიზნესგარემოს ცვლილებაზეც ვთქვათ ორიოდე სიტყვა. მას შემდეგ, რაც პირველი აფთიაქიდან დაიწყეთ, უკვე სამი ხელისუფლება გამოიცვალა. დაახლოებით რომ შევაფასოთ ის წლები – რაღაც შეიძლება რომელიმე პერიოდში უკეთესი იყო, რაღაც უარესი... 

– სიმართლე გითხრათ, არცერთი მთავრობის დროს არ მქონია პრობლემა. ჩვენ საქმეს ვაკეთებთ და ბუნებრივად ვვითარდებით. ხშირად, ხალხის დამოკიდებულება არ მესმის. გასაგებია, რომ მთავრობაზე ბევრია დამოკიდებული, მაგრამ, ყველამ უნდა აკეთოს თავისი საქმე ყველა მთავრობის პერიოდში. 

– ხელისუფლების პოლიტიკა მაინც მნიშვნელოვანია, როდესაც მაგალითად, მაკონტროლებელს შეუძლია სახანძრო სტენდის უქონლობის გამო ჯარიმები ჩამოარიგოს, ან, მეწარმეებს ერთგვარი ხარკის გადახდა აიძულოს... 

– პრინციპში, შევარდნაძის პერიოდში იყო ხოლმე, როდესაც მაკონტროლებელი ჩამოივლიდა და ჯარიმის დასაწერად მიზეზს ეძებდა... რაც შეეხება ბიზნესიდან თანხების იძულებით გადარიცხვას ვინმეს ანგარიშზე, ჩვენს შემთხვევაში მსგავსი არ ყოფილა. იმ მასშტაბის ბიზნესი არ გვაქვს, რომ ვიღაცას თვალში მოვხვდეთ და გამოგვძალოს, ან რამე დაგვავალოს. 

ასევე, როდესაც ვიწყებდი, მაშინ ბიუროკრატია შედარებით რთული იყო. მეტი დრო გვეხარჯებოდა უმნიშვნელო საკითხების მოგვარებაზეც კი. გადასახადებიც შემცირებულია, იგივე ბუღალტრული აღრიცხვის კუთხით მდგომარეობა გაცილებით გამარტივდა და დაიხვეწა. თუნდაც ელექტრონული აღრიცხვა რომ ავიღოთ, ელექტრონული ზედნადებები და ანგარიშ-ფაქტურები – ასეთი რამე მაშინ წარმოუდგენელი იყო, თანამედროვე ტექნოლოგიებმაც გაამარტივა პროცესი. 

– მეწარმეებისგან ისმის ხოლმე, რომ 2012 წლის მერე, რაც ხელისუფლებაში „ქართული ოცნება“ მოვიდა, „ბიზნესმა ამოისუნთქა“. თქვენთვის რამე მნიშვნელოვნად გაიოლდა? 

– ზოგადად ბიზნეს-გარემო გაჯანსაღდა, ბიზნესმა მეტი თავისუფლება იგრძნო რაც ძალზედ მნიშვნელოვანია ბიზნესის განვითარებისთვის. ჩვენს შემთხვევაში ხელისუფლებასთან არც ადრე გვქონია პრობლემა და არც ახლა გვაქვს. 

– მთავარი პრობლემა ბიზნესის განვითარებისთვის დღეს რა არის? 

– ერთ ერთ მთავარი პრობლემა ლარის გაუფასურებაა, რომელიც პრინციპში, მთლად ჩვენი ქვეყნის ბრალიც არ არის. იგივე თურქეთშიც, აზერბაიჯანშიც და რუსეთშიც – ეროვნული ვალუტები გაუუფასურდათ. ლარის გაუფასურებას ჩვენც ალბათ მთლიანად ვერ გავექცეოდით. არასტაბილური კურსი წარმოქმნის არასტაბილურ და გაურკვეველ ვითარებას, რაც აისახება ბიზნესზე. ბიზნესი აღარ ვითარდება და მოლოდინის რეჟიმში გადადის, ელოდება სიტუაციის დასტაბილურებას. ეს მოქმედებს გაყიდვებზე და აფერხებს ეკონომიკის და ქვეყნის განვითარებას. 

– გაყიდვები მნიშვნელოვნად შეგიმცირდათ? 

– დღეს როდესაც რაიმეს შეძენა უნდა, ადამიანი თავს იკავებს, ხვალინდელ დღეზე ფიქრობს. როდესაც სტაბილური სიტუაციაა, მაშინ თამამად იღებს გადაწყვეტილებას, ხარჯავს დანაზოგს, განვადებას აკეთებს, ბანკიდან სესხი გამოაქვს და ა.შ. როდესაც ფულის ხარჯვა იკლებს, ეკონომიკაც პატარავდება. ეს შეუქცევადი პროცესია. 

– თქვენ ბანკებთან ურთიერთობთ და გაქვთ სესხები? 

– კი. თითქმის ყველა ბანკთან ვთანამშრომლობთ და კრედიტებიც გვაქვს. 

– დოლარის გაძვირებამ ხარჯი გაგიზარდათ. 

– კი, რა თქმა უნდა. გრძელვადიანი სესხები დოლარში გვაქვს. რა კურსითაც გაუფასურდა ეროვნული ვალუტა ლარი, იმ მოცულობით ჩვენც გაგვეზარდა ხარჯი. 

– ტექნიკის მაღაზიები რეგიონებში გაქვთ, დედაქალაქს რატომ მოერიდეთ – აქ ბაზარი გაჯერებულია? 

– რეგიონებშიც გადაჯერებულია. ყველა რაიონში 3-4 მაღაზია მაინც არის და კონკურენცია ყველგანაა. თან, პატარ-პატარა მაღაზიებთან კონკურენცია უფრო რთულია, ვიდრე დიდი ქსელის მაღაზიებთან. როცა თვითონ შემოაქვს პროდუქცია, თვითონ ყიდის, ხარჯი ნაკლები აქვს. ჩვენი მაღაზიები თანამედროვე სტანდარტისაა: 300-400 კვადრატული მეტრის ფართობზეა და ხარჯიც შედარებით მეტი გვაქვს. 

– რის მიხედვით შეარჩიეთ ის რეგიონები, სადაც მაღაზიები გახსენით? 

– სხვადასხვა მეთოდით ვხელმძღვანელობთ ადგილის შერჩევისას. ვფართოვდებით და ხვალ სად გავხსნით, ზუსტად ვერ გეტყვით. რამდენიმე ადგილს განვიხილავთ, უახლოეს მომავალში რომ გავხსნათ ახალი ობიექტი. 

– გაყიდვები გაძლევთ გაფართოების საშუალებას თუ სესხით აპირებთ ახალი მაღაზიების დამატებას? 

– როგორც ბანკების დაფინანსებით, ასევე ჩვენი სახსრებით ვგეგმავთ გაფართოებას. როგორც გითხარით, ერთი შეხედვით, რაც არ უნდა გამოუვალი სიტუაცია იყოს, გამოსავალი მაინც არსებობს ხოლმე. პრობლემები კი ყველას აქვს. ნურავინ იფიქრებს, რომ ტექნიკის მაღაზიები ყვავის. დიდ ქსელს – დიდი პრობლემები აქვს, პატარას – პატარა. ჩვენი შესაძლებლობებით მივყვებით ბიზნესის გაფართოებას. ვა-ბანკზე წასვლა არ მიყვარს და სტაბილურად, ბუნებრივი გზით ვვითარდებით. 

– ჩვენ ვილაპარაკეთ ფარმაცევტულ და ტექნიკის მიმართულების ბიზნესზე. სხვა სახის ბიზნესშიც ხომ არ ხართ ჩართული? 

– ძირითადად ეს ორი მიმართულებაა, უძრავ ქონებაში გვაქვს მცირე აქტივობა. 

– ერთგვარ პოლიტიკად იქცა, რომ სახელმწიფო უნდა დაეხმაროს ბიზნესს, არის სხვადასხვა პროგრამაც. მათ შორის ცნობილია „აწარმოე საქართველოში“, რომელიც ბიუჯეტიდან ეხმარება მეწარმეებს. ასევე ისმის ხოლმე მოწოდებები, რომ მთავრობამ იმპორტირებულ პროდუქციაზე საბაჟო გადასახადი გაზარდოს და ადგილობრივი წარმოება წაახალისოს. თქვენი აზრით, ბიზნესისთვის მსგავსი ხელშეწყობა სწორი იქნება? 

– ბიზნესს სახელმწიფო რატომ უნდა დაეხმაროს? მთავარია სახელმწიფომ შეუქმნას გარემო, რომ ბიზნესმა თავისუფლად ოპერირება შეძლოს. ზოგიერთ ბიზნესს შეუქმნეს სასათბურე პირობები ხელისუფლების მფარველობით, მა¬გრამ როდესაც მთავრობა შეიცვალა, უკვე ჯანსაღ კონკურენციაში გაუჭირდათ ფუნქციონირება. ამიტომ სახელმწიფო და ბიზნესი მკვეთრად გამიჯნული უნდა იყოს. „აწარმოე საქართველოში“ არ არის ცუდი პროექტი, რადგან ადგილობრივ წარმოებას ხელს უწყობს. გააჩნია წარმოების დარგებს, თუკი იმპორტირებულ საქონელს კონკურენციას გაუწევს, მაგალითად, სოფლის მეურნეობის ადგილობრივი პროდუქტი, ცუდი არ იქნება და ეს წაახალისებს წარმოების გაზრდას. 

– საქართველოში ფარმაცევტული წარმოებაც არსებობს. ადგილობრივი წარმოების მედიკამენტების შეძენა უფრო ხელსაყრელია თქვენთვის თუ შემოტანა ჯობია? 

– ბაზარზე იმდენი პროდუქციაა, რომ არჩევანი დიდია. რასაც ითხოვს მომხმარებელი, იმას ვთავაზობთ. თუკი, მაგალითად, ქართული ფარმაცევტული წარმოების წასახალისებლად იგივე უცხოური მედიკამენტის შემოტანას ხელისუფლება შეზღუდავს – არასწორი იქნება. მომხმარებელს აუცილებლად უნდა ჰქონდეს არჩევანის საშუალება, მითუმეტეს მედიკამენტზე. 

– ქართული ფარმაცევტული ნაწარმი თუ არის საკმარისად ხარისხიანი და კონკურენტუნარიანი უცხოურ ანალოგებთან შედარებით? 

– კი, კონკურენტუნარიანია. საკმაოდ ხარისხიან პროდუქციას აწარმოებენ და შესაბამისად, საკმაოდ მაღალია მოთხოვნაა ადგილობრივ ნაწარმზე. 

– თქვენს აფთიაქებში თუ არის რომელიმე პროდუქციის გაყიდვაზე ერთგვარი პრიორიტეტი – მაგალითად, „პეესპეს“ და „ავერსის“ აფთიაქებში აუცილებლად სთავაზობენ მომხმარებელს საკუთარი წარმოების წამლებს. 

– ჩვენ ვართ ორიენტირებული მომხმარებელზე. რასაც მოითხოვს, იმ პროდუქციას ვაწვდით. ამ დამოკიდებულების ხარჯზე ვვითარდებით. არც ჩვენს ფარმაცევტს არა აქვს ინტერესი რომელიმე პროდუქტის გაყიდვაზე. მისთვის მთავარია ის გაყიდოს, რასაც მომხმარებელი მოითხოვს. 

– თუ თანამშრომლობთ კლინიკებთან, რომ ფარმაცევტული პროდუქცია მიაწოდოთ? 

– არა, ჩვენ სუფთად საცალო აფთიაქები გვაქვს. არიან ფირმები, რომლებიც კონკრეტულად ამ მიმართულებაზე მუშაობენ, ან მონაწილეობენ ტენდერებში, კლინიკებში შედიან და თავის პროდუქციას სთავაზობენ. ჩვენ მსგავს საქმიანობას არ ვეწევით. 

– თქვენი აზრით, რისი გაკეთება შეუძლია დღევანდელ ხელისუფლებას, რომ ბიზნესის იმ სეგმენტებს, სადაც თქვენ ხართ, წაადგეს. 

– ერთადერთი სტაბილური გარემო უნდა იყოს, მეტი რა უნდა გააკეთოს? რაც შეეხება გადასახადებს, ვფიქრობ, რომ საქართველოში ზომიერია. თუ შევადარებთ ევროპულ ქვეყნებს, ჩვენთან არ არის მაღალი გადასახადები. ზოგიერთ ევროპის ქვეყანაში ორჯერ მეტი გადასახადებიცაა. მაგრამ, ვინაიდან პატარა ქვეყანა ვართ, პატარა ეკონომიკაა, გვეჩვენება დიდ გადასახადებად. 

შვეიცარიაში გამოკითხვა ჩაატარეს, საპენსიო ასაკი შევამციროთ თუ არაო და ხალხმა უპასუხა, რომ არ შეემცირებინათ. მიხვდნენ, რომ საპენსიო ასაკის შემცირება სახელმწიფოს დააწვებოდა და ხარჯი გაეზრდებოდა. შემდეგ კი ეს ხარჯი თითოეულ მოქალაქეზე აისახებოდა. ჩვენთან რომ მსგავსი გამოკითხვა ჩაატარო, ყველა იტყვის, შევამციროთო. ახალგაზრდა შრომისუნარიანი ადამიანიც არ იტყვის უარს პენსიის დანიშვნაზე. 

ასევე, არიან ადამიანები, ვინც სახელმწიფოს მხრიდან მუდამ დახმარებაზეა და არ უნდათ ხელის განძრევა, რომ მერე დახმარება არ მოუხსნან. ასეთი დამოკიდებულება რომ იარსებებს, ძნელია ეკონომიკური წინსვლა. ყველამ უნდა თავისი საქმე აკეთოს და ყველა იყოს მოტივირებული რაიმეს კეთებაზე, ვისაც რა შეუძლია. „ტყეში ხანძარი გაჩნდა და ყველა ბინადარი გაიქცა. დარჩა მხოლოდ ერთი პაწაწინა ჩიტი, რომელსაც თავისი ნისკარტით წვეთი წყალი მიჰქონდა და ასხამდა ცეცხლს. როდესაც ჰკითხეს, რას აკეთებ, ნუთუ გგონია რომ ამ საქციელით ხანძარს ჩააქრობო? ჩიტმა უპასუხა! ალბათ ვერ ჩავაქრობ, მაგრამ რაც შემიძლია იმას ვაკეთებო“. ასე უნდა მოიქცეს ქვეყნის თითოეული მოქალაქე. თუ გვინდა ქვეყნის აშენება, ვისაც რა შეუძლია ის უნდა აკეთოს. 

– ბიზნესი და ქველმოქმედება – თქვენ თუ ხართ მაგ მიმართულებით აქტიური? 

– გარშემო იმდენი გაჭირვებული ადამიანია, რომ არ დაეხმარო შეძლებისდაგვარად არც შეიძლება. ვიღაც-ვიღაცებს ვეხმარებით, მაგრამ, თუ გაეცი ამაზე არ უნდა ილაპარაკო. ხომ არავის დაუძალებია? იძულებით ან ძალდატანებით კი არასდროს არავის „დავხმარებივართ“. 

– მომავლის გემებზე რა გვეტყვით – ახალი მაღა¬ზიების გახსნას თუ აპირებთ, ან იქნებ სულაც ახალი მიმართულებით საქმის წამოწყება გაქვთ გეგმაში? 

– რამდენიმე მონახაზი გვაქვს და შერჩევის პროცესში ვართ. სოფლის მეურნეობის მიმართულებითაც გვაქვს იდეები. ჯერჯერობით ჩამოყალიბების პროცესში ვართ. 

– ისევ პარტნიორების გარეშე? 

– ღირსეულ პარტნიორს თუ ვნახავ, დიდი სიამოვნებით წამოვიწყებ მასთან საქმიანობას. ბანკის დაფინანსებითაც შეიძლება, საკმაოდ აქტიურად ვთანამშრომლობთ ბანკებთან. თუ ბანკი სესხს არ გაძლევს, ეს იმას ნიშნავს, რომ მთლად კარგად ვერ არის საქმე შენს ბიზნესში. 

– ოჯახის შესახებ რას გვეტყვით და ასევე თავისუფალ დროს როგორ ატარებთ? 

– მყავს მეუღლე და ოთხი შვილი.თავისუფალი დროის დიდ ნაწილს მეუღლესთან და ბავშვებთან ვატარებ. ასევე მეგობრებთან ვარ ხოლმე. ვარჯიში მიყვარს, სუფთა ჰაერზე სეირნობა, წიგნების კითხვა... ვცურავ ვაკის საცურაო აუზში. ვცდილობ, ჯანსაღი წესით ვიცხოვრო. მუდამ ოფისში და საჭესთან ჯდომა როცა გიწევს, თუ არ ივარჯიშე და არ იმოძრავე, ვერ იქნები ფორმაში. ფორმაში ყოფნა კი აუცილებელია ნებისმიერი ადამიანისთვის. 

ესაუბრა თემურ იობაშვილი