ზაალ იაკობიძე დაიბადა 1961 წლის 16 ივნისს, ქ. ჭიათურაში. 

განათლება

1968-1978 – თბილისის 51-ე საჯარო სკოლა; 

1978-1983 – თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სახალხო მეურნეობის დაგეგმვის ფაკულტეტი, სპეციალობა – ეკონომისტი. 

1986-1990 – მოსკოვის ეკონომიკის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის (НИЭИ) ასპირანტურა; 

სამუშაო გამოცდილება 

1990 – მოსკოვი, ფირმა „ეგრი“ (ალუმინის ექსპორტი) – დამფუძნებელი; 

1991 – თბილისი, სავაჭრო-სამრეწველო ფირმა „ჯენტრი~ – დამფუძნებელი; 

1996 – შპს „ბემონი“; შპს „ოაზისი-9“ – დირექტორი და დამფუძნებელი; 

2003 – შპს „ოპტიმუმი“ - დამფუძნებელი; 

2005 – შპს „სენტა პეტროლიუმი~ – დამფუძნებელი; 

2010-2012 – შპს „ბრესლესი“, შპს „ნიუ გრატო, შპს „გრატო მენეჯერი“ - დამფუძნებელი; 

უცხო ენები: რუსული, ინგლისური. 

ჰყავს მეუღლე და ორი შვილი.

– ბატონო ზაალ, სანამ თქვენს ბიზნეს-საქმიანობაზე ვილაპარაკებთ, გვითხარით თქვენი განათლების შესახებ. 

– 3-4 წლის ვიყავი, როცა საცხოვრებლად თბილისში გადმოვედით. დავამთავრე 51-ე სკოლა, შემდეგ სახელმწიფო უნივერსიტეტი. პროფესიით ეკონომისტი ვარ. ამის შემდეგ, 1990 წელს დავამთავრე მოსკოვის ეკონომიკის სამეცნიერო კვლევითი ინსტიტუტის ასპირანტურა. პირველი ბიზნეს-საქმიანობაც იმავე წელს მოსკოვში დავიწყე.

 

– რა საქმე წამოიწყეთ? 

– მაშინ ბიზნესი სიახლე იყო. სამეცნიერო საქმიანობას ბიზნესის დაწყება ვარჩიე. იმ პერიოდში ახალი ხილი იყო ალუმინის შესყიდვა და ექსპორტზე გატანა.

 

– მარტომ დაიწყეთ ბიზნესი თუ პარტნიორები გყავდათ? 

– პარტნიორებთან ერთად. ქართველებიც იყვნენ და უცხოელებიც. ბიზნესი ნორმალურად გაგრძელდა, მაგრამ, საქართველოში დაბრუნება მინდოდა და დავბრუნდი კიდეც. 

– რომელ წელს დაბრუნდით საქართველოში? 

– საბოლოოდ სანამ დავბრუნდებოდი, მანამდე ხან მოსკოვში ვიყავი, ხან თბილისში. ბიზნესი უკვე აქაც მქონდა და საქმიანობას მოსკოვშიც ვაგრძელებდი. თბილისში საბოლოოდ 1996 წელს დავბრუნდი.

 

– აქ რა ბიზნესი დაიწყეთ? 

– ძირითადად ვაჭრობაში ვიყავით. ალკოჰოლური სასმელი, ასევე ბორჯომის წყალი გაგვქონდა მოსკოვში. 1996 წელს ნავთობპროდუქტების შემოტანა დავიწყეთ. 

– ნავთობბიზნესიც პარტნიორებთან ერთად დაიწყეთ?

 

– კი, პარტნიორებთან ერთად ჯერ საბითუმო რეალიზაცია წამოვიწყეთ, შემოგვქონდა და ვყიდდით. შემდგომში ნელ-ნელა საცალო ქსელის გაფართოებაზე გადავედით. 

ჩემი ძირითადი ბიზნეს-პარტნიორი დავით მიმინოშვილია. უკვე 25 წელია, ერთად მოვდივართ. 

– საკმაოდ იშვიათია ბიზნეს-პარტნიორებმა ამდენი ხნის მანძილზე ერთობლივად იმუშაონ. როგორ მოახერხეთ? 

– ალბათ იმის გამო, რომ აზრობრივი თანხვედრა გვაქვს. როდესაც შეხედულებები და მიდგომები ემთხვევა, უთანხმოებაც აღარ წარმოიქმნება. სხვადასხვა სფეროში სხვებთან ერთადაც ვთანამშრომლობ, მაგრამ ასეთი ხანგრძლივი პარტნიორობა სხვასთან არ ყოფილა. 

– არიან ბიზნესმენები, ვისაც ერთპიროვნული მართვა ურჩევნიათ, ვიდრე პარტნიორთან ერთად აკეთონ საქმე. 

– მე პარტნიორულ ურთიერთობებს ვანიჭებ უპირატესობას. თუმცა, თუ არ არის ერთნაირი ხედვა და ასევე ძალიან მნიშვნელოვანი – საქმისადმი პატიოსანი და წესიერი მიდგომა, მაშინ ძალიან პრობლემურია ასეთ პარტნიორთან თანამშრომლობა. 

– გქონიათ ასეთი პრობლემები? 

– უკვე 27 წელია, რაც ბიზნესში ვარ და რა თქმა უნდა, ასეთი შემთხვევებიც ყოფილა. 

– სასამართლომდე მისულა საქმე? 

– არა. გვქონია დავა, კამათი, გაყოფა, მაგრამ სასამართლომდე საქმე არ მისულა. ჩვენს ურთიერთობებში რომ ვიღაცა გარედან ჩარეულიყო, ასეთი შემთხვევაც არ ყოფილა. უმაგისოდ ვახერხებდით მორიგებას. 

– დღეის მდგომარეობით რა ბიზნესებში მონაწილეობთ? 

– ჩართული ვართ ნავთობპროდუქტების ბიზნესში ("სენტა პეტროლიუმი"), ასევე უძრავი ქონების გაქირავება („ბემონი“, „ოაზისი-9“), ასევე ჩვენი ფირმაა „ფიგოილი“ (პარტნიორებთან ერთად). „ფიგოილი“ აჭარის რეგიონშია. ნავთობბიზნესშიც არის და ასევე აქირავებს სხვადასხვა ობიექტებს იჯარით. ძირითადად, საიჯარო შემოსავლებზეა ორიენტირებული.

 

ასევე გვაქვს სასტუმროს შენობა თაბუკაშვილის ქუჩაზე. შენობა გავაქირავეთ, სასტუმროს ჩვენ არ ვმართავთ. 

ჩვენი საქმიანობის კიდევ ერთი მიმართულებაა მაღაზიები, რომელსაც მაღალრეიტინგული ბრენდების ტანსაცმელი შემოაქვს და ყიდის. ამ ბიზნესს ჩვენ ვმართავთ. 

– ბიზნესი უცხოეთშიც გაქვთ თუ მხოლოდ საქართველოში საქმიანობთ? 

– მხოლოდ საქართველოში. 20 წელიწადზე მეტია რაც მოსკოვური ბიზნეს-საქმიანობა დამთავრდა და მთლიანად საქართველოზე გადმოვერთე.

 

– როცა იწყებდით, საქართველოში ბიზნესის წარმოება ძალიან რთული იყო თუნდაც კრიმინალური ვითარების, მაშინდელი სახელმწიფო სტრუქტურების მოქმედების თუ უმოქმედობის გამო. თქვენ არ გქონდათ პრობლემები? 

– პრობლემებს საკუთარი ძალებით ვაგვარებდით. მაშინ მიღებული იყო, რომ ე.წ. „კრიშა“ უნდა გყოლოდა ძალოვან სტრუქტურებში ან კრიმინალურ ავტორიტეტებში... არცერთგან „კრიშა“ არ გვყოლია, საკუთარ თავს თვითონ ვპატრონობდით. 

– რამდენ თანამშრომელს აერთიანებს თქვენი ჯგუფი? 

– დღეისთვის დაახლოებით 50 თანამშრომელია. თუმცა, თავის დროზე, სანამ „სენტას“ ავტოგასამართი სადგურების დიდი ქსელი გვქონდა, 350 კაცამდე გვყავდა დასაქმებული. 

– თანამშრომელთა მიღების პრინციპი როგორია? თავად არჩევთ თუ სხვაზე გაქვთ გადაცემული ეგ ფუნქცია? 

– ახლა, როდესაც მრავალრიცხოვანი ფირმა აღარ არის, თანამშრომლების შერჩევაში ძირითადად ტოპ-მენეჯმენტია ჩართული და რა თქმა უნდა, უშუალოდ ვიღებ მონაწილეობას.

 

ადრე დელეგირებული გვქონდა ეგ უფლება და უჩემოდ შეეძლოთ თანამშრომლების მიღება. 

– ცალკე საკითხია „სენტა პეტროლიუმის“ ისტორია. როგორ დაიწყეთ ეს ბიზნესი, როგორ განვითარდა და დღეს რა მდგომარეობაა? 

– „სენტა პეტროლიუმის“ მოკლე ისტორია ასეთია: 1996-ში დავიწყეთ საქმიანობა, ჯერ გვქონდა საბითუმო მიმართულება, შემდეგ საცალო დავამატეთ. დავიწყეთ ავტოგასამართი სადგურების აშენება-შეძენა, ქსელის შექმნა. 2010 წლისთვის 50 ავტოგასამართ სადგურს ვუწევდით ოპერირებას. 

– განვითარების ყველაზე მზარდი პერიოდი როდის ჰქონდა „სენტას“? 

– განვითარება მეტნაკლებად თანაბარი ტემპით მიდიოდა. ზოგადად, რაც უფრო ვითარდები, თუ ხელისშემშლელი ფაქტორები არ არის, ტემპს უფრო უმატებ. ჩვენ შემთხვევაში 2010 წლისთვის განვითარების პიკზე ვიყავით.

 

– ბრუნვა რამდენი გქონდათ? 

– დაახლოებით 90-დან 100 მილიონ დოლარამდე იყო წელიწადში. 

– ამხელა ბრუნვის შემთხვევაში ალბათ ბიუჯეტშიც საკმაოდ დიდი თანხის შეტანა მოგიწევდათ. 

– ნავთობპროდუქტების სფეროს წარმომადგენლებს შორის ყველაზე მსხვილი გადამხდელების მიხედვით რამდენჯერმე მესამე ადგილზე გავედით. აქციზის, დღგ-ის და მოგების გადასახადის გათვალისწინებით ათეულობით მილიონს ვიხდიდით. ვიყავით ერთ-ერთი მსხვილი გადამხდელი, სანამ არ გამოჩნდა დავით კეზერაშვილი, რომელმაც, მოკლედ რომ ვთქვათ, ყოველგვარი ცერემონიების გარეშე მოითხოვა ბიზნესის მისთვის გადაცემა ძალიან მიზერულ ფასად. რას ნიშნავს მიზერული ფასი? გამომდინარე იქიდან, რომ კომპანიის 2010 წლის დეკლარირებული მოგება შეადგენდა დაახლოებით 10 მილიონ დოლარს, ასეთი ბიზნესის ღირებულება სადღაც 80-100 მლნ-მდეა.

 

– შეიძლება კომპანიას მეტი ღირებულების აქტივებიც ჰქონდეს, მაგრამ მოგებაზე არც გადიოდეს. 

– კი ბატონო. აქ ცალკე აღებული ქონებაც ბევრად ძვირი ღირდა, ხოლო თვითონ კომპანიის ღირებულება გაცილებით მეტი იყო, გამომდინარე მოგების მასშტაბებიდან. კეზერაშვილმა საბოლოო ჯამში 22 მილიონად წაიღო ჩვენი კომპანია. თანაც, ისეთი ფორმით, რომ თითქოს იყიდა არა ბიზნესი, არამედ კომპანიის ცალკეული შემადგენელი უძრავი ქონება. ოფიციალურად გააფორმა, რომ შეიძინა ცალკე გასამართი სადგურები, შემდეგ ცალკე იყიდა ნავთობბაზები, ასევე ცალკე იყიდა ის მანქანები, რომლებიც ემსახურებოდა ჩვენს კომპანიას; იყიდა ის მიწები და ტერიტორიები, სადაც დაგეგმილი იყო ახალი ავტოგასამართი სადგურების მშენებლობა. აგრეთვე თავისთან გადაიყვანა ჩვენი თანამშრომლების დაახლოებით 90-95%. რეალურად, ბიზნესის ყველა კომპონენტი ცალ-ცალკე გადაიფორმა, მაგრამ დღემდე აცხადებენ, რომ მათ ბიზნესი არ უყიდიათ და იყიდეს მხოლოდ უძრავი ქონება. 

ვკითხულობთ სასამართლო პროცესზე – რა დარჩა ამ ბიზნესიდან? თურმე დარჩა სახელწოდება, რადგან მათ „სენტა“ არ გამოიყენეს. იმავე დროს, არაოფიციალურად აგვიკრძალეს ნავთობბიზნესში მუშაობა. ანუ, სანამ ხელისუფლება არ გამოიცვალა, ჩვენ არ განგვიხორციელებია ნავთბპროდუქტების შემოტანის არცერთი ოპერაცია. 

– „სენტას“ ისტორია იმდენად გახმაურებულია, რომ ლამის ყველამ გაიგო თქვენი მოთხოვნის არსი. თქვენ აცხადებთ, რომ იძულებით, თანაც მიზერულ ფასად დაგათმობინეს ბიზნესი. როგორ ფიქრობთ, რატომ მაინცდამაინც თქვენი ფირმით დაინტერესდა დავით კეზერაშვილი და არა სხვა ავტოგასამართი ქსელებით? 

– ძალიან მარტივი ამბავია. მაშინ იყო 5 დიდი ქსელი: „სოკარი“, რომელიც თავიდან ბოლომდე აზერბაიჯანის სახელმწიფო კომპანიაა და პოლიტიკური ამბებიდან გამომდინარე, მაგას ვერ შეეხებოდნენ. ასევე „ლუკოილი“, რომლის მეპატრონეც მთლიანად რუსული „ლუკოილია“ და საქართველოში ძირითადად იჯარით აქვს აღებული ავტოგასამართი სადგურები; შემდეგ, „რომპეტროლი“, რომელიც ასევე უცხოურია, ყაზახური ინვესტიციაა; და მეოთხე ქსელი იყო „ვისოლი“, რომელსაც, როგორც მსმენია, ასევე უპირებდნენ მათი ქსელის ხელში ჩაგდებას. რაღაც მიზეზებით ეს ვერ მოხერხდა და ჩვენ ვიყავით ერთადერთი, ვისაც არ გვყავდა არც უცხოელი პარტნიორი, არც ე.წ. „კრიშა“. თუ არ დავთანხმდებოდით ქსელის გადაცემას, გვემუქრებოდნენ ციხეში დაჭერით. საბოლოოდ, გადაფორმების შემდეგ მაინც დაგვიჭირეს. მათ ზუსტად იცოდნენ, რომ გადახდილი 22 მილიონიდან 12 მილიონით უნდა კრედიტები დაგვეფარა, 4 მილიონი საგადასახადო ვალდებულებებს მოხმარებოდა. სულ გვრჩებოდა 6 მილიონი დოლარი. როდესაც დაგვიჭირეს და ციხეში ამოვყავით თავი, პირველი მოთხოვნა იყო, რომ ჩვენ გადაგვეხადა 6 მილიონი დოლარი და სანაცვლოდ მივიღებდით თავისუფლებას. წინასწარ მოფიქრებული სქემა იყო, რომ ბიზნესის წართმევის შემდეგ, როდესაც ვითომ ყიდვა-გაყიდვა მოხდა, ნულზე დავეტოვებინეთ.

 

– როდესაც საფრთხე იგრძენით, რომ თქვენს ბიზნესს საფრთხე ემუქრებოდა, რამდენად სათანადოდ დაიცავით თავი იურიდიულად, ან გააკეთეთ კი მაქსიმუმი, რომ ბიზნესი გადაგერჩინათ? 

– ამ საკითხზე ხშირად მიფიქრია. იქნებ იყო რამე საშუალება და არ გამოვიყენეთ... ჩვენ დავიწყეთ ნაბიჯების გადადგმა, რომ კომპანიის ნაწილი უცხოელებზე გაგვეყიდა. მოლაპარაკება დაწყებული გვქონდა. შვეიცარიაში, უცხოელ პოტენციურ მყიდველებთან ერთ-ერთი ბოლო შეხვედრა გავმართეთ და როდესაც იქიდან დავბრუნდით, ერთ კვირაში დაიწყო გაძლიერებული შემოტევა ჩვენ მიმართ. დიდი ალბათობით, ინფორმაცია გამჟღავნდა და ამიტომ, წილის გასხვისება ვერ მოვასწარით.

 

რაც შეეხება იურიდიულ მხარეს – ასევე გვქონდა გადადგმული ნაბიჯი, რომ ქონება თავმოყრილი იყო ჩვენს მეორე ფირმა „ბემონში“, „სენტა პეტროლიუმი“ იყო როგორც ოპერატორი. ანუ, „სენტა“ და „ბემონი“ ერთმანეთთან იყო დაკავშირებული იჯარის გზით. მაგრამ, პრინციპში, ისეთი სიტუაცია ჩამოყალიბდა, რომ ეს იურიდიული მომენტიც ვერ დაგვიცავდა. პირდაპირი ტექსტით იყო ნათქვამი, რომ ჩვენ დაგვიჭერდენ, ასევე ფიზიკურად გაგვანადგურებდნენ... მუქარა იყო ოჯახის წევრებზეც. ამიტომ, ნებისმიერი საშუალებით ჩვენს კომპანიას ხელში მაინც ჩაიგდებდნენ. 

ჩემი გაჯიუტების შემთხვევაში შეიძლება ჩემს ოჯახს კიდევ დამატებით დიდი პრობლემები შექმნოდა. პირდაპირი ტექსტით იყო ნათქვამი – „მთელ ოჯახს ფლოსტებით დავტოვებო“. 

– უშუალოდ დავით კეზერაშვილმა გითხრათ ასე თუ ვინმეს მეშვეობით შემოგითვალათ?

 

– თავიდან თანამშრომელთან დარეკეს, რომ შეხვედრა შემდგარიყო. შემდეგ უკვე უშუალო შეხვედრები შედგა. სულ რამდენჯერმე შევხვდით. ჩვენ მივხვდით, რომ საფრთხე რეალური იყო და დავიწყეთ გადაფორმების პროცესი. 2010-ში დაიწყო და 2011-ში როდესაც დამთავრდა ყველაფერი, რამდენიმე თვეში კიდეც დაგვიჭირეს. შემდეგ წამოაყენეს ახალი მოთხოვნა, რომ გადაგვეხადა დარჩენილი ფული. ბოლო-ბოლო იმას მივაღწიეთ, 6 მილიონი დოლარის მაგივრად 6 მილიონი ლარი გადავიხადეთ. მათ შორის 2 მილიონი ლარი გადავიხადეთ ახალციხის რაიონის სოფელ ჭვინთაში 121 კვადრატული მეტრი მიწის და მასზე მდებარე 97 კვადრატული მეტრი ფართის მქონე ნახევრად დანგრეული ბიბლიოთეკის შენობის შესაძენად. აუქციონში გადაგვახდევინეს 2 მილიონი. 

– ეს ფართი არაფერში გჭირდებოდათ და იძულებით გაყიდინეს? 

– დღემდე თვალით არ მინახავს. ერთხელ იქაურმა მეზობელმა ქალბატონმა მთხოვა, რომ მიმეყიდა მისთვის ეს ფართი. როდესაც ვკითხე, რამდენს გადაიხდიდა, მითხრა, 500 ლარს მოგცემო. ეს არის კიდეც მაგ მიწის რეალური ღირებულება.

 

ამ საკითხზე სასამართლოში შევიტანეთ სარჩელი. პირველ ინსტანციაში მოსამართლე მარიკა ჩიტაშვილმა გამოაცხადა, რომ „აქ ვერ ვხედავ იძულების ნიშნებსო“. ანუ, გამოვიდა, რომ საღ ჭკუაზე მყოფმა ბიზნესმენებმა გადაწყვიტეს ახალციხის რაიონის სოფელ ჭვინთაში 121 კვადრატული მეტრი მიწა 2 მილიონად ეყიდათ. შემდეგ გავასაჩივრეთ სააპელაციოში და უკვე 2 წელია, იქიდან არანაირი პასუხი აღარ მიგვიღია. 

– როგორ ფიქრობთ, დღესაც მაქსიმუმს აკეთებთ სიმართლის დასამტკიცებლად ან უცხოელი, ან ადგილობრივი იურისტების მეშვეობით? კვალიფიკაციის პრობლემაც ხომ არ არსებობს? 

– საქართველოს სასამართლოს ორბიტაზე სიმართლის დამტკიცება ვერ შევძელით. წავაგეთ „სენტას“ და „ბემონის“ ერთობლივი საჩივარი კეზერაშვილის წინააღმდეგ. იქაც ჯერ მოსამართლე თეა ხამხაძემ, შემდეგ უკვე სააპელაციოში ვინმე მოსამართლე ძაბუნიძემ იძულების ვერავითარი ნიშნები „ვერ დაინახეს“. 

რეალურად, იმდენად მარტივი და ადვილად გასაგები საკითხია, რომ არ საჭიროებს სპეციალურ ბიზნეს-ცოდნას ან ადვოკატის დიდ შემოქმედებით ნიჭს... როდესაც მოსამართლეს უხსნი, რომ გაყიდულია ყველა აქტივი, გადატანილია ყველა იჯარა, გადაყვანილია თითქმის ყველა თანამშრომელი და რაც მთავარია, ჩვენი მხარისთვის ნავთობბიზნესი იძულებით დამთავრებულია – აქ ხომ თავისთავად ცხადია, რომ მოხდა ბიზნესის ხელში ჩაგდება? ამას რა დიდი ჭკუა სჭირდება, თუ დაინტერესებული არ არის მოსამართლე? სწორედაც რომ დაინტერესებული იყო მოსამართლე როგორც პირველ, ასევე მეორე ინსტანციაში. 

ერთი პერიოდი იყო მიდგომა, რომ სახელმწიფო სამართლიანობას ვერ აღადგენს, რადგან ბიუჯეტს პრობლემები შეექმნებაო. ეს ხომ კერძო დავაა „სენტასა“ და „გალფს“ შორის, რასაც სახელმწიფო ბიუჯეტთან კავშირი არც აქვს? მაგრამ „გალფის“ დღევანდელი თუ გუშინდელი მეპატრონეები ახერხებენ არასამართლიანი გადაწყვეტილება მიაღებინონ სასამართლოს და მეორე მხრივ, არანაირი მხარში დგომა არ არსებობს ხელისუფლებისგან.

 

– რა პერიოდში დაზარალებაზეც თქვენ აცხადებთ, მაშინდელზე გამიგია, რომ თუ საქმე პოლიტიკურ დავას არ ეხებოდა, მაშინდელი სასამართლო სწორედაც რომ სამართლიან გადაწყვეტილებებს იღებდა. ახლა გამოდის, რომ პოლიტიკურს ვინ დაეძებს, კერძო დავაზეც აღარ იღებს სასამართლო სამართლიან გადაწყვეტილებას?

 

– სააკაშვილის პერიოდს თუ ავიღებთ შესადარებლად, მაშინ საერთოდ არ გვქონდა სასამართლო – იყო სანოტარო ბიურო. რასაც უბრძანებდნენ, იმას აკეთებდა... 

რაც შეეხება კერძო დავებს, შეიძლება უკეთესი მდგომარეობაც იყო... ჩვენ მაშინ არ გვქონია კერძო დავა. მაგრამ დღევანდელ სიტუაციაში ადამიანს არა აქვს განცდა, რომ თავის სიმართლეს სასამართლოს მეშვეობით დაიცავს. ჩვენი მაგალითები ყველაფერს ცხადად აჩვენებს. 

– როდესაც თქვენს ფირმას დიდი ბრუნვა ჰქონდა, მმართველი პოლიტიკური ძალისთვის შემოწირულობას თუ აკეთებდით ხოლმე? 

– ხდებოდა ხოლმე. არჩევნების დროს შემოწირულობა დაახლოებით 50 000 ლარის ფარგლებში იყო. მაგრამ, მუშაობის უფლება რომ მიგეღო, ამაში უკვე საკმაოდ დიდ თანხას ვიხდიდით არაოფიციალურად. მიშა სააკაშვილი და ნაციონალები რომ აცხადებენ, არ იყო კორუფციაო, ეგ არის სრული ბლეფი. ჩვენ და ამ სფეროში მოქმედი ასევე სხვა კომპანიები ძალიან დიდ თანხას ვიხდიდით, რომ მუშაობის უფლება გვქონოდა და საწვავი შემოგვეტანა.

 

– თანხას ბიუჯეტში იხდიდით? 

– არა, "ხელზე" გვახდევინებდნენ ნაღდ ფულს.

 

– ვის აძლევდით? 

– ყოველი თვის 10 რიცხვში კეზერაშვილის წარმომადგენელი მოდიოდა, გაყიდული საწვავის ყოველ ლიტრზე 5 თეთრით „გვბეგრავდა“ და ფული მიჰქონდა "ქეშის" სახით. 

– სად მიჰქონდათ ეს თანხა?

 

– დიდი ალბათობით, „ნაციონალური მოძრაობის“ სალაროში. მაგას არავინ გვეუბნებოდა. ჩვენგან ფულს ითხოვდნენ როგორც ხარკს. 

– სხვა კომპანიებსაც თუ უწევდათ მაგალითად, ყოველ გაყიდულ ლიტრზე 5 თეთრის გადახდა? 

– ის კომპანიები, რომლებიც მუშაობდნენ, ყველა ვალდებული იყო ეს თანხა გადაეხადა. 

– 2012 წლის არჩევნების წინ, „ქართული ოცნების“ წარმომადგენლები ირწმუნებოდნენ, რომ ყოველი გაყიდული ლიტრიდან სააკაშვილს 1 ლარი მიაქვსო. გამოდის 1 ლარი არა, მაგრამ, 5 თეთრი მართლაც მიდიოდა ხარკის სახით? 

– ზუსტად 5 თეთრი. არც 6 თეთრი და არც 1 ლარი.

 

– დაახლოებით რამდენ ლიტრს ჰყიდდით, რომ წარმოვიდგინოთ რა თანხაზეა ლაპარაკი? 

– დაახლოებით ნახევარი მილიონი ლარი თვეში ჩვენგან. ხოლო მთლიანად ჩვენ სექტორში 5 მილიონი ლარი იკრიბებოდა ყოველთვიურად!

 

– როგორც ვიცი, ხელისუფლების შეცვლის შემდეგ სასამართლომ ერთ-ერთ ეპიზოდში თქვენ გაგამართლათ კიდეც.

 

– ჩვენ გაგვამართლეს მხოლოდ იმაში, რომ იმ 2012 წელს, ტყუილად და უსაფუძვლოდ ვიყავით დაპატიმრებული. 

– „სენტას“ აქტივების გაყიდვა კანონიერად მიიჩნიეს.

 

– ის ვითომ „გაყიდვა“ ცალკე ამბად ჩათვალეს. ჩვენ გაგვამართლეს იმ საქმეში, რომ ტყუილად ვიყავით დაჭერილები. 

– დღევანდელი მდგომარეობით, „სენტამ“ საქმიანობა განაახლა. 

– განაახლა, მაგრამ ახლა ძნელია მუშაობა. ბაზარიც გაჯერებულია და ამისთვის საჭიროა დიდი ინვესტიციები. ჩვენ ძირითადად, საბითუმო ბაზარზე ვართ დაბრუნებული და მცირე მასშტაბით საცალო ბაზარზეც გავედით.

 

– დაახლოებით რამდენია ამ მომენტისთვის კომპანიის ბრუნვა? 

– ადრინდელთან შედარებაც არ შეიძლება... ამჟამად დაახლოებით 2 მილიონი დოლარია თვეში. 

– ადრინდელთან შედარებით მოგებაც ბევრად ნაკლები გექნებათ.

 

– ცხადია. დღევანდელ ბრუნვას ძირითადად საბითუმო ვაჭრობა შეადგენს. ამ შემთხვევაში კი მოგება შეიძლება იყოს დაახლოებით 1%. ამ სფეროში ასეთი მარჟაა.

 

საბითუმო სფეროში თუ ერთ ლიტრზე მოგება შეიძლება იყოს მოგება 1-2 თეთრი, საცალოში მოგების მარჟა ზოგჯერ 30-40 თეთრს შეადგენს. სრულიად განსხვავებული სიტუაციებია. 

– ასე გამოდის, რომ თქვენი აწყობილი ბიზნესი ახლა თქვენი ამჟამინდელი საქმიანობის კონკურენტია. 

– რა თქმა უნდა. სრულად გამართული ბიზნესი ჩაიბარეს... 

– მოგვიანებით, „გალფის“ მფლობელი უკვე „როსნეფტი“ გახდა. სხვათა შორის „როსნეფტი“ ამერიკის მიერ სანქციებდადებული რუსული კომპანიების სიაშია. თქვენი ინფორმაციით, ეგ პრობლემებს არ უქმნით საქმიანობაში?

 

– თუ მარტო საქართველოს ავიღებთ, აქ პრობლემა არ ექმნებათ. მშვენივრად გრძნობენ თავს და შეხმატკბილებულები არიან საქართველოს ხელისუფლებასთან.

 

– თუ გსმენიათ, დღესაც უწევთ „ხარკის“ გადახდა ბიზნესმენებს გაყიდული საწვავის სანაცვლოდ? 

– არ მსმენია. ეგ აუცილებლად გამჟღავნდებოდა.

 

– უკვე კაი ხანია თქვენ ნავთობპროდუქტების ბიზნესში ხართ. ხშირად გვესმის ხოლმე, რომ საქართველოში საწვავის ფასები მსოფლიო ფასებიდან გამომდინარე გაუმართლებლად მაღალია. თქვენი პოზიცია როგორია ამ საკითხზე? 

– მიკვირს ასე რომ ამბობენ... მთავარია, რა არის საწვავის თვითღირებულება კონკრეტული დღისთვის. ადამიანი თუ ფირმა როდესაც ყიდულობს პროდუქციას და შემოაქვს, აქვს მონაცემი, თუ რა დაუჯდა ეს პროდუქტი. ამ შემთხვევაში – ბენზინი. თუ მისი თვითღირებულება შეადგენს 1.75 ლარს, ეს უნდა დათვალონ ამ ვითომ ექსპერტებმა და მერე დანარჩენი ადვილია, რომ გასაყიდ ფასთან სხვაობა გამოთვალონ... 

ასევე, განსხვავებით წინა ხელისუფლების პერიოდისგან, საწვავის ბაზარზე გამოჩნდნენ სხვა შემომტანებიც. არაბრენდირებულ ავტოგასამართ სადგურებზე საწვავი საკმაოდ იაფია. ადრე ასეთი სადგურები თითქმის აღარ არსებობდა. ან, რომელიც შემორჩა, დიდი ქსელების ფასების მსგავს ფასად ჰყიდდა. დღეს საკმაოდ დიდი სხვაობაა ფასში.

 

– საწვავის ხარისხში? 

– ხარისხში დიდი სხვაობა არ იქნება. უხარისხო საქონელს რომც უნდოდეს, ვერავინ შემოიტანს, რადგან თუ პროდუქცია არ ჯდება დაწესებულ სტანდარტებში, არ განუბაჟებენ. 

– „რეგულარი“ რომ „პრემიუმად“ გაასაღოს? 

– „პრემიუმს“ არაბრენდირებულ სადგურებზე ნაკლებად ყიდულობს ვინმე. ძირითადად „რეგულარს“ და „დიზელს“ ყიდულობენ. „პრემიუმი“ არაბრენდირებულ სადგურებზე ისედაც იშვიათად არის გაყიდვაში.

 

– არის ასევე ქსელები, მართალია მცირე რაოდენობის სადგურებით, რომლებსაც იგივე „პრემიუმი“ შეიძლება 2 ლარად ჰქონდეს, როცა იმავე მომენტში დიდი ქსელების სადგურებზე იგივე მარკის ბენზინი 2.30 ლარი ღირს. საწვავის ხარისხია განსხვავებული თუ რატომ არის ამხელა სხვაობა ფასში? 

– აქ მოგების მარჟაზეა ლაპარაკი. როდესაც ყველაფერი შესაბამისობაშია, მაშინ განსხვავებაა მოგების მარჟაში. იგივე, ჩვენს სადგურებზეც იყიდება „პრემიუმი“, რომელიც დაახლოებით 20-25 თეთრით იაფია „გალფთან“ შედარებით.

 

– დავუშვათ, მე თუ „სენტაში“ 25 თეთრით იაფად ჩავასხამ „პრემიუმს“, დაზღვეული ვარ, რომ „რომპეტროლში“ ან „გალფში“ ნაყიდ „პრემიუმზე“ უარესი ხარისხის ბენზინს არ ვყიდულობ და ლიტრაჟშიც არ მომატყუებენ? 

– „სენტას“ შემთხვევაში სრული გარანტიით შემიძლია გითხრათ, რომ დაზღვეული ხართ. სხვათა შორის, ეტყობა ჯერ კიდევ ახსოვს მომხმარებელს „სენტა“ და ჩვენს საცალო გაყიდვებში „პრემიუმის“ წილი საკმაოდ დიდია. ეს ნიშნავს მაღალ ნდობას. 

– სულ რამდენი სადგური გაქვთ?

 

– ხუთი. მათგან 2 თბილისშია, ერთი ქუთაისში, 2 კი ბათუმში.

 

– თუ გაქვთ გეგმაში ახალი სადგურების დამატება? 

– გეგმაში გვაქვს, მაგრამ არა ერთბაშად და დიდი ინვესტიციების ჩადებით. უფრო ნელ-ნელა, ეტაპობრივად ვაპირებთ. 

– რამდენად მიმზიდველ სფეროდ რჩება ინვესტირება ნავთობბიზნესში საქართველოს პირობებში? 

– მიმზიდველობა საკმაოდ დაკარგული აქვს. ბაზარი გაჯერებულია, ბევრი მოთამაშეა წარმოდგენილი. ხელისუფლების ცვლილების მერე, რაც თავისუფალი კონკურენცია ჩამოყალიბდა, ბაზარი გაჯერდა და განსაკუთრებით დიდი კონკურენციაა საბითუმო ვაჭრობაში. ეს აისახება მოგების მარჟის შემცირებაზე, რაც ბიზნეს-ინტერესს კლავს.

 

– საბითუმო შემომტანებს საწვავის ფასის გაიაფების რესურსი ნაკლებად დარჩათ? 

– ყოველგვარი გადაჭარბების გარეშე, საუბარი მიდის 2-3 თეთრის ფასთაშორის სხვაობაზე. მოგება კიდევ იყოფა და მცირდება. მარტივად რომ ვთქვათ, ლაპარაკია დაახლოებით 1-2 თეთრიან მოგებაზე. 

– რაც შეეხება საცალოს? 

– საცალოში რა თქმა უნდა, მოგება მეტია. 

– როდესაც დიდ ქსელებს მეტნაკლებად თანაბარი ფასები აქვთ და მცირე ქსელებთან შედარებით 20-25 თეთრით ძვირად ჰყიდიან, მოგება შესაბამისად მეტი აქვთ თუ, რადგან დიდი ქსელებია, მათ ხარჯიც მეტი აქვთ?

 

– როდესაც „სენტას“ დიდი საცალო ქსელი ჰქონდა და 50 სადგურს ვაერთიანებდით, ვერ ვიტყვი, რომ 1 ლიტრ საწვავზე ხარჯი უფრო მეტი გვქონდა, ვიდრე ახლა 5 სადგურის პირობებში გვაქვს. 

– რას იტყვით სხვა კომპანიებზე, ვისაც გაცილებით მეტი სხვაობა აქვთ საცალო ქსელის ფასებში?

 

– ეს მათი პოლიტიკაა. რა ფასიც ხელს აძლევთ, იმ ფასად ჰყიდიან. თვითღირებულება მეტ-ნაკლებად თანაბარი ჯდება ყველა კომპანიისთვის. პრინციპი ერთია – რაც მეტს ყიდულობ, ოდნავ იაფია შესასყიდი ფასი. საბოლოო გაყიდვამდე თუ კიდევ რამე შუალედური ხარჯები აქვთ, ეგ თითოეული კომპანიის საქმეა.

 

– რაც ივანიშვილის ხელისუფლება მოვიდა, საწვავზე აქციზი გაზარდეს. რას ფიქრობთ ასეთ ცვლილებაზე?

 

– აქციზი გაორმაგდა ბენზინის შემთხვევაში, ხოლო დიზელის შემთხვევაში ტონაზე 150 ლარიდან 400 ლარამდე გაზარდეს. ორივე შემთხვევაში 250 ლარით მოიმატა. ეს არც მომხმარებლისთვის და არც იმპორტიორისთვის კარგი ვერანაირად ვერ იქნება.

 

– აქციზის ამ დოზით გაზრდამ ბენზინის დაახლოებით 25 თეთრით გაძვირება გამოიწვია. არადა, დღევანდელი ხელისუფლების წარმომადგენლები წინამორბედებს საწვავის „უსამართლოდ“ სიძვირეში სდებდნენ ბრალს. 

– ასეა. დაახლოებით 25 თეთრით გაძვირდა საწვავი აქციზის გაზრდის გამო. გაძვირებაში რამდენიმე ფაქტორია „დამნაშავე“: 1. საწვავის საერთაშორისო ფასი; 2. ლარის კურსი; 3. აქციზის მოცულობა.

 

დღევანდელი საერთაშორისო ფასის პირობებში, თუკი დავუშვებთ, რომ ლარის კურსი არ გაუარესდებოდა და აქციზს არ გაზრდიდნენ, უხეშად რომ დავთვალოთ, დღეს საწვავი დაახლოებით 50 თეთრით იაფი იქნებოდა.

 

აქციზის განაკვეთის ზრდამ უარყოფითად იმოქმედა საწვავის ფასზე, თუმცა მანდ დასათვლელია, გადასახადით მიღებული თანხა ბიუჯეტისთვის რამდენად მნიშვნელოვანია და რა ეფექტი მიიღო სახელმწიფომ. მოსახლეობისთვის რომ არასასიამოვნო ნაბიჯია, გასაგებია. ასევეა იმპორტიორისთვის – მან მეტი ფული უნდა ჩადოს და მისი მოგების პროცენტიც მცირდება.

 

– რა შეუძლია ხელისუფლებას გააკეთოს, რაც თქვენი აზრით, ბიზნესს მნიშვნელოვნად წაადგება? 

– სასამართლო დღეს ყველაზე მტკივნეული საკითხია. ამ ხელისუფლების ერთ-ერთი მთავარი დანაპირები იყო სამართლიანობის აღდგენა. რაც იძულებით წართმეული იყო – უნდა დაბრუნებულიყო, მაგრამ ეს არ მოხდა. ქონების დაბრუნების გარდა, სამართლიანობის აღდგენა ნიშნავდა ასევე იმ დამნაშავეების დასჯას, ვინც უკანონობაში მონაწილეობდა. იყო მოსაზრება, რომ ჩვენ უნდა ვაპატიოთ ზოგიერთებს, განსაკუთრებით, საშუალო და დაბალი რანგის მოხელეებსო. ასეთი მიდგომა არასწორია. როდესაც ხდება დანაშაულის პატიება, ეს დაზარალებული ადამიანების უპატივცემულობაა. თუ ერთი ადამიანი მეორისგან დაზარალდა, დამნაშავეს მესამემ აპატიოს? ეს აბსოლუტურად არასწორი მიდგომაა.

 

სახელმწიფოებრივად, ასეთი დამოკიდებულება კიდევ უფრო არასწორია. მსგავსი პრეცედენტები ახალ დანაშაულს წარმოშობს. ანუ, ჩინოვნიკს უჩნდება განცდა, რადგან სხვებს აპატიეს, მაშინ მოდი, მეც ჩავიდენ დანაშაულს და მეც მაპატიებენო. 

რაც შეეხება კითხვას, თუ რა უნდა გააკეთოს ხელისუფლებამ ბიზნესის ხელშეწყობისთვის, ვფიქრობ, რომ მნიშვნელოვანია ნორმალური ბიზნეს-გარემოს შექმნა. ჯანსაღი კონკურენციის ჩამოყალიბება და ბიზნესმენების დაცვა თაღლითებისა და მოძალადეებისაგან. 

– ბიძინა ივანიშვილს თუ შეხვდით, რაც ხელისუფლებაში „ქართული ოცნება“ მოვიდა? 

– მქონდა შეხვედრის მცდელობა, მაგრამ შეხვედრა ვერ მოხერხდა.

 

– მთავრობის რომელიმე წარმომადგენელთან თუ გქონდათ ურთიერთობა, ვინც დაინტერესდა თქვენი საკითხით? 

– იყო რამდენიმე შეხვედრა, მაგრამ უშედეგოდ დასრულდა. ამბობენ, თქვენი საქმე სასამართლოს საკითხიაო. სასამართლოში რომ საშინელება ხდება, მაგაზე მხრებს იჩეჩავენ, ჩვენ არაფერი შეგვიძლიაო.

 

– სასამართლოს გაუმჯობესების გარდა კიდევ რა რეკომენდაცია შეიძლება მისცეს ბიზნესმა სახელმწიფოს? 

– აუცილებელია მართლა თავისუფალი კონკურენცია და ყველას ერთნაირ მდგომარეობაში ყოფნა. არ უნდა იყოს კორუფცია და რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია, სასამართლო უნდა იყოს სამართლიანი.

 

– ამბობთ, რომ ნავთობის ბიზნესში პრობლემები გექმნებოდათ. რაც შეეხება მშენებლობას და უძრავ ქონებას – ბიზნესის ამ სფეროებში რამე პრობლემები გქონდათ? 

– ძირითადად ნავთობპროდუქტებით ვიყავით დაკავებული. სხვა მიმართულებები მერე დავიწყეთ, რაც ნავთობის ბიზნესი გაგვაყიდინეს.

 

– მომავლის გეგმებს შევეხოთ. როგორც ბიზნესმენს, ვისაც განცდა დაგრჩათ, რომ თქვენი უფლებები შეილახა, სამართალი კი დღემდე ვერ დაამტკიცეთ – ხომ არ გაქვთ გეგმაში თავად მოხვიდეთ პოლიტიკაში იმ გარემოს შესაცვლელად, რომელი გარემოც თქვენ არ მოგწონთ? 

– პოლიტიკა არ იყო ჩემი საქმე და სხვადასხვა დროს როცა მთავაზობდნენ, ყოველთვის წინააღმდეგი ვიყავი. თუ ოდესმე პოლიტიკაში წავალ, ეს მართლა იძულებითი ნაბიჯი იქნება. 

– ხომ არ იყო შანსი, რომ პოლიტიკაში ყოფნით ბიზნესი გადაგერჩინათ? 

– შეიძლება... მაშინაც იყო წინადადებები, რომ პარლამენტის წევრი გავმხდარიყავი. შეიძლება ამ გზით ჩემი ბიზნესი გადამერჩინა, მაგრამ, იმდენად მიუღებელია ჩემთვის პოლიტიკაში ყოფნა, მით უმეტეს წინა ხელისუფლებასთან თანამშრომლობა, რომ ვერც დავუშვებდი მათ გვერდზე ვმდგარიყავი.

 

– რაც შეეხება მომავლის გეგმებს?

 

– ვცდილობთ განვავითაროთ ნავთობპროდუქტების მიმართულება, სასტუმროს ბიზნესი თუ ცალკე სამშენებლო მიმართულებები. 

– ოჯახის შესახებ რას გვეტყვით?

 

– მყავს მეუღლე და ორი შვილი. შვილები 13 წლის და 8 წლის არიან. მშობლები 80 წელს არიან გადაცილებული, კარგად არიან და ძალიან ვამაყობ ამით. 

– რა არის თქვენი ჰობი? 

– ჰოროსკოპით ტყუპები ვარ და ამ ნიშნის ქვეშ დაბადებულებს ბევრი ინტერესები ახასიათებთ. მიყვარს წიგნების კითხვა და სპორტი, დიდი ხანია მივსდევ იოგას. ასევე, დიდ სიამოვნებას მანიჭებს მეგობრებთან და ახლობლებთან ურთიერთობა. რამე განსაკუთრებული ჰობი არ მაქვს. 

ესაუბრა თემურ იობაშვილი