მინი-დოსიე 

აკაკი ზოიძე – დაიბადა 1968 წლის 3 ივნისს, თბილისში. 

განათლება

1974-1985 – თბილისის 55-ე საშუალო სკოლა; 

1985-1991 – საქართველოს სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი, სამკურნალო ფაკულტეტი, ექიმის დიპლომი; 

1991-1993 – კლინიკური და ექსპერიმენტული ნევროლოგიის ინსტიტუტი, ექიმის დიპლომი; 

1996-1997 – კოლუმბიის უნივერსიტეტი ნიუ იორკში, საერთაშორისო და სახელმწიფო მართვის სკოლა, პროფესიული განვითარების პროგრამა საჯარო ადმინისტრაციაში კონცენტრაციით ჯანდაცვის პოლიტიკაში. 

სამუშაო გამოცდილება 

1995-1997 – გაერთიანებული მეთოდისტების საერთაშორისო დახმარების კომიტეტი (UMCOR), აზერბაიჯანი, კონსულტანტი; 

1997-2001 – საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობის და სოციალური დაცვის სამინისტრო, მინისტრის მოადგილე; 

1998 – Kaiser Permanente International, რუსეთი, კონსულტანტი; 

1998-2000 – მსოფლიო ბანკი, საქართველო, ჯანდაცვის დაფინანსების კომპონენტის ხელმძღვანელი; 

1998 – კურაციოს საერთაშორისო ფონდი, საქართველო, უფროსი მკვლევარი; 

1999 – გაეროს ბავშვთა ფონდი, საქართველო, ჯანდაცვის სექტორის კონსულტანტი; 

2001-2003 – სახელმწიფო კანცელარია, საქართველოს სახელმწიფო მინისტრის მოადგილე; 

2004 – გაეროს განვითარების ფონდი, წამყვანი კონსულტანტი; 

2004-2007 – SWE-ის საერთაშორისო ქსელი, საქართველოს ჯგუფის ხელმძღვანელი; 

2004-2007 – კურაციოს საერთაშორისო ფონდი, მსოფლიო ბანკი, საქართველო, უფროსი ექსპერტი; 

2005-2007 – აშშ-ის საერთაშორისო განვითარების სააგენტო, აზერბაიჯანი, ჯანდაცვის დაფინანსების მთავარი ანალიტიკოსი; 

2007-2008 – პროექტის განმახორციელებელი ბიურო, ჯანდაცვის სამინისტრო/მსოფლიო ბანკი, აზერბაიჯანი, ჯანდაცვის დაფინანსების კონსულტანტი; 

2008 – დღემდე – სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი, მოწვეული ლექტორი; 

2009-2010 – მსოფლიო ბანკი, თურქეთი, კონსულტანტი; 

2010-2015 – კურაციოს საერთაშორისო კონსალტინგი, ყაზახეთი, ჯანდაცვის დაფინანსების წამყვანი ექსპერტი; 

2011-2013 – ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია, საქართველო, წამყვანი მკვლევარი; 

2012 – გაეროს ბავშვთა ფონდი, უკრაინა, კონსულტანტი; 

2016 წლის ნოემბრიდან დღემდე – პარლამენტის ჯანმრთელობის დაცვისა და სოციალურ საკითხთა კომიტეტის თავმჯდომარე. 

უცხო ენები: ინგლისური, რუსული. 

ჰყავს მეუღლე და ორი შვილი.

– ბატონო აკაკი, სანამ დღევანდელობაზე ვისაუბრეთ, მოკლედ გვითხარით დღემდე გავლილი გზის შესახებ. 

– დავიბადე თბილისში, გურულების და მეგრელების საინტერესო ოჯახში. ბაბუა – აკაკი ზოიძე იყო ნევროლოგიის ერთ-ერთი ფუძემდებელი საქართველოში, რომლის კვალსაც გავყევი; მამა – ტექნიკურ მეცნიერებათა დოქტორი, მეტალურგი, მეტალურგიის ინსტიტუტის დირექტორის მოადგილე თავის დროზე; დედა – უცხო ენების ინსტიტუტის, ახლანდელი ილიაუნის ფრანგული ენის კათედრის პროფესორი. 

დავამთავრე 55-ე საშუალო სკოლა, იმავე წელს სამედიცინო ინსტიტუტში ჩავაბარე. ვიყავი სახელობითი სტიპენდიანტი. 

– მაშინ სამედიცინოზე ჩაბარება ლამის ფანტასტიკის სფეროს განეკუთვნებოდა. კი არ ეკითხებიან ხოლმე, მაგრამ მაინც – თქვენით ჩააბარეთ? 

– რა თქმა უნდა. ბაბუაჩემი, მამაჩემი და დედაჩემი იმ დროის კვალობაზე უცნაური ხალხი იყვნენ. „ჩაწყობის“ და პროტექციის არ სჯეროდათ და ერთის გარდა არცერთი გამოცდა არ „ჩამიწყვია“, ისიც უკვე ინსტიტუტში სწავლისას. გვარს არ დავასახელებ, კანის და ვენერიულ სნეულებათა ლექტორი იყო, რომელთან „ჩაწყობის“ გარეშე ჩაბარება გამორიცხული იყო. ვისაც მაშინ სამედიცინო დაუმთავრებია, ყველას ეცოდინება. მასზე ანეკდოტივით დადიოდა: გამოცდაზე გასულ სტუდენტთან, რომელმაც არავის დაარეკინა და არ „ჩააწყო“, მისულა თავად ეს ლექტორი და მიუცია 10-კაპიკიანი. წადი, შვილო, ქუჩის ავტომატიდან შენ თვითონ მაინც დამირეკე, რომ ნიშანი დაგიწეროო. 

– შემდეგ უკვე მუშაობაც არ იყო იოლი 1990-იან წლებში, როცა ინსტიტუტი დაამთავრეთ. 

– 90-იან წლებში ძალიან მძიმე იყო მუშაობა, რის გამოც აქტიური ექიმობიდან წამოვედი. ინსტიტუტი როცა დავამთავრე, თან რეანიმაციაში ვმუშაობდი რუსთავის აზოტის კლინიკაში, თან ყოველ მესამე დღეს ნევროლოგიის ინსტიტუტში ვმორიგეობდი. ასევე ორდინატურაშიც ვიყავი ნევროლოგიის ინსტიტუტში და იქვე დავრჩი. 

სანამ მუშაობას დავიწყებდი, მანამდე კი მაგარი წლები იყო. სტუდენტობა ეროვნული მოძრაობის პერიოდს დაემთხვა. სამედიცინო ინსტიტუტი ერთ-ერთი ყველაზე აქტიური იყო. იქ ბევრი რამე ხდებოდა 9 აპრილის მოვლენებით დამთავრებული. 

– იყავით ჩართული პროცესებში? 

– კი, სტუდენტები მაშინ ძალიან ვაქტიურობდით. 9 აპრილს ნაწილი რუსთაველზე იყვნენ, ნაწილი ტელევიზიასთან ვისხედით... საკმაოდ ცოცხალი წლები იყო. მაგრამ, მერე ყველაფერი შავ-ბნელ 90-იანებში გადაიზარდა, როდესაც ქურდული სამყაროს დამოკიდებულება და უშუქობა ბატონობდა. იმ პერიოდში დაქორწინებული გახლდით, დღეების მანძილზე არ გვქონდა შუქი და წყალი. ურთულეს მდგომარეობაში ვიყავით ჩვილი ბავშვების პირობებში. თან, ყოველ მესამე დღეს საავადმყოფოში ვმორიგეობდი, სადაც ასევე შუქი და წამალიც ხშირად არ იყო და ოპერაციებს სანთლის შუქზე ვაკეთებდით. ქუჩაში შეიარაღებული ხალხი დადიოდა, ზოგჯერ რეანიმაციაში მოდიოდნენ და ითხოვდნენ ნარკოტიკულ საშუალებებს. ერთხელ, რუსთავში ახალ წელს ვიყავი მორიგე, მოვიდნენ და ჯერ ახალი წელი მოგვილოცეს და მერე ავტომატი მოგვიშვირეს ნარკოტიკული საშუალება მოგვეცითო. 

ისეთი სიტუაცია იყო ან ექიმობიდან უნდა წავსულიყავი, ან ავადმყოფისგან ამეღო ფული, რაც უბრალოდ, ვერ შევძელი.

 

რაც ჩვენმა მშობლებმა, ბაბუამ, ბებიამ დააგროვეს, იმ გარდამავალ პერიოდში – ყველაფერი გაქრა. აღარც მათი ანაბრები არსებობდა. ახალგაზრდები ასეთ სიტუაციაში აღმოვჩნდით. დამოუკიდებელი ცხოვრება გაცილებით მძიმე პირობებში და ადრეულ ასაკში დავიწყეთ, ვიდრე ჩვენმა მშობლებმა. 

1995 წელს ექიმობიდან წამოვედი. შემდეგ მუშაობა დავიწყე ჰუმანიტარულ ორგანიზაციებში. დავწერეთ რამდენიმე პროგრამა, რომელიც ეპილეფსიით და პარკინსონით დაავადებულებს ეხებოდა და „წითელ ჯვარს“ მსოფლიოში საქართველოს გარდა არსად ჰქონდა. ვიყავი „წითელი ჯვრის“ ეროვნული კოორდინატორი, დავარწმუნე ხელმძღვანელობა, რომ ასე იყო საჭირო. ამ ადამიანებს ყოველდღე სჭირდებოდათ წამალი, რომელიც არ იშოვებოდა და გამოუვალ სიტუაციაში იყვნენ. 90-იან წლებში, საქართველოში 20 000-მდე ეპილეფსიით და დაახლოებით 3 000-მდე პარკინსონით დაავადებული ამ პროგრამის გამო გადარჩა. 

– თქვენ ასევე ჯანდაცვის მინისტრის მოადგილე იყავით. როგორ მიხვედით მაგ თანამდებობამდე? 

– მანამდე მოვიგე კონკურსი და „მასკის“ სტიპენდიანტი ვიყავი. წავედი ამერიკაში სასწავლებლად, ნიუ იორკის კოლუმბიის უნივერსიტეტში. ჯანდაცვის პოლიტიკა პროფილურად ვისწავლე. შემდეგ ამერიკულ სადაზღვევო კომპანია „კაიზერ პერმანენტში“ ვმუშაობდი. ოჯახი წაყვანილი მყავდა. ანაზღაურება – მაშინ 4 000 დოლარი კარგი ფული იყო, გადასახადს არ ვიხდიდი, ბინა უფასოდ, მანქანა მემსახურებოდა.

 

– რამ დაგაბრუნათ? 

– ზოგი რომ არის იდეალისტი, მაგან. 1997 წელი იყო, პირველად მოხდა, როცა ეკონომიკამ ზრდა დაიწყო. თითქოს წინსვლა და რეფორმები იწყებოდა. ჯანდაცვის მინისტრი ავთანდილ ჯორბენაძე იყო. მსგავსი რეფორმატორი მინისტრი ჩემი აზრით საქართველოს ჯანდაცვაში არ ჰყოლია. მაშინ შემომთავაზეს დაბრუნება. 

არ ვნანობ, რომ ჩამოვედი და აქ მქონდა 75 ლარი, მინისტრის თანაშემწის ხელფასი. პროცესებში მივიღე მონაწილეობა. ერთ-ერთი ყველაზე მოწინავე რეფორმები აქ დაიწყო მთელ ყოფილ სოციალისტურ ქვეყნებში. 

– ვარდების რევოლუციამდე? 

– კი, უბრალოდ სისტემა შეიქმნა, ოღონდ ფული არ იყო. როცა ფული გამოჩნდა, სისტემა ამუშავდა.

 

მიმაჩნია, რომ ქვეყნისთვის ბევრი კარგი რაღაც გაკეთდა, თუმცა, მერე უკვე ძალიან განხიბლული წამოვედი. 

– 2003 წელს თქვენი წასვლის მიზეზი ახალი ხელისუფლების მოსვლა გახდა? 

– განცხადება დავწერე და წამოვედი. ჩემს მიმართ პრეტენზიები არ ყოფილა. ახალი სისტემა შეიქმნა, პრემიერ-მინისტრის კაბინეტი შემოვიდა. როცა რევოლუცია ხდება, უნდა წახვიდე. ასევე, ვალდებულების გრძნობა იყო შევარდნაძესთან... 

გული მწყდება, ბევრი რამის გაკეთება ალბათ თვითონ შევარდნაძეს შეეძლო. ბევრი რეფორმა – მათ შორის კორუფციასთან ბრძოლა, რაც მერე წარმატებით გააკეთა ახალმა ხელისუფლებამ, ასევე, აღმასრულებლის რეფორმა, პირდაპირ ვიტყვი, ჩვენ მიერ იყო ინგლისელებთან თანამშრომლობდით გაკეთებული. 

– რატომ არ გაატარეთ? 

– შევარდნაძემ არ გაგვაკეთებინა. კი, კარგიაო, მაგრამ არ მოგვცა საშუალება და ალბათ კანონზომიერიც იყო, რაც მერე მოხდა.

 

– სახელმწიფო სამსახურიდან წამოსვლის შემდეგ არასამთავრობო სექტორში გადაინაცვლეთ. 

– ჯერ კიდევ 1994 წელს, დაფუძნებული გვქონდა არასამთავრობო ორგანიზაცია, რომელიც ჯანდაცვაზე და სოციალურ პოლიტიკაზე მუშაობდა. ძირითადად ვმუშაობდით საზღვარგარეთ. იქ გავაგრძელე. 

– უცხოელებს უწევდით კონსულტაციებს? 

– კი. საერთაშორისო ორგანიზაციებს – გაერო, მსოფლიო ბანკი, DFID – ინგლისის განვითარების სააგენტო, ამერიკის განვითარების სააგენტო, აზიის განვითარების ბანკი, ბოლო 20 წელიწადი, სანამ საჯარო სამსახურში ჩავერთვებოდი, მანამდეც და მას მერეც ამ საკონსულტაციო და კვლევითი საქმიანობით ვიყავი დაკავებული. 

– როგორ მიგაჩნიათ, სად უკეთ გაართვით საქმეს თავი – სახელმწიფო სამსახურში თუ არასამთავრობო სექტორში? 

– ერთმანეთს ამდიდრებდა ორივე გამოცდილება. რა თქმა უნდა, თავს უკეთ კერძო სექტორში ვგრძნობ, სადაც შენს ცოდნაზე და გამოცდილებაზეა ყველაფერი დამოკიდებული. პატივს გცემენ, რამდენადაც ჭკვიანურ რჩევას აძლევ, მაშინ, როცა პოლიტიკა უმადური საქმეა. რაც არ უნდა კარგი გააკეთო, მაინც ლანძღვა-გინების ობიექტი ხარ. 

– ამის მიუხედავად, ორიოდე წლის წინ სახელმწიფო სამსახურში დაბრუნდით. 

– 2016 წელს „შემაცდინეს“. კვირიკაშვილის პოზიცია იყო – გარედან რომ გვაკრიტიკებ, მოდი და თვითონ გააკეთე საქმეო.

 

– ალბათ, თავად როცა ხდები მმართველი ძალის წარმომადგენელი, ისე იოლიც აღარ ჩანს რეფორმის გატარება. 

– რეფორმას ყოველთვის ინერცია, მიღწეულით ტკბობა აფერხებს. საყოველთაო ჯანდაცვა ძალიან მნიშვნელოვანი იყო, მაგრამ მიღწეულით არ უნდა დაკმაყოფილდე, სულ ცვლილების და რეფორმის სიტუაციაში უნდა იყო. 

ასევე, კვალიფიციური ხალხია სჭირო. ყოველდღიურ რუტინაში რომ ეფლობი, იქიდან რეფორმაზე ფიქრი რთულია. მაინც მგონია, რომ რაღაცას შევცვლით. მაგალითად, შემოვიღეთ თამბაქოს კონტროლის კანონმდებლობა, რაც მიმაჩნია, რომ მიღწევაა. 

– 2012 წელს, როდესაც ქართული ოცნება შეიქმნა, მაშინ თუ იყავით პოლიტიკურად აქტიური? 

– საპროტესტო მიტინგებზე დავდიოდი, ჩემ პოზიციას გამოვხატავდი როგორც მოქალაქე, მაგრამ არანაირად როგორც პოლიტიკური ძალის წარმომადგენელი. 

– ბიძინა ივანიშვილი რა დროს გაიცანით? 

– ბიძინა ივანიშვილი 1 წლის წინ გავიცანი, რაც პოლიტიკაში მოტრიალდა. მანამდე სულ ერთხელ მყავდა ნანახი. 

ვიცნობდი მას, როგორც ქვეყნის ისტორიაში ყველაზე დიდ ქველმოქმედს და ჩემ დამოკიდებულებას ასეც განსაზღვრავდა. ადამიანი, რომელმაც მოგვაშორა ხელისუფლება, რომელიც პირდაპირ დიქტატურის გზაზე იყო დამდგარი. ის რომ არ ყოფილიყო, შეუძლებელი იქნებოდა ამის გაკეთება. ამ ორი ფაქტორის გამო დავთანხმდი ქართულ ოცნებაში ჩავრთვას.

 

– პოლიტიკური პარტიის წევრი თუ იყავით ადრე? 

– მოქალაქეთა კავშირის წევრი არ ვყოფილვარ, როცა მინისტრის მოადგილე ვიყავი. საბჭოთა პერიოდშიც არ ვყოფილვარ პარტიის წევრი. ქართული ოცნების წევრობამ მომიწია, რადგან პოლიტსაბჭოში შემიყვანეს. 

– ვინ შემოგთავაზათ სახელმწიფო მოხელის რანგში დაბრუნება? 

– თავიდან, გამოცხადდა საჯარო კონკურსი. ექსპერტებს იწვევდნენ, წინასაარჩევნო პროგრამის დასაწერად. მივედი, გასაუბრება გავიარე როგორც ექსპერტმა. ბოლოს დამიბარეს, პრემიერს სურს შეხვედრაო. კალაძე და კობახიძე იყვნენ – პარტიის გენერალური მდივანი და აღმასრულებელი მდივანი, პრემიერი კვირიკაშვილი – პარტიის თავმჯდომარე. სამივე ერთად შემხვდნენ. იქ გაირკვა, რომ თურმე მთავაზობენ საარჩევნო სიაში შესვლას.

 

– იოლად დათანხმდით? 

– ბევრი ვიფიქრე. პოლიტიკაში დაბრუნება მარტივი არ არის. მაგრამ, ჩავთვალე, რომ დაბრუნების საფუძველი არსებობდა. რომ გეტყვიან, გარედან კრიტიკა იოლია, მაშინ მოდი და შენ თვითონ გააკეთეო – მაგაზე უარის თქმა შეუძლებელია. ეს არის გამოწვევა, რომელიც მივიღე. 

თუნდაც იმ რამდენიმე კანონის გამო ღირდა ჩემი პარლამენტში მოხვედრა. თუმცა, გულწრფელად გეტყვით, 5-ჯერ შევამცირე პირადი ჩემი შემოსავალი ამ წინადადებაზე დათანხმებით, რამაც ოჯახში, სანათესაოში, მეგობრებში უკმაყოფილება გამოიწვია. 

– როგორ მიგაჩნიათ, „ოცნების“ ე.წ. ახალმა გუნდმა, ვინც 2016 წელს შეიკრიბა, რამდენად გაამართლა? „ძველებმა“ ბოლო პერიოდში არცთუ იშვიათად და არცთუ მსუბუქად „ახლები“ გააკრიტიკეს.

 

– ძველებად და ახლებად დაყოფა, ჩემი აზრით, ხელოვნურია. გამოჩნდა რომ გარკვეულ ადამიანებს შორის მიდგომებშია სხვაობა, და არა მთავარ ღირებულებებში. ასეთი განსხვავება აღმოჩნდა სასამართლოს რეფორმასთან დაკავშირებული თემა. რამდენიმე სხვა საკითხიც იყო, უბრალოდ ეს აღმოჩნდა კულმინაცია. 

შიდა, საკმაოდ მწვავე დისკუსიები ყოველთვის მიდიოდა პარტიაში. ახლა შეიძლება ისე ჩანს, რომ რაღაცა რყევები მიდის, მაგრამ ხშირ შემთხვევაში ასეთი რყევებიდან პოლიტიკური პარტია შეიძლება უფრო ძლიერი გამოვიდეს, ვიდრე მანამდე იყო. 

– მიგაჩნიათ, რომ პარტიაში კრიზისი არ არის? 

– ძალიან დასანანია ყველა თანაგუნდელის დაკარგვა. განსაკუთრებით ისეთი ხალხის, ვისაც დიდ პატივს ვცემ: იქნება ეს გედი ფოფხაძე, ლევან გოგიჩაიშვილი, ეკა ბესელია, კობა ნარჩემაშვილი, მირიან წიკლაური თუ სხვები. 

– მანამდე დავით ჭიჭინაძე სულაც პარტიამ გარიცხეთ. 

– არ ვარ ასეთი მეთოდების და ვინმეს გარიცხვის მომხრე. თუ ადამიანს გაუჩნდება ფასეულობის სხვაობა, პარტია თვითონ უნდა დატოვოს. პირადი შეურაცხყოფები, რა თქმა უნდა, მიუღებელია ყველა შემთხვევაში. 

– გასულ ხალხთან რა ურთიერთობა გაქვთ შენარჩუნებული? რაიმე პრინციპულ საკითხზე გუნდურობის პრინციპით მოქმედებთ თუ უკვე აღარაფერი გაკავშირებთ? 

– ჯერ ყველაფერი ახალია. კონკრეტული საკითხი, რის გამოც მოხდა გაყოფა, არის სასამართლო რეფორმა. პრინციპული საკითხია, რომ სასამართლოში უნდა იყვნენ ადეკვატური რეპუტაციის და კეთილსინდისიერების ადამიანები, ამას ყველა ვეთანხმებით. უბრალოდ, მიგვაჩნია, რომ სხვადასხვა მიდგომაა სწორი. ისინი თვლიან, რომ ქირურგიული ჩარევა ჯობია, მე მიმაჩნია, რომ კონსერვატიული მკურნალობა უკეთესია.

 

სააკაშვილის დროს მოხდა მსგავსი ქირურგიული ჩარევა, ყველა გაყარეს და რა მივიღეთ შედეგად სასამართლოში? მივიღეთ დამონებული სასამართლო. 

– რომლის ტრადიციები დღესაც გრძელდება. 

– მოდით ასე ვთქვათ, ჩვენ დამოუკიდებელი სასამართლო არასოდეს გვქონია. 

– არც გვექნება? 

– მე ვთვლი, რომ შემდეგი თაობა მოიტანს. ახლა ყველა პირობა აქვს სასამართლოს შექმნილი, რომ იყოს დამოუკიდებელი. მენტალიტეტი უნდა შეიცვალოს განახლებით. ჩემთვის პრინციპული საკითხია რეფორმები გავაგრძელოთ, უზენაეს სასამართლოში დავნიშნოთ თუკი ვინმე მოიპოვება ამ ქვეყანაში კეთილსინდისიერი, შესაბამისი რეპუტაციის ადამიანი და უზრუნველვყოთ, რომ იქ ასეთები მოხვდნენ; იუსტიციის სკოლა, რომელსაც არცერთი მსმენელი არ ჰყავს, მაქსიმალურად ავამუშაოთ. მინიმუმ 100 ვაკანსიაა დასამატებელი. ცოტაა მოსამართლეები, რაც მოსახლეობისთვის, ბიზნესებისთვის უმთავრესი პრობლემაა. უამრავი დრო მიაქვს, არის რიგები... 

დღეს თუ 300 მოსამართლეა, კიდევ 100 რომ დაემატება, მონობაში დაბადებული კი არა, ვინც თავისუფლებაშია დაბადებული – სიტუაცია შეიცვლება. 

– თქვენივე გუნდის პათოსიდან გამომდინარე – სააკაშვილის პერიოდში სასამართლოში ნამუშევარი ხალხი გამოგადგებათ თავისუფალ მოსამართლეებად? 

– ადამიანს, ზოგადად, თუ არ „აწვები“, ურჩევნია კეთილსინდისიერად მოიქცეს. 

– როგორც ირაკლი კობახიძემ თქვა, „მურუსიძე გამოსწორდა“? 

– რაც იყო, იგივეა. უბრალოდ, თუ მასზე ზეწოლა არ იქნა, არ დაარღვევს კანონს. მთავარია, კორუფციული სისტემა არ შეიქმნას და აქამდე ასეთი რამე არ მომისმენია, რომ ისეთი კორუფციული სისტემა ჩამოყალიბდა, როგორც შევარდნაძის დროს იყო. შემდეგ, სააკაშვილის დროს, მოქალაქე სასამართლოში იჩაგრებოდა – სახელმწიფო იყო უმთავრესი. ახლა რაღაც ბალანსამდე მივედით, თან ძველი მოსამართლეები ნელ-ნელა უნდა ჩავანაცვლოთ. 

რომ გვეუბნებიან, ჩაანაცვლეთ, ნუ აწინაურებთო, ამ მოსაზრებას ვეთანხმები. მაგრამ, ასევე აუცილებელია, მოსამართლე უვადოდ იყოს გამწესებული. თუ ყოველ წუთს ეშინია, რომ ხვალ მოხსნიან, გადაწყვეტილებაში ვერ იქნება თავისუფალი... მაგას ითხოვდა არასამთავრობო სექტორიც. უბრალოდ, მათ არ უნდათ ე.წ. მურისიძე-ჩინჩალაძის მიერ გამწესებული მოსამართლეები. გასაგებია, მაგრამ, სხვა რა გზაა? ეს მოსამართლეები ყველა მოვხსნათ და თავიდან იგივე დავიწყოთ? 

– დავუშვათ, მოითხოვეთ სინგაპურის მოდელი, სადაც თავის დროზე ბრიტანელი მოსამართლეები იყვნენ მიწვეული და მაგალითად, ბიზნეს-დავებს სწორედ ისინი წყვეტდნენ. მსგავსი მოსამართლეების სანდოობა გაცილებით მაღალია. ასეთი პრინციპი თუ განხილულა თქვენს გუნდში? 

– ეს შეიძლებოდა 2013 წელს გაგვეკეთებინა. ამ მატარებელმა უკვე ჩაიარა. ახლა რომ ამბობენ, უცხოეთიდან რამდენიმე მოსამართლე ჩამოვიყვანოთო, სანამ ის მოსამართლე შეირჩევა, მერე აქაურ საქმეებში გაერკვევა – ეს არის ზღაპარი. ის თემაც, რომ მძიმე შემთხვევები ნაფიც მსაჯულებზე გადავიყვანოთო – ყველაფერს ვერ გადაიყვან ნაფიც მსაჯულებზე. ამერიკაში მგონი თითო მოქალაქეს წელიწადში ერთხელ მაინც უწევს წავიდეს და მიიღოს მონაწილეობა. 

– „პატრიოტთა ალიანსის“ რეზოლუციის პროექტის განხილვაზე „საქართველოში „ნაციონალური მოძრაობის“ მმართველობის სააკაშვილ-ბოკერიას დანაშაულებრივ რეჟიმად გამოცხადების შესახებ“ – თქვენ კენჭისყრაში არ მიგიღიათ მონაწილეობა. რეზოლუციას მხარდამჭერები დააკლდა. ეთანხმებით ინაშვილის პარტიის ინიციატივას? 

– „ნაციონალური მოძრაობა“ რომ დამნაშავე სისტემა იყო – ვეთანხმები. მინიმუმ ბოდიში უნდა მოიხადოს თითოეულმა. სახელმწიფო რეპრესიული მანქანა იყო, რომელიც ადამიანებზე, ბიზნესებზე იყო მომართული. შედეგად ათიათასობით ადამიანი დაზარალდა. მაგრამ, „ნაციონალები“ ბოდიშსაც არ იხდიან. „ევროპული საქართველოს“ ნაწილი იხდის ბოდიშს, ნაწილი არა. 

– ე.წ. „ახლების“ გუნდიდან, მხოლოდ ირაკლი კობახიძეს მიუცია ხმა. 

– მე არ ვიყავი თბილისში. ზოგადად, თუ ირმა შემოიტანს, თუნდაც ერთობლივად შემოვიტანოთ, იურიდიულად უფრო გამართულ სამართლებრივ რეზოლუციას ხმას მივცემ.

 

– საპენსიო რეფორმაზე გკითხავთ – საპენსიო ფონდში ფულის სავალდებულო შეტანა ბევრს არ მოსწონს და არ სჯერა, რომ რეალურ სარგებელს ნახავს. 

– საპენსიო შენატანების ნახევარს 6,50% ერიცხება ეროვნულ ბანკში, მეორე ნახევარს კომერციულ ბანკებში დაახლოებით 8%-მდე. უკეთესი პირობები არცერთ საპენსიო ფონდს არ აქვს მსოფლიოში. მაგრამ, ჩვენ უფრო უკეთეს მდგომარეობას ველოდებით.

 

ჯერ პირად ანგარიშზეა ეს ფული, მერე ჩაიდება საფონდო ბირჟაში, კაპიტალის ბაზარში, რომ ქართულ კომპანიებს ჰქონდეთ იაფი რესურსი. აქ პატრიოტიზმის ელემენტიც არის და იმის გარანტიაც, რომ სიბერეში შენ არ დარჩები ღირსეული პენსიის გარეშე. 

– სავალდებულოობა რომ არ ყოფილიყო, მეტი სანდოობა არ ექნებოდა ამ რეფორმას? 

– ნებაყოფლობითი მოდელი არ მუშაობს. აქ შეღავათების გარდა, ფულს უკვე სახელმწიფოც გიმატებს. 

– თუ არ ვენდობი სახელმწიფოს და არ ვანდობ ჩემს ფულს? 

– შენ თუ შენს სახელმწიფოს არ ენდობი, ნებაყოფლობით არ შეიტან ფულს. 25 წლის ადამიანი პენსიაზე საერთოდ არ ფიქრობს და თუ მაგ ასაკში არ დაიწყო ზრუნვა, სერიოზული პენსია ვერ ექნება. 

– საპენსიო ფონდის საინვესტიციო საბჭოს დაკომპლექტებას რა უშლიდა ხელს, რეფორმის სანდოობას არ გაზრდიდა? 

– რა მეჩქარება? რატომ ვუხადოთ უზარმაზარი ხელფასები, სანამ ფული დაგროვდება ფონდში? წლის ბოლოს დამჭირდება ეგ ხალხი. სპეციალურად გავაჭიანურეთ. ისედაც ერთი ამბავია ატეხილი, ამხელა ხელფასი აქვს საპენსიო სააგენტოს დირექტორსო. პროფესიონალი თუ არ მოვიყვანე, მილიარდობით ლარი უნდა ვანდოთ და 100-ლარიანი ხელფასი გადავუხადოთ? 

– თამბაქოს შესახებ ვლაპარაკობდით. ბოლო წლებში თამბაქოზე რამდენჯერმეა გაზრდილი გადასახადი, მიღებული შედეგი დამაკმაყოფილებელია თქვენთვის? 

– შედეგი მაშინ იქნება, როცა ძალიან იაფი ჩანაცვლება არ იარსებებს: თუ კონტრაბანდა დაცულია და თუ არ არსებობს უაქციზო სიგარეტი ან თუთუნი. 

– ფიქრობთ, რომ თამბაქოს გაძვირება მწეველთა რიცხვს შეამცირებს? 

– ასეულობით კვლევის შედეგია, რომ ჩვენნაირ ქვეყნებში, ფასის ყოველ 10%-ით მატებაზე 5%-ით მცირდება მოხმარება. განვითარებულ ქვეყნებში ეფექტი ნაკლებია. 

– თქვენ არ ეწევით? 

– 3 კოლოფს ვეწეოდი დღეში. პარლამენტარის ფიცი რომ დავდე, იმ დღეს დავანებე. ვიცოდი, რომ კანონები უნდა გამომეტანა, რაც ეხებოდა თამბაქოს, მოწევის აკრძალვას დახურულ შენობებში. რა მორალური უფლება  

მექნებოდა ასეთი კანონის გატანის, თუკი თავად მწეველი ვიქნებოდი.

 

– გამოდის, მთლად მარტო გუგული მაღრაძის დამსახურება არ ყოფილა მაგ კანონის შემოღება. 

– არა, ჩვენი ერთობლივად გატანილია. ქალბატონი გუგული წინა პარლამენტში შეტანილი საკანონმდებლო ინიციატივის ავტორი იყო, რომელიც ახალ პარლამენტში გადმოვიდა მისივე ავტორობით და მერე ჯანდაცვის კომიტეტში. 

– არადა, ბევრი სწორედ გუგული მაღრაძეს ლანძღავს მაგ რეგულაციების გამო. 

– კი ბატონო, მაგრამ, იცით, რომ კვლევების მიხედვით, კანონს დახურულ სივრცეში მოწევის აკრძალვაზე 85% იანი მხარდაჭერა აქვს მოსახლეობაში? 

– რაც შეეხება გაძვირებას? 

– გაძვირებას ცხადია მხარდაჭერა არ ექნება. ეს არის პასუხისმგებლიანი მთავრობის თემა. ჩვენ გვაქვს სიგარეტის ეპიდემია ქვეყანაში. მოსახლეობის მესამედი ეწევა. მეორე მესამედი იყო პასიური ზემოქმედების ქვეშ. თამბაქოს კონტროლის კანონით ახლა ბევრად ნაკლებია ზემოქმედება. ყოველწლიურად 11 000 ადამიანი გვეღუპება 15 წლით ადრე, უშუალოდ თამბაქოთი გამოწვეული დაავადებებით. 

16-დან 13 წლამდე ჩამოვიდა ახალგაზრდა მწეველთა ასაკი, რაც კატასტროფაა. ყველაზე სენსიტიური ფასთან მიმართებაში სწორედ ახალგაზრდები და ბავშვებია. ამ შემთხვევაში ფასის 10%-ით მატება 8%-ით ამცირებს მწეველთა რაოდენობას. 

– გაძვირებაზე მეტი ეფექტი საგანმანათლებლო პროგრამებს არ ექნებოდა? 

– ყველაფერია. ისიც არის და ესეც. მაგრამ, გაძვირების გარეშე არ გამოდისო, პირდაპირ გვეუბნება ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია. 

– ფასის მატებას არ ეკარგება აზრი, როცა უამრავი კონტრაბანდული სიგარეტი შემოდის? 

– არაფერი დიდი კონტრაბანდა არ შემოდის. ჩვენ ვეწევით მილიონ კოლოფს დღეში. შემოსავლების სამსახურის ინფორმაციით, შარშან, მთელი წლის მანძილზე სულ ამოღებულია 700 000 კოლოფი და წელსაც სულ ამოღებულია 200 000 კოლოფი. ანუ, მთელი წლის კონტრაბანდა ერთი დღის მოსაწევიც არ არის. 

მთავარი პრობლემაა თუთუნი. მე იმას კი არ ვითხოვ, რომ თუთუნი გაძვირდეს? ეგ ცალკე თემაა და გადაწყვიტოს მთავრობამ. ვამბობ, რომ რაც დღეს კანონით განსაზღვრულია, ის აქციზი დააწესეთ და ზედ დააკარით გამაფრთხილებელი წარწერა. არც წარწერა არ აკრია, შემადგენლობაც არ აწერია და აქციზსაც არ ახდევინებენ, ვითომ საბითუმოა ეს თუთუნიო.

 

– როგორც ჯანდაცვის კომიტეტის თავმჯდომარე, რა პრობლემას ხედავთ სამინისტროს მუშაობაში? 

– ალბათ, პირველ რიგში რეფორმები უნდა დაჩქარდეს. რა უნდა გავაკეთოთ – ვიცით. მაგალითად, სოკოებივით რომ იხსნება კლინიკები, არ უნდა ჰქონდეთ საშუალება მონაწილეობა მიიღონ სახელმწიფო პროგრამებში, თუ არ ექნებათ შესაბამისი ხარისხი და ეფექტიანობა ფასის კუთხით. 

სახელმწიფო უნდა გადაიქცეს სტრატეგიულ შემსყიდველად. პასიურად კი არ უხადოს კლინიკებს თანხა, არამედ აქტიურად შეამოწმოს არა მხოლოდ საბუთები, არამედ მკურნალობის ხარისხი. 

ასევე, კადრების პრობლემაა საჯარო მოხელეების კუთხით. უმეტესობა საჯარო მოხელეების ხელფასი 1000 ლარზე ნაკლებია. ასეთ ხელფასზე მაღალი კვალიფიკაციის სპეციალისტებს ვერ მოიყვან. 

კარგი სპეციალისტი თუ ვინმე გამოდის, ეგრევე კერძო სექტორში გადადის, რადგან მაღალ ხელფასს უხდიან. ამ პირობებში ტექნიკურად ძლიერი რეფორმის ჩატარება ძალიან ძნელია. ვაკანსიები აქვთ და არ მიდის ხალხი სამუშაოდ. 

თავიდან საყოველთაო ჯანდაცვა რომ შემოვიდა, დიდი მიღწევა იყო. ათასობით ადამიანი გადარჩა ფიზიკურად, რადგან უფულობის გამო ვერ მკურნალობდა. ნელ-ნელა სურათი შეიცვალა და საჭიროა აქაც კორექტივები შევიდეს. წამლები ძალიან გაძვირდა და ხელმისაწვდომობის თანამედროვე პროგრამა რომ გავაკეთოთ, ჩვენი კომიტეტის უდიდესი ამოცანა იქნება წელს. 

– საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამის ერთ-ერთი მთავარი ხარვეზი ის გახლდათ, რომ ძალიან ხშირად, კლინიკები ნებისმიერ შემთხვევას „გადაუდებლად“ აფორმებდნენ, რომ პროგრამის ბიუჯეტს დაეფინანსებინა და წლის ბოლოს ცხადია, პროგრამას ფული აღარ ჰყოფნიდა. 

– იყო მსგავსი შემთხვევები, მაგრამ ახლა აღარ ხდება. ბევრი შემოწმებაა. თუმცა, მხოლოდ შემმოწმებელი არ უშველის, სელექციური კონტრაქტირებაა საჭირო – სახელმწიფო პროგრამებში უნდა დარჩეს მხოლოდ საუკეთესო კლინიკები. ასევე ელექტრონული რეცეპტურის სისტემა უნდა დაინერგოს. ელექტრონული რეცეპტები იმისთვის არის საჭირო რომ გამოჩნდება, ვინ არის არაკეთილსინდისიერი ექიმი, ვინც უწერს ჩვიდმეტნაირ წამალს იმ დაავადებაზე, რომელსაც მხოლოდ 2 წამალი სჭირდება. 

ასევე არასაჭირო წამლების გარდა, ე.წ. ბიოლოგიური დანამატებია დიდი პრობლემა. ვითომ წამალია, რეგისტრაცია ეხება, მაგრამ, არის ჩვეულებრივი ბიოლოგიური დანამატი, ვიტამინებია და ა.შ. ექიმები უწერენ რეცეპტებს და მაგაში კეთდება დიდი ფული. საკომისიოები ძირითადად ასეთ საშუალებებზეა. 

– წინა წლებში თუ საავადმყოფოში ექიმები ხელზე ფულს არ იღებდნენ, ეშინოდათ, ბოლო დროს უკვე იღებენ. 

– ეგეც სერიოზული პრობლემაა. სახელმწიფომ „მოუჭირა“ ტარიფებს და ამიტომ პაციენტისგან იღებენ ფულს. ეგ ყველაფერი მოგვარდება. 

ფარმაცევტულ ნაწილზე პარლამენტში ჩვენ მალე გამოვაცხადებთ თემატური მოსმენის მექანიზმს, ყველა დაინტერესებულ ადგილობრივ თუ საერთაშორისო ორგანიზაციას, საექსპერტო ჯგუფებს ვკითხავთ – რა უნდა გაკეთდეს იმისათვის, რომ ხელმისაწვდომი და ხარისხიანი იყოს მედიკამენტები. 

– რაც შეეხება სამედიცინო განათლების დონეს ქვეყანაში?

– დიდი პრობლემაა. განათლების რეფორმა ჩვენი მთავარი პრიორიტეტია დღეს. გაცხადდა, რომ 6% უნდა გახდეს მშპ-ის დანახარჯი განათლებაზე, რაც უზარმაზარი თანხაა. მთავარია, კონცეპტუალურად შევცვალოთ და აქაური დიპლომი აღიარებული იყოს ევროპაში, მათ შორის სამედიცინო კუთხით. ეს ნიშნავს, რომ შენ ხარ ევროპული დონის სპეციალისტი. 

უფრო მნიშვნელოვანი ნაწილია დიპლომის შემდგომი განათლება. სამედიცინო მეცნიერებაში ყოველდღე ახალი აღმოჩენები ხდება და რაც არ უნდა მაგარი ყოფილიყავი ინსტიტუტში, თუ პროფესიულ განვითარებას არ დაუთმე შესაბამისი დრო, 5 წელიწადში შეიძლება აბსოლუტურად ჩამორჩე. მთავარი ამოცანა სამინისტროს აქვს, დიპლომის შემდგომი განათლების და პროფესიული განვითარების სისტემის ჩამოყალიბება.

 

– რაც შეეხება უნივერსიტეტებს? 

– უნივერსიტეტებმა 2024 წლამდე უნდა დააკმაყოფილონ ევროპული სტანდარტები, თორემ დაიკეტებიან. ეს ახალი პოლიტიკაა განათლების სამინისტროსი. 

უმაღლეს სასწავლებლებში განათლების რეფორმა გულისხმობს, რომ გრანტები გაუქმდება და სხვა სისტემით იქნება დაფინანსება, ასევე ყველა უმაღლეს სასწავლებელს ეროვნული აკრედიტაციის გარდა მოეთხოვება სტანდარტებით ევროპულ სააკრედიტაციო დონეს გაუტოლდეს.

 

– ქართული ოცნების ლოზუნგი იყო სამართლიანობის აღდგენა. დღევანდელ დღეს აქტუალურია ზაზა სარალიძის და მალხაზ მაჩალიკაშვილის პროტესტი პარლამენტის წინ – ხედავთ თუ არა სახელმწიფოს მხრიდან უსამართლობას ამ ადამიანების მიმართ? 

– მაჩალიკაშვილის ქეისის კომენტარებზე თავს შევიკავებ, თუმცა, ჩვენ სამართალდამცავებისგან ვითხოვთ, რომ გამოძიების შედეგები მაქსიმალურად ამომწურავად გაგვაცნონ. 

– არსებულ სიტუაციაში პრობლემას ხედავთ? 

– რა თქმა უნდა, ვხედავ. არ უნდა იდგნენ გარეთ, უნდა ჰქონდეთ ინფორმაცია, დროულად უნდა დასრულდეს გამოძიება და შესაბამისი კვალიფიკაცია მიეცეს. დანარჩენი ლაპარაკი რაც მიდის, სპეკულაციაა. ვიცით, რომ მოხდა ანტიტერორისტული ოპერაციის დროს, იყო კავშირი ტერორისტებთან. როგორი სახის კავშირი იყო, ამის კვალიფიკაცია უნდა იყოს. 

რაც შეეხება სარალიძის შემთხვევას, აქ დადგა შესაბამისი პოლიტიკური პასუხისმგებლობა და გენერალური პროკურორი გადადგა. საგამოძიებო კომისიამ დაადგინა, რომ გამოძიებისას არაპროფესიონალები იყვნენ, რომ ცუდად ჩატარდა საწყის ეტაპზე გამოძიება, რომ იქ შეეძლოთ უფრო მეტი რაღაც გაეკეთებინათ, ვიღაც დაეკითხათ... ახლა ძნელია რამე უშველო იმ საქმეს, რომელმაც საშინელი გავლენა იქონია ხელისუფლების ავტორიტეტზე და სამართლიანობის თემაზე. მაგრამ, ის რომ შეგნებული დაფარვის სისტემა შეექმნა ვინმეს, ეგ სპეკულაციაა. 

– რას ფიქრობთ დღევანდელ დღეს ბიზნესზე ზეწოლაზე ხელისუფლების მხრიდან? ჯერ იყო ზაზა ოქუაშვილის „ომეგა“, შემდეგ მამუკა ხაზარაძე და "თიბისი ბანკი"... 

– „ომეგაზე“ საერთოდ სირცხვილია ლაპარაკი, როცა 50 მილიონი აქვს გადასახდელი და ვაჭრობს სახელმწიფოსთან.

 

– ოქუაშვილი ამბობდა, რომ არალეგალურად გადაახდევინეს ფული. 

– ტყუილია ეგ ყველაფერი. არ მინდა კომენტარის გაკეთება მის კეთილსინდისიერებაზე და რას აკეთებდა წლების განმავლობაში ასლან აბაშიძის დროიდან დაწყებული. 

ზოგადად ხელისუფლების ზეწოლა ბიზნესზე მნიშვნელოვანი თემაა. დავა ყოველთვის შეიძლება არსებობდეს, მაგრამ, მასობრივი ტერორი ბიზნესზე, როგორც ახლა წარმოგვიდგენენ, რა თქმა უნდა არ არსებობს. ნაციონალური მოძრაობის დროს, რაღაცა ბრუნვის ზემოთ ბიზნესი არ არსებობდა, რომ ხელისუფლება არ ჩარეულიყო.

 

დღეს შეიძლება რაიმე შემთხვევა არის, მაგრამ მასობრივ ზეწოლაზე ლაპარაკი არასერიოზულია. ჩვენ ვაკუუმში ხომ არ ვცხოვრობთ? უამრავი მეგობარი მყავს რომელთაგან ბევრს ბიზნესი აქვს. არ მახსოვს რომელიმეს ამ ხნის მანძილზე მსგავსი პრობლემა ჰქონოდეს. 

დიდ ბიზნესზე როცაა ლაპარაკი და ხაზარაძის ქეისზე – ეს სხვა თემაა. ძალიან გამიხარდება თუ დროულად დასრულდება გამოძიება, თვითონ თიბისი ბანკის საქმე მე მგონი ამოწურულია – დააჯარიმეს და დასრულდა. ახლა მიდის პიროვნებების საქმე. თუ არის დანაშაული, მკაცრი სამართლებრივი შეფასება მიეცეს, თუ არ არის დანაშაული, მაშინ ესეც უნდა გაკეთდეს, დაესვას წერტილი და დამთავრდეს. 

– იგივე სამართლიანობასთან არის კავშირში – ყოფილმა გენერალურმა პროკურორმა ოთარ ფარცხალაძემ კონტროლის პალატის ხელმძღვანელი ლაშა თორდია რომ სცემა, სახელმწიფო სამსახურები და სამართალ-დამცავები ადეკვატურად რეაგირებენ მაგ შემთხვევაზე? 

– სასამართლო გაიმართა მაგ საკითხზე, მაგრამ, რეაგირების ხარისხი არ იყო ადეკვატური. ზოგადად, ფარცხალაძის ფენომენი ამ ქვეყანაში არ უნდა არსებობდეს. ჩემთვის მიუღებელია, „საქმის დამწყობი“ არსებობდეს. მე არც ბატონ ოთარს ვიცნობ, მაგრამ, რასაც ამბობენ, თუ სიმართლეა, ეს მიუღებელია. 

– გუნდის ლიდერს არ ეტყობა ამის გამო დისკომფორტი. 

– ჩემთვის მიუღებელია. არა მგონია ჩემი პარტიის თავმჯდომარისთვისაც, რაზეც ლაპარაკია, ასეთი საქციელი მისაღები იყოს. 

– მომავლის გეგმებზე რას იტყვით – მომავალ არჩევნებში აპირებთ მონაწილეობას? 

– ჯერ არჩევნებამდე მივიდეთ. 

– როგორ მიგაჩნიათ, ქვეყანაში არაფორმალური მმართველობაა? 

– ამაზე ლაპარაკი მანამ შეიძლებოდა, სანამ ბიძინა ივანიშვილი მმართველი პარტიის თავმჯდომარე გახდებოდა, რომელიც განსაზღვრავს მთლიანად პოლიტიკას ქვეყანაში. ანგარიშვალდებული არ არისო, მისი მთავრობაა ანგარიშვალდებული. თუ ჩვენ ვერ ვაკეთებთ რაღაცას, მაშინ მთელი მთავრობა და პარლამენტი დაითხოვება და ეგ იქნება. 

– საპრეზიდენტო არჩევნების დროს შექმნილ მდგომარეობაზე რას იტყვით, ასევე შედეგი ადეკვატურად ასახავდა ხალხის განწყობას? 

– დიდი აგრესია წამოვიდა ერთმანეთის მიმართ. ყველაზე მეტად არასასიამოვნო იყო პოლარიზაცია, აგრესია, რომლის კუდი ახლაც მოგვყვება. თუმცა, აგრესია-დესტრუქცია იმით დაიწყო, რომ ნიკა გვარამიამ მოღალატედ გამოაცხადა კანდიდატი და ყველას გვემუქრებოდა ტელევიზიით: ვინც კი სალომეს მომხრე იქნება ყველას მოგაგნებთ და ყოფას გიტირებთო. აგრესია აქედანაც არ უნდა ყოფილიყო. ამის გარდა, საპასუხო აგრესია წამოვიდა იმ ხალხისგან, რომელსაც გამოვლილი ჰქონდა არასასიამოვნო წლები. თუმცა, ოპოზიციის საწინააღმდეგო ბილბორდები ჩემთვის მიუღებელი იყო. 

– პოლიტიკაში დარჩენას დიდხანს აპირებთ? 

– არ ვიცი. თუ მოგვეცა საშუალება გეგმების რეალიზაციის, რაზეც გვქონდა საუბარი, კონკრეტულად ჩვენს სფეროში, ხომ კარგი. თუ არადა, პოლიტიკაზე ჯვარდაწერილი ნამდვილად არ ვარ. დისკომფორტის გარდა არაფერი მოაქვს. 

– ოჯახის შესახებ რას გვეტყვით? 

– მყავს ცოლი, 2 შვილი. ოჯახს ძალიან არ უნდა, რომ პოლიტიკაში ვიყო. 

– დასასრულ, თავისუფალ დროს როგორ ატარებთ და თქვენი ჰობი რა არის? 

– მიყვარს თხილამურები, წიგნები და მთაში ფეხით სიარული. 

ესაუბრა თემურ იობაშვილი