მინი დოსიე 

შოთა ხაბარელი დაიბადა 1958 წლის 26 დეკემბერს, ქარელის რაიონის სოფელ ძლევისჯვარში. 

განათლება

1963-1973 სოფ. ბრეთის საშუალო სკოლა; 

1977-1982 საქართველოს სახელმწიფო ფიზკულტურის ინსტიტუტი; 

1982-1987 თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, იურიდიული ფაკულტეტი. 

სამუშაო გამოცდილება 

1987-1991 საქართველოს ძიუდოს ეროვნული ფედერაცია, მთავარი მწვრთნელი; 

1991-1994 უნივერსიტეტი „ლეგია და კომპანია“, პრორექტორი; 

1997-2009 – საქართველოს ძიუდოს ეროვნული ფედერაცია, მთავარი მწვრთნელი; 

2012-დან საქართველოს პარლამენტის წევრი. 

ჯილდოები, პრემიები, პრიზები 

ევროპის ჩემპიონატების ორგზის მეორე პრიზიორი პირად პირველობაში (1979, 1982); 

ევროპის ორგზის ჩემპიონი გუნდურ ჩათვლაში (1979, 1983); 

1980 – ოცდამეორე ოლიმპიური თამაშების ჩემპიონი (მოსკოვი); 

1981 – საქართველოს აბსოლუტური ფალავანი ქართულ ჭიდაობაში; 

ევროპის ჩემპიონატების ორგზის მესამე პრიზიორი პირად პირველობაში 

(1981, 1983); 

სსრკ ორგზის ჩემპიონი (1982, 1985); 

1983 – სსრკ ხალხთა მერვე სპარტაკიადის ჩემპიონი; 

1983 – მსოფლიოს ჩემპიონატის მესამე პრიზიორი; 

ევროპის საუკეთესო მწვრთნელი (2002, 2003, 2006, 2008); 

ვახტანგ გორგასლის მესამე ხარისხის ორდენის კავალერი; 

ღირსების ორდენის ოთხგზის კავალერი; 

სპორტის დამსახურებული ოსტატი; 

საქართველოს დამსახურებული მწვრთნელი. 

ოჯახური მდგომარეობა: ჰყავს მეუღლე, ორი შვილი და ორი შვილიშვილი.

 

– ბატონო შოთა, თქვენ სანამ სპორტულ მიღწევებზე ვისაუბრებთ, თქვენი განათლების შესახებ გვიამბეთ. 

– ჯერ საშუალო სკოლა დავამთავრე, მერე მოვეწყვე ფიზკულტურის ინსტიტუტში. როგორც კი დავამთავრე, მაშინვე გავაგრძელე სწავლა სახელმწიფო უნივერსიტეტში, იურიდიულ ფაკულტეტზე და დავამთავრე სამართალმცოდნეობა. 

თუმცა, თითქმის მთელი ცხოვრება სპორტს დავუთმე, 35 წელიწადი სპორტში ვიყავი. 

– სანამ პირველ სამსახურს დაიწყებდით, მანამდე უკვე უამრავი სპორტული ტიტული გქონდათ მოგებული. რომელს გამოარჩევდით? 

– რა თქმა უნდა, ოლიმპიურ ჩემპიონობას 1980 წელში. სხვაც ბევრი შედეგი მქონდა – ვიყავი საბჭოთა კავშირის სამგზის ჩემპიონი, ევროპის ორგზის ჩემპიონი გუნდურში და ოთხჯერ პრიზიორი. თუმცა, ასევე გამოვარჩევ, რომ გავხდი საქართველოს ფალავანი ქართულ ჭიდაობაში. ესეც მნიშვნელოვანია, რადგან პატარა წონაში ვჭიდაობდი და აბსოლუტური ფალავნობა ყოველთვის პრესტიჟულად მიმაჩნდა. 

– რაც შეეხება ოლიმპიურ ჩემპიონობას, მოსკოვის 1980 წლის ოლიმპიადას ქვეყნების ნაწილმა ბოიკოტი გამოუცხადა. ხომ არ ფიქრობთ, რომ ნაკლები კონკურენციის პირობებში შეძელით გამარჯვება? 

– რამდენიმე ქვეყანამ კი გამოაცხადა ბოიკოტი, მაგრამ მონაწილე ქვეყნების რაოდენობა მაინც რეკორდული იყო მანამდე ჩატარებულ ოლიმპიადებთან შედარებით და ჯამში 80 ქვეყანა მონაწილეობდა. 

ძიუდოში დიდი კონკურენცია იყო. იმ მომენტისთვის, ჩემ წონაში მსოფლიოში ვინც იყო ძლიერი, ფაქტობრივად ყველა მონაწილეობდა. ფრანგები, გერმანელები, იტალიელები, ინგლისელები – ძირითადი მოჭიდავეები ასპარეზობდნენ. ევროპის თითქმის ყველა ქვეყანა იყო ჩამოსული. იაპონელები არ იყვნენ, თორემ, დანარჩენი ხიბლი ძიუდოს ნამდვილად არ აკლდა. რაც ოლიმპიური თამაშები მინახავს მანამდე და შემდეგაც, თვითონ ორგანიზების თუ ძლიერი სპორტსმენების კონკურენციის თვალსაზრისით – მოსკოვის ოლიმპიადა გამორჩეული იყო. ყველა წამყვანი ქვეყნები მონაწილეობდნენ. ფინალი კუბელ ფერერს მოვუგე. მანამდე მოვუგე გერმანელ პინკეს, ბულგარელ პეტროვს, რუმინელ ფრატიკას. ჩემ წონაში იყო ფრანგი ჩულოიანი, რომელმაც მოსკოვში ბრინჯაო მოიგო და 1981-ში მსოფლიო ჩემპიონი გახდა, გერმანელი ჰაინკე და სხვები. კონკურენცია ნამდვილად არ აკლდა ოლიმპიადას. 

– საბჭოთა კავშირის პირობებში, როგორც ქართველი, მსაჯების მხრიდან არაობიექტურობას თუ აწყდებოდით? ხშირად იყო, რომ ქართველებს ჩაგრავდნენ რუსების სასარგებლოდ. 

– მქონდა მსგავსი შემთხვევები. 1980 წელს ყველა შეჯიბრი მოგებული მქონდა, პირადი შეხვედრაც მოვუგე რუს ვოლოსოვს, მაგრამ მაინც საკონტროლო შეხვედრა ჩამიტარეს ოლიმპიადაზე გასაშვებად. რთული სიტუაცია გვქონდა. ნაკრებში რომ მოხვედრილიყავი, დიდი წინაღობები უნდა გაგევლო. 

იყო 15 რესპუბლიკა, ყველას უძლიერესები გამოჰყავდა. მაშინ სპორტის მიმართ სხვანაირი მიდგომა იყო. დიდი კონკურენცია იყო რესპუბლიკებს შორის, ამიტომ სპორტსმენებში მოტივაციაც მეტი იყო. 

– თუმცა, საბოლოოდ მაინც რუსებს ჰქონდათ სასათბურე პირობები. 

– ჰო, ეგ ჩვეულებრივი ამბავია. უნდა ყოფილიყავი ათი თავით მაღლა, რომ ნაკრებში მოხვედრილიყავი. მეც და ყველა ჩვენ ბიჭებს ასე უწევდათ ბრძოლა. მაგრამ, ვინც დადგებოდა, ფაქტობრივად, სამეულიდან არ ვარდებოდა არც ტურნირებიდან და არც ოლიმპიადიდან, იმდენად ძლიერები იყვნენ. რომ გადახედოთ, მაშინ მინიმუმ ყოველი მეორე სპორტსმენი ოლიმპიადიდან მედლით ჩამოდიოდა. 

– 1988 წლის ოლიმპიადაზე 16 ქართველი სპორტსმენიდან 11-მა მედალი აიღო. მათ შორის ოთხი ოქრო. რა იწვევდა მაღალ შედეგს? 

– მაშინ სულ სხვა მიდგომა იყო სპორტის მიმართ. შეიძლება ითქვას, რომ საბჭოთა კავშირის დროს სპორტი პრიორიტეტი იყო და ყველანაირი მხარდაჭერა ჰქონდა. კონკურენციაც ძალიან მაღალი იყო. უკვე ოლიმპიადაზე კონკურენციაში რომ შედიოდნენ ქართველები, იქ ნაკლები სიძნელე ხვდებოდათ – მთავარი დაბრკოლებები მანამდე ჰქონდათ გადალახული. ოლიმპიურ თამაშებზე ვინც მიდიოდა, თითქმის 80%-ს მედალი ჩამოჰქონდა. 

– საბჭოთა კავშირის არსებობა განაპირობებდა უფრო ძლიერი სპორტსმენების ჩამოყალიბებას? 

– კი. იქ გამორიცხული იყო ჩაწყობით ნაკრებში მოხვედრა. 

– დღეს? 

– დღეს სხვა სიტუაციაა, ჩვენ სხვა ქვეყანა ვართ, სპორტსმენებს შორის ისეთი კონკურენცია აღარ არის. ჩვენ დავიწყეთ მუშაობა, კონკურენციაც მატულობს და სპორტსმენების დაფასებაც. აღსანიშნავია, რომ მსოფლიოში, ყველაზე დიდი მაღალი პრემიალური სისტემა ჩვენ გვაქვს. მეორე საკითხია, რომ ამერიკა იქნება, გერმანია თუ სხვა ქვეყანა, იქაურ სპორტსმენებს რეკლამიდან აქვთ შემოსავალი და კერძო სპონსორები ჰყავთ, მაგრამ სახელმწიფო ბიუჯეტიდან დაფინანსება ყველაზე მეტი საქართველოშია. ესეც ერთ-ერთი მოტივაციაა სპორტსმენებისთვის. წელს მაგალითად, ათი მსოფლიო ჩემპიონი გვყავს. ყოველ წელიწადს მედლების რაოდენობა მატულობს. ამერიკაში სპონსორები აძლევენ დიდ თანხებს, მაგრამ, ჩვენთანაც ნელ-ნელა მივდივართ იქით, რომ ბიზნესმენები იწყებენ სპორტსმენების დაფინანსებას. 

– თქვენი პირველი სამსახური იყო ძიუდოს ფედერაცია, სადაც მწვრთნელად დაიწყეთ მუშაობა. შემდეგ იყო „ლეგია და კომპანია“. როგორ გახდით უნივერსიტეტის პრორექტორი? 

– მე ვიყავი საქართველოს ნაკრების მთავარი მწვრთნელი 1986 წლიდან 1991 წლამდე. გამორჩეულად კარგად მომზადებული გუნდი მყავდა. სამჯერ ევროპის, 2-ჯერ მსოფლიოს ჩემპიონი გავხადე. მაშინდელის მსგავსი შედეგი დღეს რომ იყოს, მისასალმებელი იქნებოდა. თუმცა, პოლიტიკურად დამიპირისპირდნენ და მაშინდელმა სპორტის დეპარტამენტის თავმჯდომარემ გამიშვა მთავარი მწვრთნელობიდან. ამის შემდეგ დამიძახეს უნივერსიტეტში. საკმაოდ ძლიერი უნივერსიტეტი იყო. იურიდიულიც ჰქონდა, სამედიცინოც და სპორტული ფაკულტეტებიც. იქ ვიყავი პრორექტორი ოთხი წლის განმავლობაში, სპორტის მიმართულებით ვმუშაობდი. 

სხვათა შორის, მთავარი მწვრთნელობიდან, წლების შემდეგ, მეორედაც გამიშვეს პოლიტიკური მოტივით. 1996-დან 2009-მდე ხომ ისევ ვიყავი მთავარი მწვრთნელი, მთელი ამ პერიოდის მანძილზე ისევ სასწაული შედეგი მქონდა. ოთხჯერ ღირსების ორდენი მომცეს, ოთხჯერ ევროპის საუკეთესო მწვრთნელად დამასახელეს. მაგრამ, მაშინაც გამათავისუფლეს. 

– თქვენ იურიდიული განათლებაც გაქვთ მიღებული. მაგ მიმართულებაზე თუ გიმუშავიათ? 

– მაგ მიმართულებაზე არ მიმუშავია, რადგან მთელი ჩემი ცხოვრება სპორტს დავუთმე და სპორტის მიმართულებით წავედი. 

მთავარ მწვრთნელად დავბრუნდი ატლანტის 1996 წლის ოლიმპიური თამაშების შემდეგ. დიდი ჩავარდნა ჰქონდა გუნდს. ატლანტის ოლიმპიადიდან რომ დაბრუნდა საქართველოს დელეგაცია, სპორტის სახელმწიფო დეპარტამენტის თავმჯდომარე კახი ასათიანმა დამიძახა, შოთა, მოდი, ნაკრები ისევ ჩაიბარეო. იქიდან დავიწყე და წავიდა ისევ გუნდის აღორძინება. გავხდით მსოფლიო ჩემპიონები, გვყავდა ოლიმპიური ჩემპიონები და რაც მთავარია, მსოფლიოს დავუმტკიცეთ, რომ არსებობს ქვეყანა, რომელსაც შეუძლია ძიუდოში, გუნდურ შეჯიბრში იაპონია დაამარცხოს. ჯერ მოსკოვში მოვიგეთ, მერე იაპონიაშიც. ასევე, გუნდი სამჯერ გავხადე ევროპის ჩემპიონი. ოთხჯერ დამასახელეს ევროპის საუკეთესო მწვრთნელად. 

– როგორ ფიქრობთ, სპორტსმენს მეტი წარმატება გქონდათ თუ მწვრთნელს? 

– ხედავთ, რომ სპორტსმენობისას მაქვს შედეგები. მაგრამ მიმაჩნია, რომ მწვრთნელობაში მეტი წარმატება მქონდა. ადრე ინდივიდუალურად ჩემ თავზე ვმუშაობდი, შემდეგ უკვე ისეთი სკოლა ჩამოვაყალიბე, რომლის მსგავსი დისციპლინა დღესაც რომ იყოს, გაცილებით უკეთესი შედეგები გვექნებოდა. დღეს სათანადო დისციპლინა ნამდვილად არ არის. ერთი უპირატესობა გვაქვს, რომ ინდივიდუალისტები ვართ და ინდივიდუალურად ბევრს აკეთებენ სპორტსმენები. თორემ, რაც შეეხება ორგანიზებულობას, ამ საკითხში მოვიკოჭლებთ. 

– ბოლო წლებში განვითარებული ამბები, ძიუდოისტების აქციები ფედერაციის წინააღმდეგ და ხელმძღვანელის გადაყენება წაადგება ქართულ ძიუდოს თუ პირიქით, მუხრუჭია დარგის განვითარებისთვის? 

– ვფიქრობ, პროტესტი სამართლიანი იყო, მაგრამ ამ ყველაფერმა განვითარება დაამუხრუჭა. ეგ ამბები გარკვეულ უარყოფით შედეგს კიდევ მოიტანს. ბევრი არაფერი შეცვლილა. პირიქით, უფრო გაიყო გუნდი, დაშორდა ერთმანეთს მწვრთნელი, ბიჭები და დაშლილები არიან. არ მახსოვს არცერთ პერიოდში, რომ ერთი გუნდის წევრები ოთხად ყოფილიყვნენ დაყოფილები და ოთხ სხვადასხვა ადგილზე მომზადებულიყვნენ. ხედავს საზოგადოება, რომ ასეთი შეკრული გუნდი იყო და დღეს ერთმანეთის გამარჯვება არ უხარიათ. ეს საშინელებაა. 

– მოტივაციაც ნაკლებია მომავალი თაობებისთვის. 

– რა თქმა უნდა, მომავალი თაობაც ხედავს, რომ რაც უნდათ, იმას აკეთებენ, ვისაც სად უნდა, იქ წავა და როცა უნდა მაშინ ივარჯიშებს – ეგრე ნამდვილად არ არის სწორი. 

– თქვენ ამბობთ, რომ წინა ხელისუფლების დროს ფედერაციაში პოლიტიკური ნიშნით იყო ჩარევა. რაში გამოიხატებოდა? 

– საშინელება ხდებოდა. ფედერაციის აღმასკომი ძირითადად დაკომპლექტებული იყო „ნაციონალური მოძრაობის“ ლამის პირველი პირებით. ზოგი მათგანი ერთდროულად 5-6 ფედერაციაშიც იყო. ძიუდოში და ჭიდაობის სხვა სახეობებშიც, 7-8 კაცი იყო ხელისუფლების წარმომადგენელი. სპორტთან დღეს ასეთი რამე არ არსებობს. 

– თუმცა, მაშინ შედეგები უარესი არ ყოფილა, არც გუნდი იყო გაყოფილი. გამოდის, როგორც მწვრთნელმა, იმ დროში მოახერხეთ, რომ სპორტსმენები არ დაქსაქსულიყვნენ. 

– გუნდი უნდა ჩააბარო ისეთ ადამიანს, რომელიც პოლიტიკის მიღმა, თვითონ მოახერხებს სპორტსმენების და მწვრთნელების შეკვრას. დღეს პრობლემები ნამდვილად არის, მაგრამ პოლიტიკური ჩარევისგან გათავისუფლებულია. 

– თქვენ არ გაქვთ საშუალება რამე გზით ან ჩაერიოთ, რომ არსებული სიტუაცია გამოსწორდეს? 

– კონკრეტულად ძიუდოსთან დაკავშირებით სხვა სიტუაციაა. ვიღაცა ცუდ როლს თამაშობს. ახლაც ფეთქებადი მდგომარეობაა და როდის აფეთქდება არავინ იცის. ოლიმპიური თამაშებია კარზე მომდგარი, 1 წელიც არ არის დარჩენილი. ახლა ხისტი გადაწყვეტილებების მიღება არ გამოვა. ოლიმპიადა რომ დამთავრდება, თავიდან არის ყველაფერი დასალაგებელი. 

– ფედერაციის პრეზიდენტობიდან დავით ქევხიშვილის გაშვება სწორი იყო? 

– სწორი იყო. ყველაფერი იმის შედეგად მოხდა, რომ ფედერაციაში შეიქმნა კლანი და ამ კლანმა აქამდე მიგვიყვანა. 

– დავით ქევხიშვილი ბიძინა ივანიშვილის ერთ-ერთი  

აქტიური მხარდამჭერი გახლდათ. 

– ეს არ ნიშნავს, რომ კარგად წაიყვანდა საქმეს. ზოგს ეგონა პოლიტიკურად ჰქონდა გარანტიები და როგორც უნდოდა ისე წყვეტდა საქმეებს. ერთპიროვნულად გადაწყვეტილების მიღების უფლება არავის აქვს. 

– თქვენ პოლიტიკაში 2012 წელს ჩაერთეთ. მანამდე თუ გქონდათ პოლიტიკოსობის სურვილი და რა გახდა აქტიურ პოლიტიკაში მოსვლის მიზეზი? 

– სხვათა შორის, სპორტიდან რომ წავედი, ჯერ კიდევ საბჭოთა პერიოდში, მაშინ მქონდა პოლიტიკაში მოსვლის მცდელობა. მერე მაგ ამბავმა ჩაიარა და მოგვიანებით სხვადასხვა ძალებიდან მიმიღია შემოთავაზება, მაგრამ უკვე ჩემს საქმეში ვიყავი. პოლიტიკისკენ მაშინაც არ ვიყურებოდი, როცა ხელს მიშლიდნენ. 

2009 წელს ხელისუფლებასთან დიდი დაპირისპირება მქონდა. წარმოიდგინეთ, ევროპაშიც და საქართველოშიც საუკეთესო მწვრთნელად მაღიარეს და ფედერაციის ხელმძღვანელმა იმავე წელს დაწერა ჩემი გათავისუფლების ბრძანება. შემდეგ უკვე, როცა ბიძინა ივანიშვილმა გამოაცხადა პოლიტიკაში მოსვლა, მეც შევუერთდი „ქართულ ოცნებას“. 

– თქვენ ერთ-ერთი იმათთაგანი იყავით, ვისაც ივანიშვილის ფონდიდან სტიპენდია ჰქონდა დანიშნული. ეგ ხომ არ გახდა გადამწყვეტი მიზეზი, რომ თავს დავალებულად გრძნობდით და ამიტომ დათანხმდით „ქართული ოცნების“ წევრობას და პარლამენტარობას? 

– არა, ეგ რა შუაშია. არანაირი კავშირი არ ყოფილა. ჩემი დიდი სურვილი იყო, თორემ ბევრს უნდოდა სიაში მოხვედრილიყო, ვისაც მაშინდელი სიტუაცია არ მოსწონდა. მაგრამ ეგრე მარტივი არ იყო პარლამენტში შემოსვლა. შეიძლებოდა მეც ვერ მოვხვედრილიყავი. ეს არის მცდარი შეხედულება, რომ იმიტომ აძლევდა ხალხს ფულსო... ივანიშვილის მიზანი ხომ არ ყოფილა რაც მოხდა? წინა ხელისუფლებამ აურია ქვეყანა, ციხეებად გადააქციეს. ჩარევა იყო საჭირო და ივანიშვილს ჩემნაირი ხალხიც უნდოდათ გვერდში. მაგრამ, ეს არ ნიშნავს, რომ რადგან სტიპენდიას ვიღებდი, იმიტომ შემარჩიეს.

 

– უშუალოდ გაიცანით ივანიშვილი თუ სხვა ლიდერების მეშვეობით აღმოჩნდით საპარლამენტო სიაში? 

– უშუალოდ ბიძინა ივანიშვილთან მქონდა შეხვედრა. 

– თქვენ უკვე ორი მოწვევის პარლამენტის წევრი ხართ მაჟორიტარული სისტემით. რა ძირითადი პრობლემები დაგხვდათ იმ რაიონებში, საიდანაც აგირჩიეს და რომლის მოგვარება შეძელით, ან ვერ მოახერხეთ? 

– თავიდან კრწანისის რაიონის მაჟორიტარი ვიყავი. ხელისუფლებაში ჩვენ რომ მოვედით დაგვხვდა გზების პრობლემა, მოუწესრიგებელი სკვერები, გაუსაძლისი მდგომარეობა სკოლებში... პირველი ორი წელიწადი, სანამ ქალაქის მერი იყო გიგი უგულავა, ვერაფერს ვახერხებდით – ვერ შევდიოდით უბნებში და ვერ ვახორციელებდით ჩვენ უფლებამოსილებას. ისევ ისინი იყვნენ და სიტუაციას აფერხებდნენ. როდესაც თვითმმართველობის არჩევნები ჩატარდა და ახალი მერი მოვიდა, მერე ბევრი რამე გაკეთდა. გზები, სკოლები, სკვერები, წყალკანალიზაცია. 

– ახლა სამგორის რაიონიდან ხართ. მანდ რა მდგომარეობაა? 

– ერთ-ერთი სანიმუშოა. რამდენიმე დღის წინ გავაკეთეთ ანგარიში ქალაქის საკრებულოს თავმჯდომარესთან ერთად, თუ რა გაკეთდა სამგორის რაიონში და კონკრეტულად, მე-13 ოლქში. ჩემს რაიონში შედის სოფლები და ქალაქიდან მოცილებული დასახლებები: მარტყოფი, სააკაძე, ვაზიანის დასახლება, ნასაგური, ლილო, დიდი ლილო, აეროპორტის დასახლება, ორხევი, აფრიკა. ძველი და ახლანდელი მდგომარეობა როგორც ცა და დედამიწა, ისე განსხვავდება. სოფლებში გზის პრობლემა თითქმის აღარ არსებობს, ნაწილობრივ მოვაგვარეთ კანალიზაციის პრობლემა. ერთი რაც რთული მოსაგვარებელია – ეს არის ლილოს ნაგავსაყრელი. ამაზეც მიდის მუშაობა. 

– გადატანას აპირებენ? 

– არა, გაზშემკრები კეთდება, უცხოელები აკეთებენ და შემოგარენში სუნის პრობლემა აღარ იქნება. პროექტი 75 მილიონი ჯდება. გვეუბნებიან მალე მოვრჩებითო. 

– მაჟორიტარული არჩევნების გაუქმების დაპირება – როგორც მაჟორიტარს, გაუქმება სწორად მიგაჩნიათ? 

– ჩვენნაირი ქვეყნისთვის მიმაჩნია, რომ გაუქმება არასწორი იქნება. მაჟორიტარული ფორმა ბევრ ქვეყანაშია და ამართლებს კიდეც. მაგალითად, იტალიაში გადავიდნენ პროპორციულზე და წლების განმავლობაში მთავრობას ვერ ამტკიცებდნენ, 3-4 თვეში ხდებოდა ხელახალი არჩევნების დანიშვნა და ასე იყო. იგივე სიტუაცია იყო საბერძნეთში. ეს საკითხი ჩვენ გასავლელი გვაქვს. ალბათ დავდგებით ფაქტის წინაშეც. შეიძლება გაამართლოს კიდეც. ვნახოთ. 

– მხარს დაუჭერთ სისტემის ცვლილებას? არიან მაჟორიტარები, რომლებიც ამბობენ, რომ ხმას არ მისცემენ ცვლილებას. 

– გუნდის გადასაწყვეტია. არ არის ისე, რომ შოთა ხაბარელს ან რომელიმე მაჟორიტარს არ მოსწონს და არ დაუჭერს მხარს. თუ ხარ გუნდის წევრი, შეიძლება სხვა აზრი გქონდეს, მაგრამ არსებობს გუნდის გადაწყვეტილება. მე გადაწყვეტილებას პატივს ვცემ და მხარს დავუჭერ. თუმცა, ქართული პოლიტიკური სპექტრი არ არის მზად, რომ პროპორციული სისტემა ამუშავდეს. ჩვენ გვქონდა გეგმაში 2024 წლისთვის პროპორციულზე გადასვლა, მაგრამ განვითარებულმა მოვლენებმა პროცესი დააჩქარა. 

– პროპორციულ სისტემაზე გადასვლა „გავრილოვის ღამის“ ამბების შემდეგ გადაწყდა. თქვენი აზრით, თუ დაუშვა მმართველმა ძალამ შეცდომა დაუშვა, როცა მართლმადიდებლობის საპარლამენტთაშორისო ასამბლეის გამართვა თბილისში გადაწყვიტა? ასევე, როცა სიტუაცია დაიძაბა, მაშინვე რომ გადამდგარიყო ირაკლი კობახიძე, შესაძლოა ასე შორს არ წასულიყო მოვლენები. 

– ირაკლი კობახიძე მეორე დღეს, როცა დაბრუნდა მაშინვე გადადგა. რაც შეეხება ფორუმს, ვფიქრობ, უნდა გამართულიყო. კარგი საშუალებაა, რომ პრობლემებზე ვისაუბროთ. როდესაც გახსნა იყო, ჯერ ირაკლი კობახიძე გამოვიდა სიტყვით, მერე ზაქარია ქუცნაშვილმა დააყენა ის საკითხები, რა პრობლემებიც არის რუსეთის მხრიდან. ოკუპაციის თემაზე იყო საუბარი და ამას უსმენდნენ იმ ქვეყნების წარმომადგენლები, რომლებიც უმაღლესი თანამდებობის პირები არიან. ოცნებობენ ქვეყნები, რომ საკუთარ ქვეყანაში ჩაატარონ ასეთი ასამბლეა.

მაგრამ, რამდენად სწორი იყო ფორუმის პარლამენტში გამართვა – ეს მეორე საკითხია. ასევე, დღის წესრიგის მიხედვით, არ უნდა წაეყვანა სხდომა გავრილოვს. არც ორი სკამი არ უნდა ყოფილიყო. ვიღაცამ აუტანა და დაუდო. ეს ბუკლეტები, დროშები და პლაკატები – ყველაფერი მომზადებული იყო. ამდენი ხალხი წინასწარ იყო შემოსული, შემოიყვანეს ევროპულმა საქართველომ და ნაციონალებმა. რა იცოდნენ, რომ გავრილოვი ავიდოდა სპიკერის ადგილას და კობახიძის სკამზე დაჯდებოდა? ვინ აიტანა ის სკამი იქ, ვინ დადო? 

– ვინ აიტანა? 

– ვინ აიტანა? ეგენი იყვნენ. გავრილოვი ავიდა თუ არა, ეგრევე შევარდნენ. 

– ოპოზიციამ აუტანა? 

– რა თქმა უნდა. როგორ მოხდა იქ სკამი? ეს ხალხი რატომ ელოდებოდა ასე? გადატრიალებას აპირებდნენ. ისინი დარბაზში იყვნენ, ამდენი ხალხი გარეთ და ჩაფიქრებული იყო ქვეყნის დესტაბილიზაცია. 

– მიგაჩნიათ, რომ ძალოვანმა უწყებებმა ადეკვატურად იმოქმედეს და პროპორციული ძალა გამოიყენეს? იმ ღამეს 240 ადამიანი დაშავდა და აქედან 31 მარტო ჟურნალისტი იყო. აუცილებელი იყო რეზინის ტყვიების გამოყენება? 

– მე ვფიქრობ რომ საჭირო იყო. პოლიცია არაფერს აკეთებდა მანამ, სანამ არ დაიწყო შტურმი პარლამენტზე. 

– 31 ჟურნალისტი შტურმს აწყობდა? 

– როდესაც მიდის ოპერაცია, ვერ შეამჩნევ ჟურნალისტია თუ ვინ არის... იქაც იყო გადაცდომები, რაზეც რეაგირებაც არის გაკეთებული. დაკავებულია სამართალდამცველები. 

– ორი პოლიციელი. 

– კი, 2 მაგრამ, იქ რამდენი სამართალდამცველია ნაცემი? მოდი რა ასე შევხედოთ. ვნახოთ სხვა ქვეყნებში რა ხდება. ეს იყო საკანონმდებლო ორგანოზე თავდასხმა, გადატრიალების მცდელობა და იყო გამოყენებული შესაბამისი ძალა. 

– მიგაჩნიათ, რომ შსს-მ და მინისტრმა გახარიამ იმ ღამეს არავითარი შეცდომა არ დაუშვეს? 

– მიმაჩნია, რომ შეცდომა იქნებოდა დაშვებული იმ შემთხვევაში, თუ გახარია ასე არ იმოქმედებდა. დარწმუნებული ვარ, რომ გიორგი გახარიამ ყველაფერი ძალიან კარგად გააკეთა და ქვეყანა გადაარჩინა დესტაბილიზაციას, რაც ალბათ კიდევ 10 წლით უკან დაგვწევდა. 

– ფიქრობთ, რომ ნიკა მელია, ირაკლი ოქრუაშვილი, ასევე სხვა დაკავებულები – სახელმწიფო გადატრიალებას ისე აწყობდნენ, რომ არავის არც იარაღი ეჭირათ და ასევე წინასწარ იყვნენ შეთანხმებული? 

– ყველა, ვინ მოუწოდებდა, რა თქმა უნდა ერთი გეგმით იყვნენ. დააკვირდით, თათბირობდნენ და გეგმავდნენ, როგორ უნდა შესულიყვნენ პარლამენტში. ოქრუაშვილის გამოსვლა ნახეთ – შევიდეთ და დავამთავროთო. ეს რა თქმა უნდა, მოწოდებაა. რაც შეეხება იარაღს, იარაღით შევიდნენ 2003-ში? იარაღი არავის გამოუყენებია. არ არის საჭირო იარაღი მისათვის, რომ ხელისუფლება გადაატრიალონ.

 

– 2003 წელს, სანამ ერთიანი ოპოზიცია პარლამენტში შევიდოდა, მანამდე სულ სხვა პროცესები უძღოდა წინ. ამ შემთხვევაში მელიას და ოქრუაშვილის ერთიანობა არადამაჯერებლად არ გეჩვენებათ? 

– პოლიტიკური ძალები: „ნაცები“ და „ევრონაცები“ ვითომ გაიყვნენ, მაგრამ არ ნიშნავს რომ ერთად არ არიან. რამდენი პოლიტიკური პარტიის წევრია ოპოზიციაში. მანდ ყველა იმას ფიქრობდა, როგორმე შემოსულინენ პარლამენტში. ესენი აქ ელოდებოდნენ. მერე იქნებოდა უკვე მსხვერპლი. 1 და 2 კი არ იქნებოდა თვალგამოთხრილი, მერე უკვე ადამიანებიც დაიხოცებოდნენ. 

– დავუშვათ შემოსულიყვნენ პარლამენტში, ვინ ვის დახოცავდა? 

– შემოვიდოდნენ, დაიკავებდნენ პლენარულ დარბაზს. მეტი კი არაფერი უნდა? ხალხის მასას რომ მოუწოდებ, მერე იმ ხალხს ვეღარაფერი გააჩერებდა. 

– 2012 წლის არჩევნების წინადღეს საეჭვო სიტუაციაში დაღუპული ბარბარე რაფალიანცის საქმეზე გკითხავთ. ირაკლი ღარიბაშვილმა და მანანა ბერიკაშვილმა მაშინ ბავშვის სიკვდილი „ნაციონალურ მოძრაობას“ დააბრალეს. როცა გამოძიებამ ვერაფერი გაარკვია, ოპოზიცია ითხოვდა პარლამენტის საგამოძიებო კომისია შეიქმნასო. რა დაშავდებოდა კომისია რომ შექმნილიყო და საქმე გამოეძიებინა? 

– როცა ეს ამბავი მოხდა, ნაციონალური მოძრაობა იყო ხელისუფლებაში და თვითონ იძიებდნენ. 2-3 თვე მაგათ ხელში იყო სამხილებიც და ყველაფერი. მერე უკვე მტკიცებულებების მოძიება ძალიან რთული იქნებოდა. თვითონ გამოძიებინათ, მერე რომ ბევრს ლაპარაკობდა ოპოზიცია. 

– ჰოდა, შექმნილიყო საპარლამენტო კომისია და ხმის ამოსაღებიც აღარ ექნებოდათ. იტყოდა კომისია, რომ ნაციონალურმა მოძრაობამ გააქრო სამხილები და ამიტომ ვერ მოხდება საქმის გამოძიება. 

– ეგრე მარტივად არ არის. არ შეიძლება ყველაფერზე საპარლამენტო კომისია შეიქმნას. არსებობს შესაბამისი სამსახურები და და გამოძიება მიხედავს. 

– დავით სარალიძის მკვლელობის შემთხვევაში საპარლამენტო კომისია შეიქმნა და შედეგიც მოიტანა. გამოიკვეთა, რომ გამოძიების პერიოდში მნიშვნელოვანი ხარვეზები იყო დაშვებული და გარკვეულწილად ხელახალი გამოძიება მოხდა. ყოველ შემთხვევაში, მოკლულის მამამ თქვა, რომ სამართლიანობისკენ ნაბიჯი გადაიდგა. 

– ესეც შესაძლებელი იყო, მაგრამ, ესენი რაზეც აპელირებენ, თვითონ იყვნენ ხელისუფლებაში და შეეძლოთ ეგ საქმე თავიდან ბოლომდე გამოეძიებინათ. 

– ახლა, სანამ თქვენთან მოვიდოდი, პარლამენტის წინ ისევ კარავია გაშლილი და მალხაზ მაჩალიკაშვილი თავისი შვილის სიკვდილის გამოძიებას ითხოვს. თქვენი დამოკიდებულება ამ საქმის მიმართ როგორია? 

– თქვენ ალბათ ნახეთ გამოქვეყნებული ვიდეომასალები. იყო კავშირები ჩატაევთან. რაღაცა არსებობდა. 

– მაშინ თქვას სახელმწიფომ, რომ თემირლან მაჩალიკაშვილი ტერორისტი იყო. 

– მიდის გამოძიება და დაველოდოთ მის დასრულებას. სახელმწიფო აუცილებლად მივა გადაწყვეტილებამდე. 

– არ ფიქრობთ, რომ ან საეჭვო რამე ხდება, ან ზედმეტად გაჭიანურებულია გამოძიება? 

– მიმაჩნია, რომ ცოტა უნდა დაჩქარდეს პროცესი. მაგრამ, ვფიქრობ, ყველაფერს თავისი სახელი დაერქმევა. 

– თუ უშვებთ იმ ვერსიას, რომ თემირლან მაჩალიკაშვილი შეიძლება არ აღმოჩნდეს ტერორისტი? 

– არ ვიცი, წინასწარ ვერაფერს გეტყვით. 

– ჭიდაობის ფედერაციაზე გკითხავთ – ევროპის ჩემპიონ ზურა დათუნაშვილის და ფედერაციის პრეზიდენტ გეგა გეგეშიძის კონფლიქტზე რას ფიქრობთ? ყველამ ნახა ვიდეო, სადაც ჩანს, რომ გეგეშიძემ ჯაჭვი შემოარტყა და დათუნაშვილს თავი გაუტეხა. 

– არ იყო ეგ ჯაჭვი. კრიალოსანი ეჭირა. 

– კრიალოსანი იყოს, ხომ გაუტეხა თავი? 

– ეს მართლა გაზვიადებული ამბავია. კადრებში ყველა ხედავდა, როგორ აჩერებდნენ დათუნაშვილს, მერე ბრუნდება და კიდევ აჩერებდნენ... სუფთა სპორტული თვალსაზრისით, დათუნაშვილს შეეძლო დაემტკიცებინა თავისი შესაძლებლობა. თავდებად უდგებოდნენ, გამოვიდა და ფედერაციის პრეზიდენტმა ბოდიშიც კი მოუხადა. 

მე რომ ვყოფილიყავი მის ადგილას, გამოვიდოდი და დავუმტკიცებდი, რომ იმ წონაში ძლიერი ვარ. 

– ფედერაციას არასწორი ნაბიჯი არაფერი გადაუდგამს? 

– ძალადობის წინააღმდეგი ვარ, მაგრამ, იმის შემდეგ რაც პროცესები განვითარდა, შესაძლებელი იყო მდგომარეობა დარეგულირებულიყო და დათუნაშვილი დღეს სპორტში ყოფილიყო. ძლიერი ბიჭია, ევროპის ჩემპიონია, ვინ უარყოფს? მაგრამ შეეძლო დაემტკიცებინა, რომ ძლიერია და უსამართლოდ დაჩაგრეს. არ გააკეთა და ძალიან ცუდია. ოლიმპიური კომიტეტის პრეზიდენტი ლერი ხაბელოვი თავდებში ჩაუდგა, რომ მე ვიქნები მონიტორინგში და დაგიცავ თუ ვინმემ დაგჩაგრაო. 

– რადგან ვერ შეთანხმდნენ, დათუნაშვილისთვის რომ მიეცათ სხვა ქვეყანაში წასვლის უფლება? 

– ეგრე მარტივად არ არის. ჯერ ერთი სხვა ქვეყანას, შენს კონკურენტს აძლიერებ და მეორეც, ეგ რომ გაეშვათ, სხვა ახალგაზრდებს რა მოტივაცია გაუჩნდებათ? ვისაც მოუნდება, წავიდეს? ასე რომ გავუშვათ ყველა, ვეღარავის დავაკავებთ. ეს იქნებოდა პრეცედენტი. ფედერაცია წავიდა ყველაფერზე, რომ დამშვიდებულიყო სიტუაცია. დათუნაშვილსაც რაღაცა შემხვედრი ნაბიჯები უნდა გადაედგა. 

– საკმაოდ აქტუალური თემაა ფეხბურთის განვითარებისთვის ბიუჯეტიდან ფულის დახარჯვა. 2016-2020 წლებში 265 მილიონი ლარია განსაზღვრული. გამართლებულია ამხელა თანხის დახარჯვა სახელმწიფოსგან, მით უმეტეს შედეგების გათვალისწინებით? მსოფლიო რეიტინგში საქართველოს ნაკრები 90-ე ადგილს მიღმაა. ასევე არის ლაპარაკი, რომ ეს ფული კორუფციის წყაროა და საქმეს რეალურად მიზერული თანხა თუ ხმარდება. 

– შორიდან იოლია იმის თქმა, რომ ფულს იპარავენ და კორუფციააო. ფეხბურთის ფედერაციამ უამრავი რამე გააკეთა ინფრასტრუქტურის თვალსაზრისით. სპორტული მოედნები, სკოლები შექმნეს, ძლიერდება მე-2, მე-3 ლიგა. რაც შეეხება თანხების ხარჯვას, ფეხბურთი ისეთი სახეობაა,  

ფულის გარეშე არაფერი გამოვა. კარგი იქნებოდა, სპონსორები გვყავდეს და კლუბები ისე იყოს ჩამოყალიბებული. დღეს ყველაზე დიდი ჩართულობა ფეხბურთშია, ახალგაზრდობისთვის დიდ როლს ასრულებს. ამიტომ, დაფინანსება ფეხბურთს უნდა ჰქონდეს. ეს თანხები შედეგს მომავალში მოიტანს. მთავარია, რომ სისტემა სწორად ვითარდება. 

– ქართული ოცნებიდან გასული დეპუტატები „ოცნების“ ღია კრიტიკაზე არიან გადასული. თქვენ რა დამოკიდებულება გაქვთ ყოფილ თანაგუნდელებთან, თუ გაქვთ ურთიერთობა და რაიმე საკითხზე საერთო ხედვა? 

– სამწუხაროა, რაც მოხდა. მაგალითად, ეკა ბესელია ერთ-ერთი ლიდერი იყო ქართული ოცნების, ასევე რამდენიმე სხვაც, ვინც გავიდნენ პარტიიდან. ზოგიერთ მომენტში მგონია, რომ სხვა ფუნქცია შეიძინეს და უფრო აგრესიულადაც კი იქცევიან, ვიდრე ჩვენი ოპონენტები. თვითონ ძალიან კარგად იციან სად იყვნენ და რას აკეთებდნენ წლების განმავლობაში, როგორ ხდებოდა იქ გადაწყვეტილებების მიღება. ეს ჩემთვის ძალიან მიუღებელია. 

ურთიერთობას რაც შეეხება – ჩვეულებრივი ურთიერთობა მაქვს, პოლიტიკური მიმართულებით კი არანაირი. მაინც მიმაჩნია, რომ ცოტა ზედმეტი მოსდით. 

– რამდენად შეძლო 2012 წელს გაცემული დაპირებების შესრულება „ოცნებამ“? ასევე ბიძინა ივანიშვილმა, შარშან, სალომე ზურაბიშვილის მხარდაჭერის სანაცვლოდ რომ დაპირდა ხალხს, ერთ წელიწადში ყველაფერს დავალაგებ და მოვაგვარებო. 

– ახლა მიმდინარეობს ხელისუფლების წარმომადგენლების შეხვედრები მოსახლეობასთან. მე მაგალითად, უკვე ექვსი შეხვედრა ჩავატარე. ასე ვართ ყველა, დავდივართ ქვეყნის მასშტაბით და ვხვდებით ხალხს. არც კი წარმომედგინა, სანამ ადგილზე არ ვნახე, რამდენი რამეა გაკეთებული. სოფელი არ არის დარჩენილი, მისასვლელი გზა რომ არ იყოს გაკეთებული. იგივე ბაგა-ბაღები, სკოლები, სასმელი წყლის პრობლემების მოგვარება. ახლა რომ გამოდიან „მთავარ არხზე“ და სიტუაციას კატასტროფულად ხატავენ, ეგრე არ ხდება. ჟურნალისტები სადღაც პოულობენ ვიღაცას... ჩავიდნენ და ნახონ ხალხი და მათ აზრს მოუსმინონ. სადაც ვიყავი და რაც ვნახე, ყველგან მოწესრიგებულია და უამრავი თანხებია მომავალი წლისთვის გამოყოფილი. სოფლის პროგრამები ამოქმედდა და ბევრი შესრულდა დაპირებებიდან. რა თქმა უნდა, ეს არ არის საკმარისი, მაგრამ პერსპექტივაში ყველანაირი მონაცემები არსებობს, რომ ათჯერ უკეთესად იქნება საქმე. 

– რაც შეეხება სპორტულ მონაცემებს, გაუმჯობესდა შედეგები? 

– ძალიან გაუმჯობესდა, შარშან სპორტსმენებმა მოიგეს ცხრაას ორმოცდაათი მედალი. წელს უკვე 70-80 მედლით მეტია. 

– მომავალ წელს ზაფხულის ოლიმპიადა ჩატარდება. რა განწყობა გაქვთ წინასთან შედარებით? 

– არსებული მონაცემებით, უკეთესი შედეგი უნდა გვქონდეს. გვაქვს ამბიციები, რომ სამ ოქროზე მეტს ავიღებთ, ვიდრე წინა ოლიმპიადაზე შევძელით. 

თუ დამტკიცდა, რომ 2025 წელს საქართველო უმასპინძლებს ევროპის ახალგაზრდულ ზამთრის სახეობების ფესტივალს, იქნება ძალიან მაგარი მიღწევა. ეს ნიშნავს დამატებით ახალი ინფრასტრუქტურის განვითარებას, ახალი სპორტსმენები დაიწყებენ მზადებას. 2023 წელს სათხილამურო და სნოუბორდის ფრისტაილის მსოფლიო ჩემპიონატს ვმასპინძლობთ. ეს არის ქვეყნის ცნობადობისთვის პირველი საშუალება. 

– მომავლის გეგმებზე რას გვეტყვით – სპორტში აპირებთ გაგრძელებას თუ პოლიტიკაში რჩებით – 2020 წელს გეგმავთ საპარლამენტო არჩევნებში მონაწილეობას? 

– ვფიქრობ, პოლიტიკოსის რანგში სპორტისთვის ბევრი გავაკეთე. აქ არის ბიუჯეტის თემები, ინფრასტრუქტურის საკითხები, განათლების სისტემაში ფიზიკური აღზრდის გაკვეთილებთან დაკავშირებით მაქვს ჩემი პროგრამა, რომელიც მინდა, რომ ამოქმედდეს. ბევრი რამე გავაკეთე და ვფიქრობ, მომავალ არჩევნებში მონაწილეობა უნდა მივიღო. საბოლოოდ ამას პარტიის ხელმძღვანელობა გადაწყვეტს, ვინ უფრო არის მისაღები გუნდისთვის და ვის მეტი მხარდაჭერა ექნება. 

– ოჯახის შესახებ რას გვეტყვით? 

– ოჯახი ჩემთვის არის ნომერ პირველი. მყავს მეუღლე, ორი შვილი, ორი შვილიშვილი და მათთან ყოფნას არაფერი მირჩევნია. როცა კი თავისუფალი დრო მაქვს, საქართველოს მასშტაბით დავდივარ ოჯახთან ერთად. კახეთის რეგიონში, დასავლეთში, აჭარის რეგიონში – ერთად ვმოგზაურობთ. 

ესაუბრა თემურ იობაშვილი