მინი დოსიე

ლევან კობერიძე – დაიბადა თბილისში, 1972 წლის 28 მაისს. 

განათლება

1987-1989 – თბილისის კომაროვის ფიზიკა-მათემატიკის საჯარო სკოლა; 

1989-1996 – თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი, პროფესია სამკურნალო საქმე, სპეციალიზაცია მეან-გინეკოლოგი; 

1999-2003 – მსოფლიოს წამყვან პიარ-სააგენტოები, მარკეტინგისა და კომუნიკაციების სპეციალური პროგრამები. 

2006-2007 – სტოკჰოლმის ეკონომიკის სკოლა, ბიზნეს-ადმინისტრირება და სტრატეგიული მარკეტინგი. 

სამუშაო გამოცდილება 

1996-1998 – სარეკლამო სააგენტო „აუდიენციის“ კომერციული დირექტორი და სარეკლამო დეპარტამენტის უფროსი; 

1998-2000 – სადისტრიბუციო კომპანია „ალიანს კავკასია“ (ალკოჰოლური ბრენდების „ჰეინეკენი“, „მარტინი-ბაკარდი“ ექსკლუზიურ იმპორტიორი ამიერკავკასიაში), მარკეტინგის მენეჯერი; 

2000-2007 – ქართული ღვინისა და ალკოჰოლური სასმელების კომპანია – „GWS/პერნო რიკარის ჯგუფი“, ბრენდმენეჯერი და გაყიდვების დირექტორი; 

2005-2008 – საქართველოს ღვინის მწარმოებელთა კავშირი, თავმჯდომარე; 

2005-2016 – ბრენდინგისა და სტრატეგიული მარკეტინგის კომპანია branding.ge, მმართველი პარტნიორი; 

2016-დან – საქართველოს პარლამენტის წევრი. 

არის ინტელექტუალური სატელევიზიო გადაცემის „რა? სად? როდის?“ ქართული კლუბის ერთ-ერთი დამფუძნებელი. 

უცხო ენები: რუსული, ინგლისური. 

ჰყავს მეუღლე, ქალიშვილი, დედა, ასევე ოჯახის ოთხფეხა მეგობარი „ბასტერი“.

 

– ბატონო ლევან, სანამ პოლიტიკურ საქმიანობაზე ვისაუბრებთ, მანამდე თქვენი განათლების შესახებ გვიამბეთ. 

– კომაროვის სკოლა დავამთავრე მედალზე, რამაც საშუალება მომცა და 1989 წელს, ერთი გამოცდით ჩავირიცხე სამედიცინო უნივერსიტეტში. 

ცოტა უცნაურად ჩანდა ჩემი გადაწყვეტილება. კომაროველებს, ვისაც მედალი ჰქონდა, უნივერსიტეტში, ფიზიკა-მათემატიკურზე უგამოცდოდ იღებდნენ, სამედიცინოზე კი გამოცდის ჩაბარება იყო საჭირო. თან, ხალხი ემზადებოდა და მანდ 4-5 წელი მაინც ვერ აბარებდნენ. 

მშობლებს რომ ვუთხარი, ძალიან გაუკვირდათ. მამაჩემმა – შვილო, ან მომზადება არ გინდა, ან რამ გადაგაწყვეტინაო. ქიმიაში იყო გამოცდა. ვიცოდი, რომ ხუთიანს მივიღებ-მეთქი და ასეც მოხდა.

 

მანამდე, ჯერ კიდევ სკოლაში სწავლისას მოსკოვის ფიზიკა-ტექნიკური ინსტიტუტის (МФТИ) კონკურსი მოვიგე და უგამოცდოდ შემეძლო ჩავრიცხულიყავი. მაგრამ, უკვე მომხდარი იყო 9 აპრილის ამბები, ეროვნული მოტივები გვქონდა და უარი ვთქვი მოსკოვში სწავლაზე. აქ დავამთავრე სამედიცინო, სამკურნალო საქმე. სპეციალობით მეან-გინეკოლოგი ვარ.

– პროფესიით იმუშავეთ? 

– ცოტა ხანი მქონდა პრაქტიკა თემქაზე, მეხუთე სამშობიაროში. ასევე მესამე სამშობიაროში ორგან ვმორიგეობდი ხოლმე. მაგრამ, შემოსავალი საკმარისი ნამდვილად არ იყო. თან, მაშინ მამა გარდამეცვალა, ოჯახის სიმძიმე დამაწვა და სხვა საქმიანობაზე, მარკეტინგის მიმართულებაზე გადავერთე.

 

ვიმუშავე სარეკლამო სააგენტო „აუდიენციაში“. მოგვიანებით მე და გიორგი მოსიძემ მეგობრებთან ერთად ქართული „რა? სად? როდის?“ კლუბი დავაარსეთ. 

– დღეს გაქვთ ურთიერთობა კლუბთან? 

– რაც პოლიტიკური საქმიანობა დავიწყე, ყველანაირ ბიზნესსაქმიანობას შევეშვი. 

მოკლედ, ვთანამშრომლობდით „აუდიენციასთან“ – ისინი ტექნიკას გვაძლევდნენ, ჩვენ გადაცემას ვაკეთებდით. 

– კლუბის შექმნას კომერციული დატვირთვა ჰქონდა? 

– კი, მაგიტომ გავაკეთეთ. გიორგი და მე კურსელები ვიყავით, მანამდეც გვქონდა კლუბი და შეჯიბრებს ვაწყობდით. გიორგიმ დაურეკა „რა? სად? როდის?“ კლუბის პრეზიდენტს – ვლადიმერ ვოროშილოვს, მოელაპარაკა, უფლება ავიღეთ და დავიწყეთ მუშაობა. კლუბს კომერციული დატვირთვაც მივეცით, გადაცემა გავაკეთეთ და სწორედ აქ ჩემი ფუნქცია იყო, რომ კომერციული მხარისთვის მიმეხედა. შემდეგ ჩამითრია მარკეტინგულმა სამუშაომ. ჩამოვშორდი კლუბს და მთლიანად მარკეტინგულ საქმიანობაზე გადავერთე. 

ვიყავი კომპანია „ჯივიესის“ მარკეტინგის და გაყიდვების დირექტორი, რომელიც ფრანგული მულტინაციონალური კომპანია „პერნო რიკარის“ ჯგუფს ეკუთვნოდა. დიდ წარმატებას მივაღწიეთ – ინგლისის ბაზარზე პირველებმა ჩვენ გავიტანეთ ღვინო. 

– შემდეგ თქვენ საკუთარი კომპანია დააფუძნეთ. 

– მარკეტინგში ინოვაციებისკენ ყოველთვის მიმიწევდა გული. დავაფუძნე ჩემი კომპანია branding.ge. ჩემი პარტნიორი იყო ტომს გერდი – ბრენდინგის შვედი გურუ. მისი ტექნოლოგიით დღემდე მუშაობს კომპანია. ტომას გერდი ძალიან ცნობილია ბრენდინგის სფეროში, მსოფლიოში მრავალ დიდ კომპანიასთან მუშაობდა. მაგალითად, Nokia Connecting People – მისი გაკეთებული პროექტია. 

– ტომას გერდს როგორ დაუკავშირდით? 

– ბრენდინგზე რამდენიმე წიგნი წავიკითხე. ერთ-ერთის ავტორი ტომას გერდი იყო. წიგნის ყდაზე მისი მეილი ვნახე. წელიწადნახევარი განუწყვეტლივ ვწერდი წერილებს. ბოლოს როგორც იქნა მიპასუხა. დავიწყეთ კონტაქტი და საქართველოშიც ჩამოვიყვანე. აქაურობა ძალიან მოეწონა. ავუხსენით, აქ რა სიტუაცია იყო და რომ მარკეტინგში დახმარება გვჭირდებოდა. 

– თქვენ ასევე იყავით ღვინის მწარმოებელთა კავშირის თავმჯდომარე. 

– კი, საინტერესო იყო. შევიკრიბეთ 10 ღვინის კომპანია, რომლებმაც კვლევები ჩავატარეთ და ვნახეთ, რომ ქართული ღვინის კონკურენტი სხვადასხვა ბაზრებზე იყო არა ავსტრალიური, ჩილეს ან საფრანგეთის ღვინო, არამედ ქართული ფალსიფიცირებული ღვინო. გადავწყვიტეთ ფალსიფიკაციის წინააღმდეგ ბრძოლა. 

იმ პერიოდში დაემთხვა რუსული ემბარგო. მაშინ ჩავედით რუსეთში და ჩვენს პოზიციებს ვიცავდით. სამწუხაროდ, ემბარგო მაშინდელი რუსული პოლიტიკის დღის წესრიგი იყო. 

– მარკეტინგულ მომსახურებაზე იყო მოთხოვნა საქართველოს ბაზარზე? 

– კი, იყო. მაგალითად, „საქარველოს ფოსტის“ სრული რებრენდინგი ჩვენი გაკეთებულია, ასევე მინერალური წყალი „საირმის“, სხვა უამრავ კომპანიასთან ვიმუშავეთ. 

სულ 10-კაციანი საკონსულტაციო ჯგუფი ვიყავით. ჩვენი ბაზარი ამ მხრივ დიდი არასდროს ყოფილა, მაგრამ საინტერესო სამუშაო გვქონდა. ნათლად ვხედავდით ჩვენი მუშაობის შედეგს – კონსულტაციების და რებრენდინგის შედეგად კომპანია როგორ სწრაფად იზრდებოდა. დაახლოებით 200 კომპანიას მოვემსახურეთ. ჩვენი დახმარებით შეძლეს ექსპორტზე გაყიდვების გაზრდა, მომსახურების გაუმჯობესება და უფრო მეტი კმაყოფილი კლიენტის ყოლა. 

მაგალითად, „საქართველოს ფოსტის“ ბრენდინგზე როცა დავიწყეთ მუშაობა, წერილს არავინ აგზავნიდა და არავინ ენდობოდა. მთავარი პრობლემა ნდობის არარსებობა გახლდათ. ჩვენ გავაკეთეთ რებრენდინგი და კომპანიის მენეჯმენტთან ერთად კარგ შედეგსაც მივაღწიეთ. 

ბევრ ღვინის კომპანიასთან ვითანამშრომლეთ. ჩემი საყვარელი ღვინის კომპანიაა „ტყუპების საღვინე სახლი“. „ორქვევრის მზე“ – ბრენდი შევქმენით. 

– კონკურენტები გყავდათ ბაზარზე?

– თავიდან, 2005 წელს დავიწყე ინდივიდუალური საკონსულტაციო მომსახურება და 2006 წელს კომპანია ჩამოვაყალიბე. ალბათ 4 წელი, ტექნოლოგიიდან გამომდინარე, კონკურენციაში არავინ შემოსულა. 

– უცხოური მარკეტინგული კომპანიებიც არ იყვნენ? 

– უცხოელები რეკლამის განთავსებაზე მუშაობდნენ. საკონსულტაციოდ აქ პატარა ბაზარი იყო. ინტელექტუალური სამუშაოა. პატარა ბაზრისთვის პატარა კომპანია სრულიად საკმარისი ვიყავით. 

კონკურენტები იმიტომაც არ იყვნენ, მათ შორის არც ადგილობრივები, რომ ხალხმა არც იცოდა ბრენდი რა იყო. „ბრენდს“ რომ ვეუბნებოდი, კონიაკი ეგონათ. ჯერ იმის ახსნა გვიწევდა, რა არის ბრენდინგი, რომ მერე დაინტერესებულიყვნენ. 

ჩვენი შეთავაზება იყო, რომ მომხმარებელს სწორი აღქმა ჰქონოდა. ამისთვის კი კომპანიის სწორი მუშაობაა საჭირო – დაწყებული პროდუქტის შექმნიდან, შემდეგ სწორად `შეფუთვა~, კომუნიკაცია, კომპანიაში თანამშრომლების მოტივაცია და ა.შ. ანუ, სრულფასოვანი ბრენდინგი მხოლოდ კომუნიკაცია კი არა, კომპანიის მართვის სტრატეგიაც გახლავთ. 

– ფული მოგიტანათ ამ საქმიანობამ? 

– საკმაოდ შემოსავლიანი საქმიანობა იყო. მე ვიყავი დამფუძნებელი, ჩემი პარტნიორი იყო ტომასი, რომელიც სამწუხაროდ, 2 წლის წინ გარდაიცვალა. ბევრ საინტერესო პროექტებში ერთად ვიყავით. მაგალითად, „ჯიპისის“ რებრენდინგი ერთად გავაკეთეთ. 

– ამ საქმემ მილიონერი გაგხადათ? 

– არა, მილიონერი ვერ გამხადა, მაგრამ ნამდვილად შემიძლია ვთქვა რომ კარგი, წელგამართული ბიზნესი იყო. ინტელექტუალური ბიზნესია და დანახარჯი პრაქტიკულად მხოლოდ ხელფასები და ოფისის ხარჯებია. 

– როდემდე დარჩით კომპანიაში? 

– სანამ პარლამენტის წევრი გავხდებოდი. მანამდე პოლიტიკური პარტიების ბრენდინგსაც ვაკეთებდით. აღარ ვერევი მენეჯმენტში. კომპანია დღემდე მუშაობს. 

– სინტერესო საქმიანობის და კარგი შემოსავლის პირობებში პოლიტიკაში წასვლა რატომ გადაწყვიტეთ? 

– „ქართულმა ოცნებამ“ როდესაც გადაწყვიტა, რომ სჭირდებოდა განახლება, პრემიერ-მინისტრმა გიორგი კვირიკაშვილმა შემომთავაზა. 

გიორგის კარგად ვიცნობდი. ეგეც კომაროველია, მაგანაც სამედიცინო დაამთავრა, მერე ეკონომიკურ სფეროში გადავიდა. პარტია „ახალ მემარჯვენეებშიც“ იყო. ვიცოდი მისი განვლილი გზა და როგორი ლიდერი იყო. 

ჩემი ცოდნა, ბრენდინგი, ისეთი სფეროა, რომელიც ეხება ქვეყნის ბრენდინგსაც. ანუ ის მიმართულებაა, რომელიც განვითარებაზე და პროგრესზეა ორიენტირებული. გარკვეულწილად ალბათ ამ ამბიციამ ჩემშიც გაიღვიძა და დავთანხმდი შემოთავაზებას. 

– ბიძინა ივანიშვილს თუ იცნობდით მანამდე? 

– არც ვიცნობდი და არც ურთიერთობა მქონია. მხოლოდ ის ვიცოდი შორიდან, რომ ბევრი კარგი რაღაცა ჰქონდა გაკეთებული. 

– 2012 წლის პერიოდს დავუბრუნდეთ. „ოცნების“ მაშინდელ წინასაარჩევნო დაპირებებს იზიარებდით, თუ მიგაჩნიათ, რომ ხმის მიღების სანაცვლოდ ხალხს ატყუებდნენ? 

– 2012 წელს ნამდვილად ვუჭერდი მხარს სააკაშვილის რეჟიმის წინააღმდეგ ბრძოლას. მიუხედავად იმისა, რომ შევარდნაძის პერიოდის შემდეგ „ნაციონალურმა მოძრაობამ“ ნამდვილად კარგად დაიწყო. 

თუმცა, ყოველთვის მიმაჩნდა, რომ ცვლილება არჩევნებით უნდა მომხდარიყო და არა რევოლუციით, რომელიც ყოველთვის რყევებს იწვევს. რაც კარგია გაკეთებული, ყოველმა მომდევნო ხელისუფლებამ უნდა შეინარჩუნოს, დააშენოს და განავითაროს, და არა, ყოველ ჯერზე, ცარიელი ფურცლიდან დაიწყოს ქვეყნის ისტორია. 

– „ოცნებამ“ შეძლო ამ პრინციპის დაცვა? 

– 2012 წლიდან მოყოლებული იმედი გაჩნდა, რომ პროგრესი იქნებოდა, მაგრამ 2013-2014 წლიდან იმედი მინელდა. როდესაც ცვლილებების აუცილებლობა დადგა დღის წესრიგში და კვირიკაშვილი გახდა პრემიერ-მინისტრი, მაშინ შევუერთდი პოლიტიკურ გუნდს. 

ახლაც ვთვლი, რომ საქართველოს ისტორიაში ერთ-ერთი საუკეთესო პრემიერ-მინისტრი გიორგი კვირიკაშვილი იყო. 

„ქართული ოცნება“ დავტოვე, რადგან „ქართულმა ოცნებამ“ თავად მიატოვა ხალხი. 

– თქვენ "ოცნებიდან" წასვლის მიზეზად სასამართლოების თემა დაასახელეთ. 

– არამარტო სასამართლოს თემა, თუმცა, ეგ უმნიშვნელოვანესია. სამართლიანი სასამართლო თუ არ არის ქვეყანაში, არანაირი ინვესტორი, გინდ აქაური და გინდ უცხო – არ ჩადებს ფულს. თუკი არ ექნება იმედი, რომ პრობლემის შემთხვევაში სასამართლოში სამართალს იპოვნის. 

სასამართლოს ნაცვლად, საქმეების გარჩევა თუ კლანებს შორის გაძლიერდა, არანაირ პროგრესზე და ეკონომიკურ წინსვლაზე აღარ იქნება ლაპარაკი. 

– შეგიძლიათ თქვათ, რომ შექმნილ სიტუაციაში ივანიშვილის დამსახურება დიდია? 

– მის მიერ დაშვებულმა კორუფციამ მასთან დაახლოებულ პირებს ხელში ჩაუგდო სახელმწიფოს აქტივები. 

შექმნილი მდგომარეობა გამოიხატა გახარიას მენტალობაშიც, რომ თურმე, „ქართულ ჯიგრულ პონტში“ ეს ყველაფერი ნორმალური ამბავია. 

– სააკაშვილისდროინდელ პერიოდს რომ შეადაროთ, როცა ბიზნესში იყავთ, როდის უკეთესი ბიზნეს-გარემო იყო? 

– ორივე მხარეს აქვს თავისი დადებით და უარყოფითი. ის, რაც ადრე ხდებოდა ბიზნესმენების პროკურატურაში დაბარება, ციხეებში წილების გადაფორმება, ოჯახის წევრებზე ზეწოლა – „ოცნების“ დროს ნამდვილად არ ხდება. მაგრამ, მეორე მხრივ, ბიზნესს განვითარებისთვის ჯანსაღი გარემო სჭირდება. დღეს სიტუაცია დაჭაობდა, ჭაობში პროგრესი გამორიცხულია. 

ახალგაზრდების მისაბაძი მაგალითი ვინ არის? ფარცხალაძე? რომელიც პროკურორი იყო და ახლა ყველაფრის მოგვარება შეუძლია? მოვისმინეთ, რომ ყალბი ანგარიშფაქტურებით დაახლოებით 500 მილიონია ბიუჯეტიდან მოპარული. მსგავს საქმეში მაღალჩინოსნების ჩარევის და ხელშეწყობის გარეშე შეუძლებელია ბიუჯეტის ასეთი ძარცვა. 

შეიძლება ეს შევადაროთ იმ პერიოდს, როცა ციხეებში საშინელებები ხდებოდა? რომ არ მოგვწონდა, იმ მთავრობას იმიტომ ვებრძოდი და გადავირჩიეთ. 

დღეს კი მივიღეთ უიმედობა, კორუფცია და სიღარიბე. კორუფცია ნიშნავს მხოლოდ ვიწრო ჯგუფებისთვის პრივილეგიების მიცემას, კონკურენციის გაქრობას, მცირე და საშუალო ბიზნესის ჩამოშლას და ოლიგოპოლიურ ბაზარს. 

ჩვენთან, მცირე და საშუალო ბიზნესში დასაქმების წილი 21%-მდეა. მინიმუმ, 60%-მდე მაინც უნდა იყოს მცირე და საშუალო ბიზნესის დასაქმების წილი. ევროპაში ყოველი 4 ახალი სამუშაო ადგილიდან 3 მცირე და საშუალო ბიზნესზე მოდის. ჩვენთან სახელმწიფო სექტორში გაზარდეს სამუშაო ადგილები, სადაც პირდაპირ მოსყიდვა მიდის, რომ თავისი ახლობლები დაასაქმონ. 

– სახელმწიფო მოხელე ადრე და დღეს – თქვენი აზრით, როგორ იცვლება ბოლო, თუნდაც 20 წლის მანძილზე სახელმწიფო მოხელის ინსტიტუტი? 

– იმისთვის, რომ ქვეყანაში „სახელმწიფო მოხელის“ ინსტიტუტი განვითარდეს, ცნობიერებაში გარღვევაა მოსახდენი. პოლიტიკური ძალა, რომელიც მოდის ხელისუფლებაში, პირველივე დღიდან ბრძოლას იწყებს ძალაუფლების შენარჩუნებაზე. სამინისტროებში თანამშრომლებს ისეთ დავალებას კი არ აძლევენ, რაც ქვეყნის განვითარებას წაადგება, არამედ, არჩევნებში გარშემომყოფების ხმების მოტანას ავალებენ. 

საჯარო მოხელეს სამსახური უნდა ეამაყებოდეს. მხოლოდ კანონის ძალით დამოუკიდებლობა არ არის საკმარისი. დღეს ვხედავთ, რომ საჯარო მოხელეები პარტიის აქტივად არიან გადაქცეული და ეს უბედურებაა. 

– ბოლო წლებში საჯარო მოხელე ვითარდება თუ რეგრესია? 

– მაინც მგონია, რომ ვითარდება. მაგალითად, ჯანდაცვის და ეკონომიკის კომიტეტში ზოგი თანამშრომელი უკვე 10-15 წელია მუშაობს. ადრე ახალი ხელმძღვანელი რომ მოდიოდა, ძველ თანამშრომლებს ეგრევე ათავისუფლებდა. „ქართულ ოცნებას“ ვერ დავუკარგავ, რომ 2016 წლის მერე „კანონი საჯარო მოხელის შესახებ“ მიიღო. 

თუმცა, პოლიტიკური წნეხი მაინც არის. რაც „ნაციონალური მოძრაობის“ დროს იყო, მასწავლებლები და საბავშვო ბაღის აღმზრდელები, დღეს „ოცნებას“ ჰყავს როგორც პოლიტიკური აქტივი. იმის მიხედვით ნიშნავენ ან ათავისუფლებენ დამლაგებლებს და აღმზრდელებს, როგორ მოიქცა არჩევნების დროს. 

– „გავრილოვის ღამის“ შესახებ გკითხავთ: უნდა გამართულიყო თუ არა მართლმადიდებლობის საერთაშორისო ასამბლეა თბილისში და ვისი პასუხისმგებლობაა საპროტესტო მიტინგზე ხალხის დასახიჩრება? 

– „ქართული ოცნება“ ცდილობს, რომ ათვლის წერტილი 20 ივნისის ღამით დაიწყოს. არადა, მთავარი დანაშაული გავრილოვის საქართველოში ჩამოყვანა და პარლამენტის თავმჯდომარის სავარძელში ჩასმა იყო. 

რაც შეეხება შემდეგ გამართულ საპროტესტო მიტინგს, პარლამენტის თავმჯდომარე რომ დროზე გადამდგარიყო, 20 ივნისის ღამეც არ მოხდებოდა. ირაკლი კობახიძეს დეპუტატის მანდატიც უნდა დაეტოვებინა, როგორც ზაქარია ქუცნაშვილმა გააკეთა.

 

ამიტომ, ეს მათი პასუხისმგებლობა – მაშინდელი პრემიერ-მინისტრის და შს მინისტრის. 

გახარია ამბობს, ჩვენ არ გვქონდა უფლება გავრილოვი არ შემოგვეშვაო – ტყუილია. ნებისმიერ მესაზღვრეს უფლება აქვს მიზეზის ახსნის გარეშეც კი მისთვის მიუღებელი ადამიანი საზღვარზე არ შემოუშვას. 

– დღევანდელ მთავრობას შეუძლია, რომ რუსეთისთვის არამაამებლური რამე ნაბიჯი გადადგას? 

– გასაგებია, რომ გონივრული უნდა იყოს მთავრობა, მაგრამ ღალატში არ უნდა გადადიოდეს. „ქართული ოცნების“ ყველაზე დიდი პრობლემა მათი დამოკიდებულებაა რუსეთის მიმართ. „თუ მოვეფერებით, ურთიერთობას დავალაგებთო“ – ეს არ არის ქვეყნის განვითარების ხედვა. 

მიუხედავად იმისა, რომ არ მომწონდა „ნაციონალური მოძრაობა“, განსაკუთრებით მმართველობის ბოლო წლებში, უნდა ვაღიაროთ, რომ მაშინ ქვეყნის აქტუალიზაცია გაცილებით მაღალ დონეზე იყო. 

„ოცნების“ დროს, ასევე კვირიკაშვილს კარგად ჰქონდა ამერიკასთან თუ ევროკავშირთან ურთიერთობის საკითხი დაყენებული. მნიშვნელოვანი თემების დაძვრა ხდებოდა, ანგელა მერკელი დადებით განცხადებებს აკეთებდა, მაიკ პენსი თბილისში ჩამოვიდა... 

დღეს კი ვხედავთ, რომ ხელისუფლება არათუ ქვეყნის გარეთ, ქვეყნის შიგნითაც კი მინიმალურად მსჯელობს ოკუპაციაზეც. 

– შეიძლებოდა 2008 წლის ომის თავიდან აცილება? 

– რუსეთმა დაიწყო ომი, რაც იყო მისი განზრახვა. მსჯელობაც კი, რომ ომის აცილება შეიძლებოდა, მოღალატეობრივია. რუსეთი ომს დაიწყებდა ნებისმიერ შემთხვევაში, რადგან მას ეს გეგმა ჰქონდა. 

– სალომე ზურაბიშვილი მთელი ევროპის გასაგონად ამბობდა, რომ საქართველო იყო დამნაშავე მაშინდელ ომში. 

– პრეზიდენტი, როდესაც თუნდაც ორაზროვნად იწყებს ლაპარაკს, მაგალითად, „ომი რუსეთმა დაიწყო, მაგრამ...“ – ეს „მაგრამ“ უკვე არასახელმწიფოებრივი პოზიციაა. ომი დაიწყო რუსეთმა და აქ უნდა დაისვას წერტილი. 

– „გავრილოვის ღამის“ მოვლენებს რომ დავუბრუნდეთ, სწორი იყო ნიკა მელიასთვის იმუნიტეტის შეჩერება და შემდეგ დეპუტატის მანდატის ჩამორთმევა? 

– მაშინ არ ვიყავი საქართველოში. პარლამენტში რომ ვყოფილიყავი მხარს არ დავუჭერდი არც იმუნიტეტის მოხსნას და არც მანდატის ჩამორთმევას. 

– მიგაჩნიათ, რომ მაშინ ოპოზიცია რამეში იყო დამნაშავე, რასაც ხელისუფლება ედავება? 

– მაშინ იყო ქვეყნის პატრიოტული მოტივით შეკრებილი ახალგაზრდების სამართლიანი პროტესტი, ვისაც პოლიტიკოსებიც გვერდში დაუდგნენ. 

თუ ამბობენ, რომ იმ პროტესტის დროს რომელიმე პოლიტიკოსი იყო პროვოკაციული, მაშინ ყველა პოლი¬ტიკოსი უნდა დაეპატიმრებინათ. 

– ვისი ბრალია რამდენიმე ადამიანმა რომ თვალი დაკარგა, დაშავდა ამდენი ჟურნალისტი? 

– პირველ რიგში შინაგან საქმეთა მინისტრის პასუხისმგებლობაა. 

– ვინ გასცა ბრძანება მიტინგის დაშლაზე და რეზინის ტყვიების დამიზნებით სროლაზე? 

– შინაგან საქმეთა მინისტრი და სამინისტროა პასუხისმგებელი ვინმეს დაცვის უზრუნველყოფა იქნება საჭირო თუ მიტინგის დაშლა, რომელიც დარბევაში არასდროს უნდა გადაიზარდოს. ჩვენ რაც ვნახეთ, იქ იყო დარბევა. პირდაპირი დამიზნებით ესროდნენ. 48 ჟურნალისტს საკმაოდ მძიმე ხარისხის დაზიანება მიაყენეს, ზოგს ღია ჭრილობები ჰქონდა. როდესაც მიტინგის დაშლის შემდეგ ღია ჭრილობები ფიქსირდება, სისხლის სამართლის დანაშაულია. მომავალმა ხელისუფლებამ აუცილებლად უნდა გამოიძიოს 20 ივნისის მოვლენები. 

– როგორ ფიქრობთ, ბიძინა ივანიშვილმა მიუთითა, რომ სასტიკად ჩაეხშოთ პროტესტი? 

– არა მგონია. 

– ანზორ ჩუბინიძემ? 

– არც მასზე მომისმენია რამე. პასუხისმგებელი მომხდარზე არის მაშინდელი შს მინისტრი გიორგი გახარია. თუ მისი ბრძანების გარეშე დაიწყო ეგ ოპერაცია, მაშინ კიდევ უარესად ყოფილა საქმე. ამიტომ, უნდა ეკისრა პოლიტიკური პასუხისმგებლობა და გადამდგარიყო. 

მას კი პრემიერობა როგორც შესთავაზეს, მაშინვე დათანხმდა. საკუთარ სიტყვასაც უღალატა – ჯერ გამოძიება დასრულდესო, მანამდე თქვა. 

ზოგადად, „ოცნების“ ლიდერებისგან საკუთარი სიტყვის გადათქმა აღარავის უკვირს. დაგვპირდნენ პროპორციულ არჩევნებს და თავად გადათქვეს. მაგას დავარქვი 1%-იანი პოლიტიკური ტრიუკი, როგორც ივანიშვილს უყვარს თქმა. ყველას გაუჩინა ამბიცია. დაქსაქსა ხალხი. ბოლოს `გადააგდო~. 

– დაპირებული „მთლიანად პროპორციული არჩევნები“ საბოლოოდ 120/30 პრინციპით დაამტკიცა პარლამენტმა. ასეთი მოდელი საკმარისია „ოცნების“ დასამარცხებლად? 

– ასეთი მოდელი საკმარისია იმისთვის, რომ შესაძლებლობა გაჩნდეს ახალი პოლიტიკური ძალებისთვის და ხალხმა დაინახოს, რომ „ოცნების“ და „ნაციონალური მოძრაობის“ გარდა სხვებიც არიან. ამ მიზნით „ლელოს“ შევუერთდი. 

– როგორ მიგაჩნიათ, ქვეყანაში პოლიტპატიმრები არიან?

 

– გიორგი რურუა, რომელზეც ყველაზე ხშირად ამბობენ, რომ პოლიტპატიმარია. მისი დაკავების კონტექსტი, დრო და შინაარსი იძლევა იმის თქმის საშუალებას, რომ ეს ადამიანი პოლიტიკური მოტივით არის დაკავებული. 

– წინა ხელისუფლების წარმომადგენლებიდან მაგალითად, ბაჩო ახალაია დღესაც პატიმარია. მიიჩნევთ, რომ აგრეთვე პოლიტიკური ნიშნით ზის საპატიმროში? 

– მე ვთვლი, რომ წინა ხელისუფლების ბევრი მაღალჩინოსანი უნდა ყოფილიყო დაპატიმრებული. თუკი ადამიანს დანაშაული აქვს ჩადენილი, ნებისმიერი ხელისუფლების წარმომადგენელი დაკავებული უნდა იყოს. 

მგონია, რომ ბევრი მაღალჩინოსნის დანაშაული აშკარა იყო. „პიჯაკების საქმეზე“ რომ ედავებიან და ამ დროს გაცილებით მძიმე საქმეებში მონაწილეობაზეა ეჭვი, ეს მინიმუმ ეჭვს მიჩენს, რომ „ოცნება“ გარიგებაში შევიდა „ნაციონალურ მოძრაობასთან“ და დაიტოვა ისინი კონკურენტად. 

– უბრალოდ, კაცი, რომელიც კანონიერ ქურდებს ებრძოდა, დღეს იმავე კანონიერი ქურდების ჩვენების საფუძველზე ზის ციხეში. სხვა ყოფილი მაღალჩინოსნები ამასობაში გათავისუფლდნენ ციხიდან. 

– როგორც ვატყობ, არ გამოვრიცხავ, გიგი უგულავას გამოსვლა რაღაც პოლიტიკური გარიგების საფუძველზე მომხდარიყო. `ქართული ოცნებისთვის~ „ნაციონალური მოძრაობა“ და ყოფილი ხელისუფლება არის ორპოლუსიანობის საფუძველი. ხალხს ეუბნებიან – მე თუ არ ამირჩევ, ესენი დაბრუნდებიანო. ეს აწყობს „ნაციონალურ მოძრაობასაც“. ახალ პოლიტიკურ ძალებს არ ეძლევათ საქმიანობის საშუალება. თუმცა, ჩემი ამოცანაა, რომ ეს მოვახერხოთ. 

– თქვენი ნათქვამიდან გამოდის, რომ ახალაია არ გაურიგდა? 

– ეტყობა. თან ახალაიას ისეთი მძიმე ბრალდება აქვს, ალბათ, გარიგებაც შეუძლებელი იყო. 

– თქვენი პოლიტიკური მომავალი როგორ წარმოგიდგენიათ ალეკო ელისაშვილთან და ანა დოლიძესთან, ვისთანაც ერთადაც არჩევნებში გასვლას გეგმავდით? 

– ჩემი მთავარი ამოცანაა, რომ ხელი შევუწყო იმ ძალების ერთობის შექმნას, ვისაც წითელი ხაზები აქვს გავლებული „ნაციონალურ მოძრაობასთან“, „ქართულ ოცნებასთან“ და პრორუსულ ძალებთან. 

ჩემი მცდელობაა, რომ საერთო მოვნახო ალეკოსთანაც, ანასთანაც, „ლელოსთანაც“, თამარ ჩუგოშვილთან და სხვებთანაც. სამწუხაროდ, გაერთიანება ჯერ არ გამოვიდა. ამიტომ, მივიღე გადაწყვეტილება შევსულიყავი „ლელოში“, რომ გავაძლიერო ჩემი მხრიდან, როგორც ალტერნატიული ახალი პოლიტიკური ცენტრი. 

– ალეკო და ანაც შემოდიან? 

– ალეკოს ცალკე პარტია აქვს, მაგრამ იმედს არ ვკარგავ, რომ საარჩევნოდ გარკვეულ თანამშრომლობას, მათ შორის ბლოკის ან სხვა ფორმით მაინც მოვახერხებთ.

 

– ბოლოდროინდელი გახმაურებულ, შაქარაშვილის და ბაჩალიაშვილის საქმეების გამოძიებაზე რას ფიქრობთ? 

– რაც შემიძლია ვთქვა, ყველაზე დიდი პრობლემაა, რომ საგამოძიებო სტრუქტურების მიმართ წლიდან წლამდე ნდობა კლებულობს. ასეა სარალიძის საქმიდან მოყოლებული. გამოძიება მართალიც რომ იყოს, ხალხს მათი აღარ სჯერა. 

ყველაზე მეტი პრეტენზია გახარიას მიმართ იწყება სწორედ ხორავას ქუჩის საქმიდან. ის იყო შს მინისტრი, როდესაც თქვა, რომ ყველა ფიგურანტი დაკავებულია ვინც დამნაშავეაო და პოლიტიკურ აჟიოტაჟს მოეშვითო. გავიდა 8 თვე. მოკლული სარალიძის მამას ჯოჯოხეთის გავლა მოუხდა და ბოლოს აღმოჩნდა, რომ საქმე სულ სხვაგვარად ყოფილა. ნორმალურ ქვეყანაში, შს მინისტრის მინიმუმ ის განცხადება მისი გადადგომის მიზეზი გახდებოდა. 

– ზაზა სარალიძემ გარკვეულწილად მიაღწია თავის მიზანს და მისი შვილის მკვლელობაში ბრალდებული ამჟამად დაპატიმრებულია. თემირლან მაჩალიკაშვილის საქმეზე გადაწყვეტილება არ მიიღეს, ისე დახურეს. 

– არ შეიძლებოდა მაგ საქმის დახურვა, რადგან არამარ¬ტო საზოგადოებას, ოჯახის წევრებსაც რჩებათ კითხვები. 

ადამიანს რაც არ უნდა დააბრალო პოლიტიკურად მო¬ტივირებული ხარო, ის მორალურად ვერ შეგეწინააღმდე¬გება, თუ შენ მას სიმართლეს აუხსნი და დააჯერებ. 

– მოვისმინეთ ამერიკელი კონგრესმენების კრიტიკა „ოცნების“ მიმართ და საქართველოსთვის დახმარების შემცირების მუქარა. თქვენი აზრით, იცვლება ამერიკელი პოლიტიკოსების დამოკიდებულება საქართველოს მიმართ თუ „ნაციონალების“ მოგონილია – როგორც „ოცნება“ ამბობს ხოლმე? 

– დრამატულად უარესდება. კვირიკაშვილის პრემიერობის დროსაც ცდილობდა „ნაციონალური მოძრაობა“ და „ევროპული საქართველო“ ხელისუფლების ოპონირებას. მაშინ რატომ არ წერდნენ ხელისუფლებას კონგრესმენები კრიტიკულ წერილებს? 

– კვირიკაშვილის დროს აფგან მუხთარლის საქმეც გვახსოვს, რაც არ წაადგა მის მიმართ ნდობას. 

– სხვათა შორის, მაშინ სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის კონტრდაზვერვის დეპარტამენტის დირექტორი და შსს-ს სასაზღვრო პოლიციის უფროსი მოხსნეს... რაღაც შესაბამისი ნაბიჯები გადაიდგა. თუმცა, გეთანხმებით, საკმაოდ მძიმე საკითხია. მაგრამ, ის არ გამხდარა ამერიკის მხრიდან წერილების წერის მიზეზი. კი იყო დაძაბული ტონი, მაგრამ არ გადასულა ქვეყნისთვის დამაზიანებელ დონეზე.

 

– იმ ფონზე, როცა ამერიკელმა პოლიტიკოსებმა კრიტიკას მოუმატეს საქართველოს მისამართით, რუსეთთან დამოკიდებულება მაინც თუ გააუმჯობესა „ქართულმა ოცნებამ“? 

– სავაჭრო ურთიერთობა მეტ-ნაკლებად სტაბილური გახდა, რაც კარგია. 

ჩვენ ორი გზა გვაქვს, ან საერთოდ დავკეტოთ საზღვრებიც და ეკონომიკაც, ან მიუხედავად ოკუპანტის სტატუსისა, სავაჭრო ურთიერთობა პრაგმატული მოსაზრებით შევინარჩუნოთ. ასე მოიქცა თავის დროზე გერმანია, ასეა დღეს იაპონია, სადაც კურილიის კუნძულები დღესაც ოკუპირებული აქვს რუსეთს. 

ქვეყანამ საგარეო პოლიტიკის ვექტორი უნდა აირჩიოს – ხალხმა ვერ გაიგო სახელმწიფო საით მიდის. 

– ხელისუფლება გვიმტკიცეს, რომ გამყოფ ხაზებთან დღეს უფრო უსაფრთხოდ არის ხალხი, ვიდრე 2012 წლამდე იყვნენ. 

– როგორ არის უფრო უსაფრთხოდ, როცა ამდენ ხალხს იტაცებენ და მაგაზეც ვერანაირ რეაგირებას ვერ ვახდენთ? იქაურებისთვის უკეთესობისკენ ნამდვილად არაფერი შეცვლილა.

 

– თქვენი სპეციალობიდან გამომდინარე – ხელისუფლების მხრიდან ბოლოდროინდელ სამედიცინო სფეროს რეგულირებას როგორ შეაფასებდით? 

– ახლა სახელმწიფოში ჯანდაცვის პოლიტიკა არ არსებობს და სამედიცინო სფეროსთვის ხელის გადაგრეხის მცდელობაა. 

2003 წლიდან დღემდე ჯანდაცვის პოლიტიკა დაახლოებით ოთხჯერ შეიცვალა, არადა, ეს ისეთი სფეროა, რომელსაც გრძელვადიანი ხედვა სჭირდება. ამის ნაცვლად, ოთხჯერ რადიკალურად შეიცვალა პოლიტიკა: ხან სრული პრივატიზაცია, მერე სადაზღვევო სისტემაზე მიბმა, შემდეგ სადაზღვევოს ჩამონგრევა, ახლა სრულიად არა¬გონივრული გამკაცრება... 

„520-ე დადგენილება“ ანგრევს იმ მაღალტექნოლოგიურ დარგს, რასაც ჰქვია კარდიოლოგია, კარდიოქირურგია, ანგიოლოგია, არითმოლოგია. ეს არის ხელისუფლების ხუშტური, რომ რომელიც მათი ახლობლის არ არის, ის კლინიკები დახურონ. 

„520-ე დადგენილებით“ ზარალდება ხარისხიანი კლინიკები. ზუსტად მათ ექმნებათ პრობლემები და არა იმათ, ვინც პაციენტს დაბალხარისხიან სერვისს სთავაზობს. როცა სახელმწიფო ფასებს კი არ ითვლის, არამედ მექანიკურად ჭრის – ეს ნიშნავს ხარისხის მკვერ დაცემას.

 

საბოლოოდ დარჩება კლინიკები, რომლებიც არაპროფილური აქტივების მქონე ბანკების საკუთრებაა, გაუძლებენ ფასის დაწევას და ზარალს. ასევე გაუძლებენ დაბალი ხარისხის მქონე კლინიკები. მაგრამ, ხარისხიანი სერვისის მიმწოდებელი – ხარჯებს ვეღარ დაფარავს და გაკოტრდება.

 

მაგალითად, გულის სტენტი შეიძლება იყოს სომხური, ჩინური და გერმანული წარმოების. სომხურს 2-3 წელიწადში გამოცვლა სჭირდება, გერმანულს 20-წლიანი ვადა აქვს. ბუნებრივია, ექიმი ცდილობს, რომ პაციენტს გერმანული ჩაუდგას და მშვიდად იყოს. გასაგებია, რომ ეგ უფრო ძვირი ჯდება, მაგრამ სახელმწიფომ მაშინ დათვალოს. ბოლო-ბოლო თუ გერმანული ძვირია და სომხური კიდევ ძალიან იაფი, მაშინ საშუალოფასიანი – ჩინური დააფინანსოს. ასევე, თუ პაციენტს უკეთესი სურს, სხვაობა საკუთარი ჯიბიდან გადაიხადოს. ამის საშუალებაც მოსპეს. პაციენტს საკუთარი ჯიბიდან დამატების უფლება არ აქვს. 

– მომავლის გეგმების შესახებ რას გვეტყვით? 

– ვაპირებ ბრძოლას, რომ ქვეყანაში პოლიტიკური კონიუნქტურა შეიცვალოს და ახალი პოლიტიკური ცენტრი გაჩნდეს. 

– „ქართულ ოცნებაში“ რომ იყავით, მაგას ნანობთ? 

– არ ვნანობ. პირიქით, ბევრი ვისწავლე. „ოცნების“ ბევრი წევრის მადლობელიც ვარ, პოლიტიკაში ახალბედა ვიყავი და მათთან მუშაობით გამოცდილება შევიძინე. 

ღირებულებით ნაწილში როგორც კი დავშორდით ერთმანეთს გუნდი და მე – წამოვედი. ამომრჩეველს მე არ დავპირებივარ, რომ მურუსიძეს და ჩინჩალაძეს უვადოდ დავნიშნავო, არ დავპირებივარ, რომ ხმას არ ამოვიღებდი, როცა ფარცხალაძისნაირი ადამიანები ბიუჯეტიდან ასეულობით მილიონს მოიპარავდნენ. 

ვაპირებ, კანონპროექტი შევიტანო პარლამენტში, რომ ქონებრივი დეკლარაციის შევსება სავალდებულო იყოს თანამდებობიდან წასვლის შემდეგ მინიმუმ 5 წელიწადი. 1 წელი იმუშავებენ მინისტრებად, მოადგილეებად და რომ მიდიან, უცებ აღმოჩნდება, ძალიან მაგარი სახლები აქვთ, დიდი ქონება შეიძინეს. უნდა დაასაბუთონ – საიდან? 

– შეიძლება არ დაპირებიხართ მაგალითად „უფასო ფულს“ და „თითო სოფელს 5 მილიონს“, მაგრამ პოლიტიკური გუნდის წევრი ხომ იყავით? 

– პასუხისმგებლობას ვიზიარებ. როცა მივედი პოლიტიკაში, 2016 წლიდან, იმ უფასო ფულის და მილიონი თითო სოფელს დაპირების მერე გამოცხადებული იყო, რომ პარტიას სჭირდებოდა განახლება და მე ეს მჯეროდა. მერე ისე განვითრედა მოვლენები, რომ თურმე სხვა ჩანაფიქრი ჰქონდა ივანიშვილს. ეტყობა საკონსტიტუციო რეფორმაც იმისთვის ჩატარდა, რომ სასამართლო ხელისუფლება უზურპირებული ჰქონოდა. 

პასუხისმგებლობას ვიზიარებ, მაგრამ ჩემს თავთან და ამომრჩეველთან თავის გასამართლებელი არგუმენტი ნამდვილად მაქვს. არასოდეს გავჩუმებულვარ, გუნდის შიგნითაც, ყველა შეხვედრაზე ბიძინა ივანიშვილთან ვკამათობდი. 

ვიღაცამ შეიძლება ჩამითვალოს, რომ იქ იყავი და მერე წამოხვედიო, მაგრამ მე იქ დუმილით არ შევხვედრივარ არასწორ ნაბიჯებს. 

– თქვენი ოჯახის შესახებ რას გვეტყვით? 

– მეუღლე – სოფო მოსიძე ჟურნალისტია და საკმაოდ დიდხანს და წარმატებით იყო ჟურნალისტიკაში, რასაც დიდი შრომით მიაღწია. მყავს ქალიშვილი, რომელიც სწავლობს ბიოქიმიის მიმართულებით. დედა, რომელიც პენსიონერია და პენსიონერების ყველაზე დიდი ადვოკატია, პენსიონერები არასდროს გამოგრჩესო – ხშირად მეუბნება. ასევე, შინ გვყავს ძაღლი "ბასტერი", რომელიც ძალიან გვიყვარს. 

– თავისუფალ დროს როგორ ატარებთ? 

– დრო ახლა ნაკლებად მრჩება, თორემ ძალიან მიყვარს ჩოგბურთის თამაში. ასევე თხილამურებით სრიალი ჩემი ჰობია. რაც შეეხება კითხვას, პოლიტიკურ ლიტერატურაზე გადავერთე. 

ესაუბრა თემურ იობაშვილი