ააფი
ბიზნესმენი
გამოწერა
კონსალტინგი
წიგნები
კონტაქტი
ბიზნესი (საქართველო)
ბიზნესი (უცხოეთი)
სახელმწიფო მენეჯმენტი
სამეწარმეო მენეჯმენტი
ინტერვიუ
სხვადასხვა
შეკითხვა რედაქციას
ინტერვიუ
ინტერვიუ პარლამენტის წევრ, პოლიტიკური გაერთიანება "ლელოს" გენერალურ მდივან ბადრი ჯაფარიძესთან - №3(68), 2021
მინი-დოსიე

ბადრი ჯაფარიძე დაიბადა 1960 წლის 10 ივლისს, თბილისში. 

განათლება

1977 წელს დაამთავრა ქუთაისის №29 საშუალო სკოლა; 

1977-1982 – თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ფილოსოფიისა და ფსიქოლოგიის ფაკულტეტი – ფსიქოლოგის სპეციალობით. 

1982-1985 – მოსკოვის ლომონოსოვის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ფსიქოლოგიის ფაკულტეტის ასპირანტურა; 

2010 – ლონდონის ეკონომიკისა და პოლიტიკურ მეცნიერებათა სკოლა. 

სამუშაო გამოცდილება 

1985-1992 – თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ფსიქოლოგიის ლექტორი; 

1990-1992 – საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს წევრი; 

1992-1996 – "თიბისი ჯგუფი", საგარეო ურთიერთობების ხელმძღვანელი; 

1995-2006 – IDS Borjomi (Georgia georgian glass and mineral water) ვიცე-პრეზიდენტი; 

1996-2019 – "თიბისი ბანკის" სამეთვალყურეო საბჭოს თავმჯდომარის მოადგილე; 

2004-2020 – საქართველოს რეკონსტრუქციისა და განვითარების კომპანია (GRDC) საბჭოს წევრი; 

2004-2020 – ამერიკის სავაჭრო პალატა საქართველოში, დირექტორთა საბჭოს წევრი; 

2004-2010 – IDS Borjomi დირექტორთა საბჭოს წევრი; 

2006-2020 – EU GBC (EU-Georgia Business council) საბჭოს წევრი; 

2008-2020 – შპს „გეოპლანტი“, სამეთვალყურეო საბჭოს წევრი; 

2016-2019 – TBC BANK Group PLC, სამეთვალყურეო საბჭოს თავმჯდომარის მოადგილე; 

2019-დან დღემდე – პოლიტიკური გაერთიანება „ლელოს“ გენერალური მდივანი. 

2020-დან დღემდე – საქართველოს მე-10 მოწვევის პარლამენტის წევრი. 

გამოქვეყნებული აქვს 10 სამეცნიერო ნაშრომი. 

უცხო ენები: ინგლისური, რუსული. 

ჰყავს მეუღლე და სამი შვილი.

– ბატონო ბადრი, მოკლედ გვიამბეთ რა გზა გაიარეთ სანამ მე-10 მოწვევის პარლამენტის წევრი გახდებოდით. 

– დავიბადე თბილისში, სკოლა დავამთავრე ქუთაისში, რადგან ჩემი მშობლები ამ არაჩვეულებრივ ქალაქში გა¬დაიყვანეს სამუშაოდ და შესაბამისად მეც თან წამიყვანეს. 

სკოლის დასრულების შემდეგ, 1977 წელს ჩავირიცხე თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში, ფილოსოფიისა და ფსიქოლოგიის ფაკულტეტზე. 

1982 წელს უნივერსიტეტი წარჩინებით დავამთავრე და დავეუფლე ფსიქოლოგის სპეციალობას. სწავლა გავაგრძელე მოსკოვში, ლომონოსოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ასპირანტურაში, რომელიც 1985 წელს დავამთავრე და საკანდიდატო დისერტაციაც მოვამზადე. 2010 წელს კი ლონდონში – ეკონომიკისა და პოლიტიკურ მეცნიერებათა სკოლაში ვსწავლობდი. 

– ფსიქოლოგის სპეციალობა რატომ აირჩიეთ? 

– დედაჩემი გახლდათ ფსიქიატრი და მისმა პროფესიამ დიდი გავლენა იქონია ჩემს არჩევანზე. მართალია, დედას უნდოდა, რომ სამედიცინოზე მესწავლა, თუმცა, კმაყოფილი ვარ საკუთარი არჩევანით, რადგან ყველა ჩემ საქმიანობაში ძალიან მეხმარება. 

შემდგომ, მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ასპირანტურაც რომ დავასრულე, 1985 წლიდან თბილისში, თსუ-ში დავიწყე მუშაობა. მეცნიერ-მუშაკი გახლდით და ვასწავლიდი ფსიქოლოგიას ისტორიის, ფიზიკის, ფილოსოფია-ფსიქოლოგიის ფაკულტეტებზე. თან სამეცნიერო მუშაობას ვეწეოდი. 

– მოსკოვში მუშაობის სურვილი არ გქონდათ? 

– არც მიფიქრია. თავიდანვე ისე ვიყავი განწყობილი, რომ თბილისში უნდა დავბრუნებულიყავი. 

მაშინ, ნოდარ ამაღლობელი გახლდათ უნივერსიტეტის რექტორი და მან მითხრა, რომ შემეძლო დამეწყო მუშაობა ჩემს ფაკულტეტზე. პროფესორ-მასწავლებლებმაც შესაბამისი რეკომენდაცია გამიწიეს და დავიწყე ლექციების კითხვა. ძალიან მნიშვნელოვანი პერიოდი იყო ჩემს ცხოვრებაში. 

1988 წლიდან გააქტიურდა ეროვნულ-გამათავისუფლებელი მოძრაობა, სადაც ჩემი მეგობრები აქტიურად იყვნენ ჩართულები და მეც მათთან ერთად ჩავები ამ პროცესებში. 1990 წელს, ჩემი მეგობრებისგან შემოთავაზება მივიღე და პირველ მრავალპარტიულ არჩევნებზე ვიყარე კენჭი. 

– ვინ შემოგთავაზათ პოლიტიკაში ჩართვა? 

– ვმეგობრობდი ზვიად ბოკუჩავასთან და გია ხონელიძესთან, რომლებიც „ტრადიციონალისტთა კავშირში“ იყვნენ და მეც შევუერთდი „ტრადიციონალისტთა კავშირს“, რომელიც თავის მხრივ, „მრგვალი მაგიდის“ ბლოკში შედიოდა. 

– მანამდე კომუნისტური პარტიის წევრი იყავით? 

– არასდროს. არც კომკავშირის აქტიური წევრი ვყოფილვარ. ჩემი სამეცნიერო პოზიცია მაძლევდა საშუალებას, რომ არანაირი შეხება არ მქონოდა პარტიულ ნომენკლატურასთან. 

– უზენაესი საბჭოს არჩევნებში რა ფორმით მიიღეთ მონაწილეობა? 

– „მრგვალი მაგიდის“ საარჩევნო სიაში ვიყავი და თან მაჟორიტარ კანდიდატად ონის რაიონში ვიყარე კენჭი. ჩემი ძირითადი კონკურენტი იყო ადგილობრივი რაიკომის მდივანი და არჩევნებში მე გავიმარჯვე. ბედნიერი ვიყავი, რომ ასეთი მხარდაჭერა მივიღე. 

– დღემდე მიაჩნიათ, რომ მაშინდელი არჩევნები ყველაზე პატიოსნად ჩატარდა და კომუნისტებმაც იმიტომ წააგეს. 

– კომუნისტური პარტია მაშინ უკვე დემორალიზებული იყო. მიმზიდველობის გასაზრდელად საარჩევნო სიაში შეიყვანეს იმ დროისთვის ცნობილი მეცნიერები და კულტურის მოღვაწეები. თუმცა, მაჟორიტარულ ოლქებში უმეტესად კანდიდატებად ჰყავდათ გამოკვეთილი პარტიული ფუნქციონერები – რაიკომის მდივნები. 

მიუხედავად მათი გამოცდილებისა, ფინანსური და ინფრასტრუქტურული რესურსისა, ჩვენ გავიმარჯვეთ – ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობა აღმავლობის ტალღაზე იყო. 

– თქვენ ხელი მოაწერეთ საქართველოს დამოუკიდებლობის აქტს. რა განცდა იყო? 

– 1991 წლის 9 აპრილს დიდი ეიფორიული განწყობით მოვაწერეთ ხელი საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენის აქტს. ბედნიერი ვიყავი, რომ ამ ისტორიული პროცესის მონაწილე გავხდი. დამოუკიდებლობის აღდგენის აქტზე ხელმომწერთა შორის ჩემი გვარი რომ ამოიკითხეს, დღესაც მახსოვს ის აღტაცების შეგრძნება. 

შემდეგ უკვე მძიმედ განვითარდა მოვლენები. მახსოვს, ერთ-ერთი სხდომა რომელიც გამსახურდიას მიჰყავდა და უთხრეს, რომ გორბაჩოვი ურეკავდა. დატოვა სხდომა და როდესაც დაბრუნდა, გვითხრა, რომ გორბაჩოვის თქმით, პრობლემები შეგვექმნებოდა აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთში. ასეც მოხდა და სამწუხაროდ ქვეყანაში შიდა დაპირისპირებაც დაიწყო. 

– „ტრადიციონალისტებს“ რა პოზიცია გქონდათ მაშინდელ დაპირისპირებაზე? 

– 1991 წლის ოქტომბერში უზენაესი საბჭოს წევრთა ჯგუფმა მივმართეთ პრეზიდენტ გამსახურდიას წერილით, სადაც გამოვხატეთ ჩვენი პოზიცია, რომ დაპირისპირების შემდგომი ესკალაციის თავიდან ასაცილებლად გამოსავალი იქნებოდა უზენაესი საბჭოს – პარლამენტის ვადამდელი არჩევნების დანიშვნა. 
ახლაც ასე მიმაჩნია – მაშინ რომ ვადამდელი არჩევნები დანიშნულიყო, ჩვენ შესაძლოა თავიდან აგვეცილებინა სამოქალაქო ომი. როგორც ვიცი, გამსახურდიამ საკმაოდ სერიოზულად აღიქვა ეს წინადადება, მაგრამ საბოლოოდ, სამწუხაროდ, ის ვეღარ განხორციელდა. 

22 დეკემბრიდან დაიწყო შტურმი უზენაეს საბჭოზე – ამჟამად პარლამენტის შენობაზე, სადაც ახლა ვიმყოფებით. მაშინაც აქ ვიყავი მთელი ის დღეები. ძალიან მძიმე მდგომარეობა შეიქმნა. გადაგვიჭრეს სატელეფონო ხაზები და გარე სამყაროსთან არანაირი კავშირი აღარ გვქონდა. მთელი ამ პერიოდის მანძილზე, სხვებთან ერთად ძირითადად ვიმყოფებოდი მე-5 სართულზე პარლამენტის შენობის ერთ-ერთ ფლიგელში. 

სამწუხაროდ, დაემხო კანონიერად არჩეული ხელისუფლება, რამაც მოგვიტანა ისეთი უბედურება, რომ დღემდე ვერ გავსწორდით წელში. 

– სახელმწიფო გადატრიალების შემდეგ თქვენ პოლიტიკას ჩამოშორდით? 

– კი, ძალიან განვიცადე რაც მოხდა. ჩემთვის ადვილი წარმოსადგენი იყო სახელმწიფო გადატრიალებას რაც მოჰყვებოდა და სამწუხაროდ, მოვლენებიც შესაბამისად განვითარდა. 

– ონთან რა გაკავშირებთ, სადაც მაჟორიტარული არჩევნები მოიგეთ? 

– მამაჩემი წარმოშობით ონიდან იყო და ბავშვობაში ხშირად ვსტუმრობდით მამაჩემის მშობლებს. 

1991 წლის აპრილში რაჭაში დამანგრეველი მიწისძვრა მოხდა. რადგან ონის რაიონის მაჟორიტარი დეპუტატი ვიყავი, რამდენიმე თვე გამოუსვლელად იქ მომიწია ყოფნა და აქტიურად ვმონაწილეობდი დანგრეული, განადგურებული სახლების და ინფრასტრუქტურის აღდგენის პროცესში. უნდა ითქვას, რომ ზვიად გამსახურდიამ მაშინ მაქსიმალურად ხელი შეუწყო სამშენებლო კომპანიების მობილიზაციას მიწისძვრით დაზარალებულ რაიონებში და რამდენიმე თვეში ბევრი რამის გაკეთება შევძელით. ონში სახლების 60%-ზე მეტი დანგრეული იყო. ადგილობრივ მაცხოვრებლებთან ურთიერთობამ და მათ სახლების აღდგენაზე მუშაობამ მნიშვნელოვანი გამოცდილება შემძინა კრიზისების მართვის კუთხით. 

– ამის შემდეგ იწყება თქვენი საქმიანობა ბიზნესში. პირველი ნაბიჯები რა იყო? 

– თავიდან ფარმაცევტული ბიზნესით დავიწყე. ჩემი მეუღლე – სოფიკო ხაზარაძე ფარმაცევტია და მის თანაკურსელთან ერთად გავაკეთეთ პატარა ფარმაცევტული საწარმო. 1992 წელს იტალიელი ინვესტორი დავაინტერესეთ ჩვენი წამოწყებით. ძალიან კარგი ადამიანი, ფარმაცევტი მილანიდან, 7 აფთიაქის მფლობელი, რომელმაც 100 000 დოლარის ინვესტიცია განახორციელა. იმ დროს მნიშვნელოვანი მოცულობის ინვესტიცია იყო ქვეყნის მასშტაბითაც კი. 

ერთობლივი საწარმო, ბიოლოგიის ინსტიტუტში დავაფუძნეთ, როდესაც მისი დირექტორი იყო ცნობილი მეცნიერი ვლადიმერ ბახუტაშვილი. აღნიშნულ საწარმოში ხდებოდა ევროპული ხარისხის მედიკამენტების კაფსულიზაცია, დაფასოება. 

– დიდი გამბედაობა სჭირდებოდა იმ დროში აქ ინვესტირებას. 

– დავარწმუნეთ პარტნიორები. მე და ჩემი მეუღლის თანაკურსელმა შევძელით დაგვეინტერესებინა იტალიელი მეწარმე და მან დააბანდა თანხა რისი წყალობითაც საქართველოში შემოვიტანეთ იმ დროისთვის თანამედროვე მანქანა-დანადგარები. 

პარალელურად, ჩემი მეუღლის ძმასთან – მამუკა ხაზარაძესთან ერთად ჩავერთე „თიბისი ჯგუფის“ საქმიანობაში და, 1992 წლის 17 დეკემბერს უკვე „თიბისი ბანკი“ დავაფუძნეთ. 

– თქვენ ასევე მონაწილეობდით „ბორჯომის“ ბიზნესის დაფუძნებაში. სხვა ბიზნესიც გქონდათ? 

– მანამდე გავაკეთეთ პირველი ფრენჩაიზი იტალიურ კომპანია „ბატასთან“. დავიწყეთ ფეხსაცმლის მაღაზიათა ქსელის შექმნა საქართველოში, „ბატას“ სახელწოდებით. ეს იყო „ბატას“ პირველი ფრენჩაიზი ყოფილ საბჭოთა კავშირის ქვეყნებში. ბიზნესი უკვე 28 წელია წარმატებით ფუნქციობს საქართველოში. 

ასევე გავაკეთეთ პირველი სუპერმარკეტი საქართველოში ჰოლანდიელ პარტნიორებთან ერთად და ა.შ. 

1994 წლიდან დავიწყეთ „ბორჯომის მინერალური წყლის“ პროექტზე მუშაობა. ძალიან რთული და მნიშვნელოვანი პროექტი იყო. 1996 წელს ინვესტორებად შემოვიყვანეთ მსოფლიო ბანკი – საერთაშორისო ფინანსური კორპორაცია (IFC), საერთაშორისო საინვესტიციო ბანკი (ING Barings), რიგი ფრანგი და იტალიელი კერძო ინვესტორები, მათ შორის მინერალური წყლის სფეროში მსოფლიოში განთქმული სპეციალისტები. პროექტისთვის კრედიტი უზრუნველყო ევროპის განვითარებისა და რეკონსტრუქციის ბანკმა (EBRD).
 
აღსანიშნავია, რომ აღნიშნული პროექტის განვითარების ისტორიით დაინტერესდა ჰარვარდის უნივერსიტეტის პროფესორი უოლტერ კუმერლე, რომელმაც შემდგომ დაწერა Case Study „ბორჯომის“ მინერალური წყლის ინდუსტრიის განვითარების შესახებ. 

ეს „ქეის სთადი“ წლების განმავლობაში იყო ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული ჰარვარდის ბიზნეს-სკოლის მაგისტრატურის პროგრამაში. აღწერილია როგორ შეიძლება დანგრეული საბჭოთა წარმოება გარდაიქმნას თანამედროვე კონკურენტულ საწარმოდ. ვფიქრობ, ეს არის ჩვენი საქმიანობის უმნიშვნელოვანესი და საამაყო აღიარება. ჰარვარდის უნივერსიტეტის ბიბლიოთეკიდან დღესაც შეგიძლიათ გამოიწეროთ აღნიშნული „ქეის სთადი“. 

პარალელურად სხვადასხვა პროექტებიც გვქონდა, მაგრამ, ძირითადად კონცენტრირებული ვიყავით „ბორჯომის“ განვითარებაზე. შევქმენით მინერალური წყლების ჰოლდინგი. იქ უკვე „ბორჯომის“ გარდა სხვა მინერალური წყლებიც იწარმოებოდა სხვადასხვა ქვეყნებში. 

რაც შეეხება „თიბისი ბანკს“, ის ვითარდებოდა როგორც დამოუკიდებელი ფინანსური ინსტიტუტი და 2000 წელს მისი ახალი აქციონერები გახდნენ მსოფლიო ბანკი – საერთაშორისო საფინანსო კორპორაცია (IFC), გერმანიის ინვესტიციებისა და განვითარების კომპანია (DEG). 

– ქართულ მინერალურ წყლებს და ღვინოს დიდი ზიანი მიაყენა 2005 წლის რუსულმა ემბარგომ. როგორ დააღწიეთ კრიზისს თავი? 

– რუსეთის ფედერაციის მიერ ბორჯომზე ემბარგოს შემოღებამ უდიდესი ფინანსური ზიანი მიაყენა ჩვენს კომპანიას. წარმოიდგინეთ, მთელი რუსეთის ტერიტორიაზე, 30 000 მაღაზიიდან ერთ დღეს გამოყარეს „ბორჯომი“, ჩაყარეს ვაგონებში და უკან გამოგზავნეს. ფაქტობრივად, აღარაფერი ჩამოვიდა – მთელი პროდუქცია დაზიანებული და განადგურებული იყო. თუმცა, რუსეთის მიერ „ბორჯომის“ აკრძალვამ ერთი დადებითი საქმე მაინც გააკეთა. ჩვენმა კომპანიამ დაიწყო სხვა ბაზრების უფრო აქტიური მოძიება და ათვისება. 

ძლიერი სტრუქტურა გვქონდა და შევძელით ექსპორტის უკრაინაში, ყაზახეთში, ბელორუსიაში და ბალტიისპირეთში გადანაწილება. გაყიდვები სწრაფად გაიზარდა და სამ წელიწადში ვყიდდით იმაზე მეტ „ბორჯომს“ რუსეთის ბაზრის გარეშე, ვიდრე მანამდე რუსეთის ბაზრის ჩათვლით იყიდებოდა. ესეც ძალიან მნიშვნელოვანი მიღწევა იყო ჩვენთვის. 

პარალელურად ბანკმა 2005 წლიდან სწრაფი ზრდა დაიწყო. 2007 წლისთვის საკრედიტო პორტფელი მკვეთრად გაიზარდა და საჭირო გახდა კაპიტალის მნიშვნელოვნად გაზრდა. 

ჩვენ საერთაშორისო აქციონერებთან ერთად მივიღეთ გადაწყვეტილება, სტრატეგიული ინვესტორის ბანკის აქციონერთა სტრუქტურაში შემოყვანის შესახებ და ასეთ სტრატეგიულ ინვესტორად ამერიკული საინვესტიციო ბანკის, Merrill Lynch-ის მიერ იქნა შერჩეული უმსხვილესი ირლანდიური ბანკი Allied Irish Bank-ი. 

აქციების შეძენის და სხვა ფინანსური გარიგებების შესახებ შეთანხმებები მზად იყო ხელმოსაწერად და ეს უნდა განხორციელებულიყო 2008 წლის სექტემბერში. 

სამწუხაროდ მოხდა ის, რასაც ვერ ვიწინასწარმეტყველებდით – 2008 წლის აგვისტოში რუსეთის არმია შემოიჭრა საქართველოში და ამას დაემთხვა გლობალური ფინანსური კრიზისის დაწყება. კრიზისს გადაჰყვა მსოფლიო მასშტაბის რამდენიმე ბანკი. 

ბევრი ბანკის გადასარჩენად მათში მთავრობებმა განახორციელეს ინვესტიციები. ჩვენ კი არა მარტო ფინანსური კრიზისის, არამედ რუსეთის არმიის შემოჭრის შედეგად მიყენებული ზიანის დაძლევაც დამოუკიდებლად მოვახერხეთ. 

მიმაჩნია, რომ წარმოუდგენელი შევძელით – 2008 წლის ბოლოსთვის არალიკვიდური ბანკი, 2014 წლის ივნისში ლონდონის საფონდო ბირჟაზე გავიდა. 

იმისთვის, რომ რუსეთის არმიის შემოჭრის და გლობალური ფინანსური კრიზისის შედეგები დაგვეძლია, 2009 წლის აპრილში „თიბისი ბანკის“ კაპიტალში ინვესტიციები განვახორციელებინეთ ჰოლანდიის საერთაშორისო განვითარების ბანკს (FMO), მსოფლიო ბანკი – საერთაშორისო საფინანსო კორპორაციას (IFC), EBRD-ს, გერმანიის ინვესტიციებისა და განვითარების კომპანიას (DEG), JP Morgan-ს. მათი მეშვეობით მოხდა ბანკის რეკაპიტალიზაცია – 50 მლნ აშშ დოლარის ოდენობით. 

როდესაც 2014 წელს ბანკის აქციები გავიტანეთ ლონდონის საფონდო ბირჟაზე, ეს იყო იმ მომენტში ინდექსის გარეშე აქციების ყველაზე დიდი პირველადი საჯარო შეთავაზება (IPO) . ამჟამად კი „თიბისი ბანკი“ ლონდონის საფონდო ბირჟის ინდექსის ნაწილია. 

მიმაჩნია, რომ „თიბისი ბანკის“ გადარჩენა, მისი რესტრუქტურიზაცია და ლონდონის საფონდო ბირჟაზე გატანა ჩემ კარიერაში ერთ-ერთი ყველაზე დიდი მიღწევაა. მართალია, ბანკის გადარჩენის სანაცვლოდ მამუკა ხაზარაძემ და მე დავთმეთ ჩვენი წილის თითქმის ორი მესამედი და ჩვენი წილობრივი მონაწილეობა 80%-დან 30%-მდე შეგვიმცირდა, მაგრამ გადავარჩინეთ ქვეყნის სისტემური ფინანსური ინსტიტუტი, შემოვიყვანეთ ახალი, უმაღლესი რეპუტაციის ინვესტორები და არალიკვიდური ბანკის ნაცვლად მივიღეთ წარმატებული საერთაშორისო კომპანია. 

– ბიზნესის მართვა „ცხოვრებამ გასწავლათ“ თუ დამატებით რაიმე განათლებაც მიიღეთ ფსიქოლოგის სპეციალობის გარდა? 

– მოგვიანებით, 2010 წელს მომეცა საშუალება ლონდონის ეკონომიკისა და პოლიტიკურ მეცნიერებათა სკოლაში გამეღრმავებინა ცოდნა. ზოგადად, ჩემს საქმიანობაში ძალიან დამეხმარა ფსიქოლოგის სპეციალობა. 

რაც მთავარია, ჩვენ გაგვიმართლა, რომ ძლიერი და გამოცდილი პარტნიორები გვყავდა. 

1995 წელს პირველი სესხი მოგვცა ევროპის რეკონსტრუქციის და განვითარების ბანკმა, 1996-2000 წელს ჩვენი პარტნიორები გახდნენ წამყვანი საერთაშორისო კერძო და ინსტიტუციური ინვესტორები. ეს პარტნიორობა გრძელდება თითქმის 25 წელია, ამან დიდი გამოცდილება და ცოდნა შეგვძინა. 

– საქართველოში რამდენიმე ხელისუფლება გამოიცვალა. ბიზნესის განვითარებისთვის უკეთესი და უარესი პერიოდები როდის გქონდათ? 

– ბიზნესის კეთება ყოველთვის რთული იყო საქართველოში. შევარდნაძის მმართველობისას კორუფცია ყვაოდა, ჩრდილოვანი სექტორი დიდი იყო, რაც ლეგალურად მოქმედი ჩვენი კომპანიებისთვის ძალიან მძიმე, არაკონკურენტულ პირობებს ქმნიდა. 

რაც შეეხება წინა ხელისუფლების დროს, სამწუხაროდ, კერძო საკუთრების უფლებების დარღვევამ დიდი მასშტაბები მიიღო. 

– თქვენ თუ შეგეხოთ წინა ხელისუფლების დროს მსგავსი წნეხი? 

– გარკვეულწილად კი, თუმცა, ჩვენ მთლიანობაში იმან გადაგვარჩინა, რომ მსხვილი საერთაშორისო ფინანსური ინსტიტუტები იყვნენ ჩვენი პარტნიორები, მათ შორის „იბიარდი“, საერთაშორისო საფინანსო კორპორაცია და ა.შ. 

ეს ინსტიტუტები მთელი ამ წლების განმავლობაში, ყვე¬ლა ხელისუფლების პირობებში „ფარის“ როლს ასრულებდნენ. მათ ყოფნას იმ პერიოდში პოლიტიკური დატვირთვაც ჰქონდა, რადგან ისინი მხოლოდ საბანკო-კომერციული სტრუქტურები არ არიან. ისინი სახელმწიფოების, მთავრობების დაფუძნებული ინსტიტუტებია. 

მაგალითად, მსოფლიო ბანკის ყველაზე დიდი აქციონერები ამერიკის, დიდი ბრიტანეთის იაპონიის, გერმანიის, საფრანგეთის მთავრობები არიან. ასევეა ევროპის რეკონსტრუქციის და განვითარების ბანკის შემთხვევაში. შესაბამისად, მათ აქვთ პოლიტიკური მხარდაჭერა დამფუძნებლების მხრიდან. 

შესაბამისად, თავიდანვე მივიღეთ პრინციპული გადაწყვეტილება, რომ ჩვენთვის არ ყოფილიყო პრიორიტეტი ამა თუ იმ კომპანიაში აქციების საკონტროლო პაკეტის შენარჩუნება და პრიორიტეტი მიგვენიჭებინა ყველა ჩვენს ბიზნესში საერთაშორისო საფინანსო ინსტიტუტების შემოყვანისთვის. 

როდესაც პრიორიტეტი ბიზნესის ზრდაა და ჩვენთვის მთავარი სწორედ ეს იყო მაშინ, არჩევანს აკეთებ – ამ შემოგყავს მსხვილი ინვესტორი და შენს წილს ამცირებ, მაგრამ ბიზნესი სწრაფად ვითარდება, ან რჩები მსხვილ აქციონერად, არ თმობ წილს და ბიზნესი ვეღარ ვითარდება. ჩვენ ყოველთვის კომპანიის ზრდის, განვითარების სასარგებლოდ ვაკეთებდით არჩევანს. 

როდესაც აქციონერი ხდება მსოფლიო ბანკი ან „იბიარდი“, გარდა ფინანსური რესურსებისა, ამ ინსტიტუტებს შემოაქვთ თანამედროვე კორპორაციული მართვის კულტურაც და მათი მონაწილეობა არის სრული გარანტია ფინანსური გამჭვირვალეობისა. 

ზემოხსენებულმა სტრატეგიამ ყველა ჩვენს წამოწყებაში გაამართლა. მათ შორის ლისის ტბის შემოგარენის განვითარების პროექტშიც, სადაც ჰოლანდიის განვითარების ბანკმა მიიღო მონაწილეობა. იგივეა „საქართველოს რეკონსტრუქციის და განვითარების კომპანიის“ (GRDC) შემთხვევაში და ა.შ. 

– თქვენ ამბობთ, რომ ყველა ხელისუფლების დროს რთული იყო საქმიანობა, მაგრამ ყველაზე მზარდი პერიოდი როდის გქონდათ? 

– ნაციონალური მოძრაობის მმართველობის პერიოდში იყო საბანკო ბიზნესის ყველაზე სწრაფი ზრდა, 2005-დან 2008 წლის აგვისტომდე. შემდგომ რუსეთის შემოჭრამ ყველაფერი დააზიანა. 

– თქვენ აქტიურად უჭერდით მხარს 2012 წელს „ქართულ ოცნებას“.

– კი, დასამალი არაფერია. მიგვაჩნდა, რომ კარგი იყო მრავალპარტიული კოალიციური მმართველობა. სამწუხაროდ, 4 წლის თავზე მრავალპარტიულობიდან და კოალიციიდან აღარაფერი დარჩა. 

– შემდეგ იყო ანაკლიის პორტის პროექტი, რომელსაც თქვენ აკეთებდით და მთავრობაც გარკვეულ პერიოდამდე მხარს გიჭერდათ. დღევანდელი გადასახედიდან, როგორ ფიქრობთ, ვინც არ უნდა ყოფილიყო მთავრობის ხელმძღვანელი, გქონდათ პროექტის განხორციელების შანსი? 

– გიორგი კვირიკაშვილის პრემიერ-მინისტრობის დროს მთავრობის მხრიდან ანაკლიის პროექტის განხორციელების სურვილი აშკარა იყო. მას შემდეგ, რაც კვირიკაშვილი გადადგა და სიტუაცია გართულდა, მაინც ვერ ვუშვებდით ასეთი დრამატული განვითარების შესაძლებლობას. ჩვენთვის ანაკლიის ღრმაწყლოვანი პორტის პროექტი თავის მიმდებარე თავისუფალი ეკონომიკური ზონით იყო და არის საქართველოსთვის უმნიშვნელოვანესი ინფრასტრუქტურული პროექტი, რომელიც იქონიებს უზარმაზარ დადებით ზეგავლენას ქვეყნის ეკონომიკაზე, მისი როგორც საერთაშორისო სატრანსპორტო ლოჯისტიკური კვანძის როლის ზრდაზე და თავისთავად სამეგრელოს რეგიონზე და აფხაზეთზე. 

ანაკლიის პროექტის განსახორციელებლად მოვიზიდეთ შემდეგი ინვესტორები: ამერიკული Conti Group, ამერიკული SSA Marine, ჰოლანდიური Van Oord, ბრიტანეთში რეგისტრირებული Wondernet Expressს LLP, EBRD, EPIC, ADB – აზიის განვითარების ბანკი, AIIB – აზიის ინფრასტრუქტურის საინვესტიციო ბანკი. 

– აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის განცხადება ადასტურებს, რომ აშშ-ის მთავრობა პირდაპირ იყო დაინტერესებული პორტის მშენებლობით. 

– მაიკ პომპეომ ღია და ერთმნიშვნელოვანი განცხადება გააკეთა. ასევე, ანაკლიის პორტის მართვის შესახებ შეთანხმების ხელმოწერა ამერიკულ კომპანიასთან SSA Marine-თან აშშ-ის ვიცე-პრეზიდენტის, მაიკ პენსის თანდასწრებით მოხდა. 

– შემდეგ დაიწყო თქვენ მიმართ სამართლებრივი საქმეები, მამუკა ხაზარაძემ განაცხადა მაშინდელ პრემიერ-მინისტრ გიორგი გახარიაზე – მუქარის წერილი გადმოგვცაო. 

– გახარიასგან წერილი 2018 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების მეორე ტურამდე გადმოგვეცა. მაშინ უკვე დაწყებული იყო შემოტევა ეროვნული ბანკის მხრიდან. შემდეგ პროკურატურა დაგვატარებდა გამოკითხვებზე. 

დროთა განმავლობაში ნათელი გახდა, რომ ამ კოორდინირებული შეტევის მიზეზი იყო ის, რომ ბიძინა ივანიშვილის წარმოდგენით თითქოს ჩვენ ანაკლიის პროექტის განხორციელება გვსურდა პოლიტიკური მიზნებისთვის, თითქოს ტვ პირველზე გვქონდა გავლენა და ვაფინანსებდით ამ ტელე-არხს და თითქოს ბანკის ფინანსებთან გვქონდა უსაზღვრო წვდომა – ამდაგვარი შეთქმულების თეორია ჩამოყალიბდა. 

– მაშინ არ აპირებდით პოლიტიკურ საქმიანობაში ჩართვას? 

– იმ მომენტში არანაირი განცხადება არ გვქონდა გაკეთებული პოლიტიკაში მოსვლაზე. ჩვენ ვიყავით ჩართული ანაკლიის პორტის პროექტის განხორციელებაში. 

ჯერ ეროვნული ბანკის წერილი მივიღეთ „თიბისი ბანკის“ სამეთვალყურეო საბჭოს თავმჯდომარეობიდან და მოადგილეობიდან მამუკა ხაზარაძის და ჩემი გადაყენების მოთხოვნის შესახებ, შემდეგ პროკურატურამ მოითხოვა ჩვენი დაკითხვა 2018 წლის დეკემბერში. 

– არადა, საპრეზიდენტო არჩევნების მეორე ტურის წინ, მამუკა ხაზარაძემ ხელისუფლების სასურველ კანდიდატს, სალომე ზურაბიშვილს დაუჭირა მხარი. ამ მხარდაჭერამ თქვენს მიმართ დამოკიდებულების შეცვლას რატომ არ უშველა? 

– მამუკა ხაზარაძემ გამოაქვეყნა ღია წერილი, სადაც კონკრეტული კანდიდატის მხარდაჭერაზე კი არ იყო საუბარი, არამედ რევანშის დაუშვებლობაზე და იმაზე, რომ „ქართულმა ოცნებამ“ არ განახორციელა დაპირებული სასამართლო რეფორმა. 

შემდეგ, შობის მეორე დღეს იყო პროკურატურის ბრიფინგი, სადაც განაცხადეს, რომ მე და მამუკა ვიყავით მოწმეების სახით დაბარებულები ე.წ. „ფულის გათეთრების“ საქმესთან დაკავშირებით. ამ განცხადების გამო იმ დღეს „თიბისი ბანკის“ აქციების ფასი 20 პროცენტით დაეცა. 

– „ფულის გათეთრების“ საქმეზე ბრალდების წაყენებაზე თქვენ ამბობდით, რომ ეს იყო მიზანმიმართული, თქვენი რეპუტაციის შესალახად გაკეთებული. 

– „ფულის გათეთრებაზე“ ბრალდება არის ყველაზე მძიმე ბრალდება, რაც შეიძლება ადამიანს წაუყენო, რომელიც ფინანსურ სექტორში საქმიანობს. 

– როცა „ფულის გათეთრებაზეა“ ლაპარაკი, იქ უნდა იყოს იარაღით ვაჭრობიდან, ნარკოტიკების გაყიდვიდან, პროსტიტუციიდან ან რაიმე უკანონო საქმიანობიდან მიღებული ფულის ლეგალიზაცია. თქვენ რას გედავებიან? 

– სინამდვილეში „ფულის გათეთრების“ ბრალდება იმიტომ წაგვიყენეს, რომ გადაწყვეტილი ჰქონდათ ჩვენი სისხლის სამართლებრივი დევნა და რადგან 2008 წლის მოვლენებზე იყო საუბარი, ერთადერთი მუხლი, რომელსაც ხანდაზმულობა არ შეეხებოდა, იყო „ფულის გათეთრება“. 

ბრალდებაში წერია, რომ ჩვენ მიერ ნასესხები თანხა თაღლითობის გზით არის მიღებული. ჩვენ 2008 წლის აპრილში ავიღეთ სესხი 6 თვით, კომპანია „სამგორიდან“ და უნდა დაგვეფარა სექტემბერში. როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, აქციონერად შემოდიოდა ირლანდიური ბანკი რომელთანაც წინარე ხელშეკრულება გავაფორმეთ და გვაძლევდნენ სესხს, რითაც ვფარავდით არა მხოლოდ „სამგორის“ სესხს, არამედ „ჯპ მორგანის“ და სხვა ინსტიტუტების სესხებსაც. აგვისტოში კი დაიწყო ომი, შეიქმნა მსოფლიო ფინანსური კრიზისი და ჩამოიქცა ეკონომიკა. 

შემდგომ, როცა შემოგვყავდა ახალი ინვესტორები, რომ ბანკი გადაგვერჩინა, მათ დაარეზერვეს ომის შედეგად გაპრობლემებული სესხები, მათ შორის სესხი, რომელიც „სამგორიდან“ გვქონდა აღებული და შეგვიმცირეს წილი ბანკში. 
საბოლოოდ, ამ სესხების დარეზერვების გამო, 2009 წლის გაზაფხულზე ჩვენ უკვე გვქონდა ბანკში არა 80%, არამედ 30%. ამიტომ, თუ ვინმემ იზარალა სესხების გაპრობლემების გამო, ვიზარალეთ ჩვენ. სესხები კი იმის გამო გაპრობლემდა, რადგან იყო ომი და გლობალური ფინანსური კრიზისი. როგორ შეიძლება შენ დაგეგმო და საკუთარ თავს ისე მოუწყო, რომ სესხი გამოიტანო და ბანკში საკუთარი წილი შეიმცირო? 

ჩვენ რომ სესხი ავიღეთ, ღია, გამჭვირვალე არხებით, პროკურატურის თქმით, ეს არის თურმე თაღლითობა. ოღონდ, ისეთი თაღლითობა, რომელიც მერე შენვე გაზიანებს და ქონებას კარგავ. 

რეალურად კი, ყოველგვარი გაზვიადების გარეშე, ჩვენ შევძელით სასწაული მოგვეხდინა და ომის და გლობალური ფინანსური კრიზისის გამო არალიკვიდური ბანკი 5 წლის შემდეგ ლონდონის საფონდო ბირჟაზე გაგვეტანა. მსოფლიო ბანკის და „იბიარდის“ წარმომადგენლები, ვინც ხელი მოაწერა 2009 წლის შეთანხმებებს, გაკვირვებულები იყვნენ. 2014 წლის ივნისში, ლონდონში, საფონდო ბირჟაზე წარმატებით გასვლის შემდგომ მოვიდნენ და გვითხრეს, რომ 2009 წელს ვერც კი წარმოიდგენდნენ, „თიბისი ბანკი“ თუ ამას მიაღწევდა. ჩვენ კი ამ ხელისუფლებისგან სანაცვლოდ დევნა მივიღეთ. 

– პოლიტიკაში დაბრუნების სურვილი გქონდათ თუ იძულებული გახდით? 

– პოსტსაბჭოთა სივრცეში, მთავრობა როდესაც ებრძვის ბიზნესმენებს, ისინი ცდილობენ საერთო ენა გამოძებნონ მასთან, ძირითადად ასეთი პრაქტიკაა დამკვიდრებული. ჩვენ პირიქით, ოპოზიციაში წავედით, რადგან აუცილებლად მიგვაჩნდა ქვეყანას დავხმარებოდით ჩვენი გამოცდილებით და ცოდნით იმისთვის, რომ ის გამოგვეყვანა იმ ეკონომიკური და პოლიტიკური კრიზისიდან, რომელშიც „ქართულმა ოცნებამ“ შეიყვანა. ამ მოტივით გამოვაცხადეთ 2019 წლის ზაფხულში საზოგადოებრივი მოძრაობა „ლელოს“ შექმნის შესახებ. 

– თქვენ საკუთარი თავის დასაცავად კი არ დაიწყეთ პოლიტიკური აქტიურობა, არამედ ზოგადად ბიზნესისთვის უკეთესი პირობების შექმნის მიზნით? 

– რა თქმა უნდა. ოპოზიციაში წასვლით საკუთარ თავს დაცვის გარანტიებს კი არ უქმნი, არამედ გარკვეულწილად ზრდი დევნის რისკებს. ჩვენ როცა გამოვაცხადეთ საზოგადოებრივი მოძრაობის შექმნის შესახებ, ბრალი ამის შემდეგ წაგვიყენეს. 

ჩვენ შევქმენით საზოგადოებრივი მოძრაობა იმიტომ, რომ დავინახეთ მთელი წლების განმავლობაში მოპოვებული ქვეყნის რეპუტაცია და საინვესტიციო მიმზიდველობა იმსხვრეოდა. ჩემი და მამუკა ხაზარაძის დევნა იყო საგანგაშო სიგნალი საერთაშორისო ბიზნეს და პოლიტიკური საზოგადოებისთვის. არ მინდა ინვესტიციების კატასტროფული ვარდნა მხოლოდ ჩვენს დევნასთან დავაკავშირო, მაგრამ ფაქტია, რომ ჩვენზე შეტევამ უცხოელ ინვესტორებზე დიდი გავლენა იქონია. 

– ბოლო წლებში მნიშვნელოვანი კლებაა ინვესტიციების შემოდინებაში.

– 2014 წელს, მხოლოდ „თიბისი ბანკის“ აქციების საფონდო ბირჟაზე საჯარო შეთავაზების გზით, ქვეყანაში 280 მილიონი დოლარი მოვიზიდეთ. შემდეგ იყო 300 მილიონის ევროობლიგაციების გამოშვება. დიდი ინვესტიციები შემოგვქონდა „ქართული ოცნების“ მმართველობის საწყის პერიოდში. მაგრამ, ბოლო სამი წლის განმავლობაში, რაც ჩვენი დევნა დაიწყო, ინვესტიციების ვარდნა კატასტროფულია. 

– მხოლოდ თქვენს ბიზნესებზე არ ვამბობ. ზოგადად ინვესტორების დაინტერესება ქვეყნის მიმართ შემცირებულია. 

– როდესაც მთელ მსოფლიოში პანდემიაა, ეს მოქმედებს ინვესტიციებზე, ეკონომიკაზე. მაგრამ, ყოველივე ამას როდესაც ემატება პოლიტიკური მართლმსაჯულება, ცხადია აქაურობას ინვესტორი ერიდება. 

– თუმცა, ხშირ შემთხვევაში კრიზისი შესაძლებლობასაც ქმნის. შეუძლია ქვეყანას დღევანდელი რთული პერიოდი შანსად აქციოს? 

– პანდემიით გამოწვეული კრიზისიც კი ქმნის შესაძლებლობებს, მაგრამ ამისთვის მთავრობა უნდა იყოს კომპეტენტური, უნდა იყოს მზად და ჰქონდეს უნარი ჩავიდეს დიდი ეკონომიკის მქონე ქვეყნებში და ინვესტორებს ესაუბროს მათთვის გასაგებ ენაზე, ქვეყნის მიმზიდველობაზე და დააინტერესოს ისინი ინვესტიციის ჩადებით. ინვესტორმა უნდა დაინახოს, რომ საქართველოში არის შექმნილი ისეთი გარემო, სადაც ის კომფორტულად და უსაფრთხოდ იგრძნობს თავს. ამისთვის მთავარი პირობაა კანონის უზენაესობა და დამოუკიდებელი სასამართლო, რაც დღეს საქართველოს, სამწუხაროდ, არ გააჩნია. 

– სურს კი დღევანდელ ხელისუფლებას ავტორიტეტული ინვესტორების შემოყვანა ქვეყანაში, რაც გარკვეულწილად თამაშის გამჭვირვალე წესებს უზრუნველყოფს? 

– დიდ სურვილს ვერ ვატყობ. მხოლოდ ზეპირი განცხადებები ისმის ხოლმე, როგორც მაგალითად, ანაკლიის პორტის შემთხვევაზე ამბობდნენ – გამოვაცხადებთ ტენდერს და სასწრაფოდ შევარჩევთ კომპანიას, ვინც პორტს ააშენებსო. ეს ხომ ტყუილი იყო? არც არაფერი გამოუცხადებიათ და არც არავინ შეურჩევიათ. უკვე ორი წელი გავიდა, რაც ანაკლიის განვითარების კონსორციუმს კონტრაქტი შეუჩერეს. 

ამიტომ გამოსავალია, დასავლელ პარტნიორებს, მთელ ცივილიზებულ სამყაროს ვუთხრათ, რომ კარგად გვაქვს წარმოდგენილი, რა უნდა გაკეთდეს ქვეყანაში ეკონომიკური რეფორმების და ინვესტიციების მოზიდვის კუთხით. როგორც კი ხელისუფლება შეიცვლება, უცებ შევძლოთ ინვესტიციების მოზიდვა, რაც სასიცოცხლოდ აუცილებელია ჩვენი ქვეყნის ეკონომიკური განვითარებისთვის. 

– თქვენ ადრეც იყავით პოლიტიკაში, წლების შემდეგ კვლავ პარლამენტის წევრი ხართ. თქვენი აზრით, სახელმწიფო მოხელეების შერჩევის პრინციპი და შერჩეულთა პასუხისმგებლობა და პროფესიონალიზმი როგორ იცვლება? 

– დანიშვნით თანამდებობებზე სახელმწიფო მოხელის შერჩევა წინა ხელისუფლების დროსაც არ ხდებოდა გამჭვირვალედ. მაგრამ, რაც ახლა ხდება წარმოუდგენელია – საქართველოს მთავრობაში ყველა ძირითადი საკვანძო ფიგურა უშუალოდ არის „ქართული ოცნების“ დამფუძნებელთან დაკავშირებული. 

იგივე სასამართლო ხელისუფლების კუთხით, კერძო საკუთრების უფლების შელახვა და ხელისუფლების მიერ დაქვემდებარებული სასამართლო – ეს იყო წინა ხელისუფლების გამოკვეთილი პრობლემა. ამჟამინდელი ხელისუფლების პრობლემაა, რომ მთავრობა კომპლექტდება არა კომპეტენციის, არამედ „ქართული ოცნების“ დამფუძნებლის მიმართ ლოიალურობის მიხედვით. ახლა ისეთი მთავრობა გვყავს, რომ თვალსაჩინოა, კადრების შერჩევა კომპეტენციის კრიტერიუმით არ ხდება. 

– ოპოზიციას თუ აქვს კონსოლიდაციის შანსი? საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ ბოიკოტი ევროპული საბჭოს პრეზიდენტის, შარლ მიშელის ჩართულობით შექმნილი დოკუმენტის საფუძველზე შეწყდა. თუმცა, ოპოზიციის ნაწილმა არ გაიზიარა შეთანხმების პრინციპები და აპრილში შექმნილ დოკუმენტს ხელი აგვისტოს ბოლოს მოაწერა, როცა ხელისუფლებამ სულაც შეთანხმებიდან გასვლა გამოაცხადა. თქვენი აზრით, სად დაუშვა შეცდომა ოპოზიციამ? 

– ოპოზიციონერებმა, ვინც თავიდანვე არ შეუერთდნენ შარლ მიშელის შეთანხმებას, მიმაჩნია, რომ შეცდომა დაუშვეს. ეს დოკუმენტი ჩვენთვის ჯერ კიდევ ძალაში რჩება, მაგრამ იმ მომენტში ეს იყო შანსი, ჩვენს ევროპელ მეგობრებს ერწმუნათ, რომ ამ ქვეყნის პოლიტიკურ კლასს მართლაც პრიორიტეტად მიაჩნია საქართველოს ევროპული პერსპექტივა, არსებობს რესურსი, რომ ამ მიმართულებით შეთანხმება შედგეს. 

„ქართული ოცნების“ დემარშის შემდეგ რა თქმა უნდა, ჩვენი ქვეყნის მიმართ ინტერესმა იკლო. „ოცნება“ შეთანხმებიდან იმიტომ გავიდა, რომ არ სურდა იმ რეფორმების გატარება, რაც დოკუმენტშია გაწერილი. ახლა ყველამ დაინახა, რომ მმართველი ძალა არ ასრულებს ნაკისრ ვალდებულებებს, საკუთარ სიტყვას და ხელმოწერას პატივს არ სცემს. ცხადია, რომ დღეს დემოკრატიულ სამყაროს სხვა უამრავი პრობლემა აქვს მოსაგვარებელი. ჩვენი მეგობრები შეერთებული შტატებიდან და ევროკავშირიდან როდესაც ხედავენ, რომ მმართველ ძალას არ აქვს რეფორმების განხორციელების სურვილი, მწვავედ გააკრიტიკებენ მას მაგრამ, იძულების მექანიზმებს არ გამოიყენებენ. 

„ლელო“ იყო თანმიმდევრული. ახლაც მხარს ვუჭერთ ამ დოკუმენტს და შეთანხმებული რეფორმების განხორციელების აუცილებლობას ვხედავთ. 

– მიხეილ სააკაშვილის ფაქტორზე რას ფიქრობთ – მისმა ჩამოსვლამ გააუმჯობესა თუ გააუარესა არჩევნების შედეგი ოპოზიციისთვის? 

– საბოლოო ჯამში პოლარიზაცია გაღრმავდა, რამაც ხმები წაართვა პოლუსებს შორის არსებულ პარტიებს. 

– სამართლებრივი კუთხით როგორ მიგაჩნიათ – სააკაშვილის პატიმრობა იურიდიულად დასაბუთებულია? 

– ზოგადად, როდესაც მართლმსაჯულება არის პოლიტიზებული, პოლიტიკური ლიდერის დაპატიმრებას აქვს პოლიტიკური მდგენელი. ამიტომ, როცა მთელი მსოფლიო ამბობს, რომ აქ არ გვაქვს თავისუფალი სასამართლო, ცხადია, სასამართლოს გადაწყვეტილების მიმართ ნდობა არ არსებობს. 

– ბოლო წლებში მსოფლიოს თავსატეხი კოვიდ-პანდემია და ვირუსისგან თავის დაღწევაა. საქართველოს მთავრობის მიერ პანდემიის მართვას როგორ შეაფასებთ? 

– შეფასება უნდა გავაკეთოთ შედეგებიდან გამომდინარე. ფაქტია, რომ საქართველოში კოვიდისგან სიკვდილიანობის მაჩვენებელი ერთ-ერთი მაღალია მთელ მსოფლიოში, ვაქცინაციის მაჩვენებელი კი ერთ-ერთი ყველაზე დაბალი. საქართველო დღეს არის 10 ყველაზე საშიში ქვეყნის სიაში კოვიდის რისკების კუთხით. 

– უშუალოდ თქვენი სასამართლო გადაიდო 11 იანვრისთვის. რას აპირებთ გამართლების ან გამტყუნების შემთხვევაში? 

(ინტერვიუ ჩაწერილია სასამართლოს მიერ გადაწყვეტილების გამოტანამდე. თბილისის საქალაქო სასამართლომ „თიბისი ბანკისს“ დამფუძნებლებს ფულის გათეთრების საქმეზე წაყენებული ბრალი თაღლითობის მუხლით გადაუკვალიფიცირა და 7-7 წლიანი პატიმრობა შეუფარდა, თუმცა, დანაშაულის ხანდაზმულობის ვადის გასვლის გამო მათ არ დააპატიმრებენ. მამუკა ხაზარაძე და ბადრი ჯაფარიძე თავს უდანაშაულოდ აცხადებენ და განაჩენს სააპელაციო სასამართლოში გაასაჩივრებენ). 

– ჩვენ ვართ პოლიტიკური დევნის სრულიად უდანაშაულო მსხვერპლი. ვაპირებთ ბრძოლას პოლიტიკური მართლმსაჯულების შესაცვლელად, რომ საქართველოში სასამართლო და პროკურატურა ერთხელ და სამუდამოდ გათავისუფლდეს ხელისუფლების კონტროლისგან. 

– თქვენს საქმიანობას რომ დავუბრუნდეთ, მომავლის გეგმები რა გაქვთ? 

– ჩვენ ვაპირებთ ძალიან აქტიურად ვიმუშაოთ პარლამენტში საკონსტიტუციო ცვლილებების, ასევე ანტიკორუფციული კანონმდებლობის მიღებისთვის. 

– დღევანდელი პარლამენტის პირობებში გაქვთ შედეგის მიღწევის იმედი? 

– უნდა ვიბრძოლოთ. თუ ხელისუფლებაში არ ხარ, არ ნიშნავს, რომ ხელები ჩამოუშვა. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ჩვენი სტრატეგიული პარტნიორები ხედავდნენ, რომ ჩვენ მუდმივად ვცდილობთ ცვლილებების გატარებას. პარლამენტში ჩვენს მიერ დარეგისტრირებულია საერთო სასამართლოების შესახებ კანონპროექტი ცვლილებების თაობაზე, ასევე ანტიკორუფციული კანონპროექტი. 

ვმუშაობთ რიგ ახალ ინიციატივებზე და საკონსტიტუციო ცვლილებებზე. საკმაოდ დატვირთული გრაფიკი გვაქვს. ეს არის მუდმივი პროცესი, რაც მოითხოვს მუდმივ შრომას და ამისთვის ვართ განწყობილი. 

– თქვენს მომავალს პოლიტიკაში ხედავთ თუ ბიზნესში დაბრუნების გეგმა გაქვთ? 

– ახლა მთლიანად პოლიტიკაზე ვარ კონცენტრირებული და ჩემს მომავალს პოლიტიკაში ვხედავ. 

ესაუბრა თემურ იობაშვილი