მინი დოსიე
ლევან იოსელიანი – დაიბადა 1978 წლის 20 ივნისს, თბილისში.
განათლება
1984-1995 – თბილისის პირველი ექსპერიმენტული სკოლა;
1995-2000 – ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, სამართლის ფაკულტეტი;
2017-2018 – ჩიკაგოს კენტის სამართლის სკოლის მაგისტრატურა, მაგისტრის ხარისხი;
2007 – საქართველოს საზოგადოებრივ საქმეთა ინსტიტუტი GIPA, ზოგადი მენეჯმენტის კურსი.
სამუშაო გამოცდილება
1999-2000 – „საქართველოს ბანკი“, იურისტი;
2000-2001 – „თიბისი ბანკი“, მთავარი იურისტი;
2001-2008 – იურიდიული კომპანია „ასლანიშვილი და იოსელიანი“, დამფუძნებელი, პარტნიორი და მთავარი იურისტი;
2008-2016 – „ლევან იოსელიანის“ იურიდიული კომპანია, დამფუძნებელი;
2014 – მაჟორიტარობის დამოუკიდებელი კანდიდატის – ალექსანდრე ელისაშვილის საარჩევნო შტაბის უფროსი;
2016-2017 – ილინოისის შტატში, ჩიკაგოში, მონაწილეობდა სასამართლოს მედიაციის პროგრამაში როგორც მედიატორი;
2018-2020 – ა(ა)იპ „საქართველოს სამოქალაქო მოძრაობის“ აღმასრულებელი დირექტორი;
2020 – საქართველოს მე-10 მოწვევის პარლამენტის წევრი, საარჩევნო ბლოკი: „ალეკო ელისაშვილი – მოქალაქეები“,
საარჩევნო ფორმა: პარტიული სიით.
უცხო ენები: ინგლისური, რუსული.
ჰყავს მეუღლე და სამი შვილი.
– ბატონო ლევან, საუბარი დავიწყოთ იმ გზის შესახებ, რომელიც გაიარეთ, სანამ პარლამენტის ვიცე-სპიკერი გახდებოდით.
– დავიბადე თბილისში, დავამთავრე პირველი ექსპერიმენტული სკოლა საბურთალოზე და შემდეგ სწავლა ჯავახიშვილის სახელმწიფო უნივერსიტეტში, სამართლის ფაკულტეტზე გავაგრძელე.
– პროფესიის არჩევაში რამ იქონია გავლენა?
– მამაჩემმა მირჩია თავის დროზე, რომ იურისტის პროფესიაზე დავფიქრებულიყავი. მერე აღმოჩნდა, რომ რამდენიმე ჩემი კლასელი მეგობარიც აბარებდა იურიდიულზე. მეც მაშინ გადავწყვიტე.
– ალეკო ელისაშვილს აგრეთვე პირველი ექსპერიმენტული სკოლა აქვს დამთავრებული. კლასელები ხართ?
– პარალელურკლასელები, მაგრამ, თითქმის იგივეა რაც თანაკლასელი, სულ ერთად ვიყავით. თუმცა, ალეკომ ისტორიულზე ჩააბარა.
იურიდიულზე რამდენიმე კლასელი ერთად ჩავირიცხეთ. დღეს ისინი საკმაოდ წარმატებულები არიან თავის პროფესიაში – სამართალმცოდნეობის თვალსაზრისით.
– თქვენ 1995 წელს ჩააბარეთ. მაშინ ცოტა რთული იყო უნივერსიტეტში ჩარიცხვა. მარტივად რომ ვთქვათ, უმეტეს შემთხვევაში ქრთამი იყო საჭირო.
– 1995 წელს ძალიან რთული იყო იურიდიულის ფაკულტეტის უფასო სექტორზე ჩარიცხვა. იშვიათად რომ ფულის გარეშე ვინმე მოწყობილიყო. თუმცა, ჩემს ოჯახს არასოდეს ჰქონია იმის საშუალება, რომ ვინმესთვის ქრთამი მიეცა. ასევე იყო ჩემი მეგობრების ოჯახებიც. ჩვენ საკმაოდ მაღალი ქულები ავიღეთ და სამართლის ფაკულტეტზე ჩავირიცხეთ.
შემდეგ დავამთავრე იურიდიული ფაკულტეტი. სხვათა შორის, ჩემი ცოლიც იურისტია და უნივერსიტეტში სწავლისას გადავწყვიტეთ დაქორწინება.
– თქვენი მეუღლე ასევე თქვენი სკოლელია?
– კი. ერთი წლით უმცროსია ჩემზე. მეხუთე კურსზე რომ ვიყავი, მუშაობა დავიწყე ერთ-ერთ კომერციულ ბანკში, სტაჟიორად. პირველად ავიღე ხელფასი 60 ლარი. ჩემთვის ეგ თანხაც მნიშვნელოვანი იყო. ჩემი ოჯახი არასოდეს გამოირჩეოდა დიდი ფინანსური შესაძლებლობებით და იმიტომ.
ზოგადად, ყოველთვის მაინტერესებდა ადამიანის უფლებები და მათი დაცვა. ამიტომ, როცა ჯერ ერთ, მერე მეორე ბანკში ვიმუშავე, ვნახე, რომ ეს საქმე დიდად არ მაინტერესებდა. არ გამოდგა ის საქმიანობა, რისთვისაც ჩემი პროფესიული განვითარება უნდა მიმეძღვნა. ამიტომ, ავირჩიე თავისუფალი პროფესია. ჩემს მეგობარ კახა ასლანიშვილთან ერთად საადვოკატო საქმიანობა დავიწყე. მას მერე, ძირითადად მაგ საქმით ვიყავი დაკავებული. თითქმის 2 ათეული წელი ადვოკატად ვიმუშავე.
– საადვოკატო საქმიანობისას დიდი კომპანიები, ან ცნობილი დამკვეთები თუ გყავდათ კლიენტებად?
– კი, რა თქმა უნდა. მაგალითად, საქართველოში ახალი შემოსული იყო ლუდის მწარმოებელი კომპანია „კასტელი“ და გოგი თოფაძესთან ჰქონდათ ცნობილი დავა. ზოგადად, ბევრი დავები გამოვიარეთ. სხვათა შორის, მე და კახა ასლანიშვილი ჯერ კიდევ შევარდნაძის პერიოდში ვიცავდით ლევან ბერძენიშვილის ინტერესებს ვანო ჩხარტიშვილის წინააღმდეგ, როდესაც ვანო ჩხარტიშვილი მორალური ზიანის ანაზღაურებაზე უჩიოდა. დავა ლევან ბერძენიშვილის გამარჯვებით დასრულდა, ეს ჯერ კიდევ 2003 წლამდე იყო.
– ხომ არ შეიძლება ვთქვათ, რომ ფრაგმენტულად მაინც, პოლიტიკურ დავებზე სასამართლო მაშინ უფრო სამართლიანი იყო, ვიდრე დღეს?
– ყოველ შემთხვევაში, ჩემი თაობის იურისტებს რომ ჰკითხოთ, მაშინ სასამართლოში სამართლიანი განაჩენის და სამართლიანი გადაწყვეტილების მიღწევის ბევრად მაღალი ალბათობა იყო, ვიდრე მას შემდეგ – ჯერ სააკაშვილის მმართველობის პერიოდში და თუნდაც ამჟამად.
დღესაც ძირითადად ის ხალხია სასამართლოში, სასამართლოს მმართველ გუნდში განსაკუთრებით, ვინც სააკაშვილის დროს პოლიტიკური დავალებების შემსრულებლები იყვნენ.
– გადავიდეთ შემდეგ საკითხზე. პოლიტიკაში მოსვლა ადრევე გქონდათ გეგმაში თუ რაც 2014 წელს ალეკო ელისაშვილის საარჩევნო შტაბის უფროსი იყავით, მაშინ დაინტერესდით?
– 2014 წელს, როცა ალეკომ გადაწყვიტა საბურთალოზე ეყარა კენჭი, მე ვიყავი მისი საარჩევნო შტაბის უფროსი. მაშინ, ის არჩევნები ალეკომ მოიგო. მგონი ერთადერთი შემთხვევა იყო, როცა უპარტიო მაჟორიტარმა არჩევნებში
გაიმარჯვა.
მაშინ არ მქონია გადაწყვეტილი პოლიტიკაში მოსვლა. მაგის შემდეგ ამერიკაშიც წავედი სასწავლებლად და 2017 წელს, როცა ალეკომ თბილისის მერის არჩევნებში დამოუკიდებელ კანდიდატად იყარა კენჭი, მაგ პროცესებშიც ვიყავი ჩართული. თუმცა, დისტანციურად, რადგან საქართველოში არ ვიყავი. 2019 წელს, როცა დავბრუნდი, ერთ-ერთმა ცნობილმა და დიდმა ევროპულმა ორგანიზაციამ ალეკოს მისცა გრანტი, რომ პოლიტიკური საქმიანობა გაეგრძელებინა. მაშინ მთხოვა, რომ თუ სურვილი მექნებოდა, მასთან ერთად ვყოფილიყავი. დავთანხმდი, მაგრამ, სიმართლე გითხრათ, ბოლომდე არ მქონდა გააზრებული რაზე ვთანხმდებოდი. შემდგომმა მოვლენებმა აჩვენა, რომ ბევრად რთულ პროცესებში მომიწია გავლა, ვიდრე წარმომედგინა.
ამის შემდეგ, 2019 წელს, მთაწმინდაზე, შუალედურ არჩევნებში მივიღე მონაწილეობა. საკმაოდ წონადი პოლიტიკური ფიგურები მონაწილეობდნენ, მათ შორის კობა დავითაშვილი და სხვები. „ქართული ოცნების“ და „ნაციონალური მოძრაობის“ შემდეგ, მესამე ადგილი დავიკავე.
ეს იყო ჩემი ერთგვარად პირველი გამოჩენა პოლიტიკურ სარბიელზე. ბევრს აინტერესებდა, ვინ იყო ის კანდიდატი, ვინც მესამე ადგილი აიღო და ხმების 7% დააგროვა მთაწმინდის რაიონში.
– ეგ შედეგი ალბათ უფრო მაინც ალეკო ელისაშვილის დამსახურებაა.
– რა თქმა უნდა, ალეკო და მე ერთად დავდიოდით, მაქსიმალურად ცდილობდა, რომ საარჩევნო კამპანიაში დამხმარებოდა. თითქმის ყველა ოჯახი მთაწმინდის რაიონში, სოლოლაკში და ვერაზე ფეხდაფეხ შემოვიარეთ. მერე უკვე, დავაფუძნეთ პარტია, 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნებში ვიყარეთ კენჭი და მივიღეთ ის მხარდაჭერა, რამაც ჩვენი პარლამენტში შემოსვლა უზრუნველყო.
გემახსოვრებათ, რა ვნებათაღელვა მოჰყვა მაშინ პარლამენტში შემოსვლას და რამხელა წნეხის ქვეშ მოგვიწია გავლა იმისთვის, რომ ის გადაწყვეტილება მიგვეღო, რასაც სწორად მივიჩნევდით და რასაც დანარჩენი ოპოზიცია არ იზიარებდა. ამის გამო გამოგვაცხადეს მოღალატეებად, გამყიდველებად, ტოტალურად თავს გვესხმოდა მათი სოცმედია. თუმცა, მერე აღმოჩნდა, რომ მოგვიანებით თვითონაც, პარტია-პარტია შემოვიდნენ პარლამენტში. მოუწიათ იმის აღიარება, რომ თავის დროზე ჩვენი გადაწყვეტილება იყო სწორი. ჩვენ თავიდანვე ვსვამდით ერთ კითხვას: იმ შემთხვევაში, თუ არ შევიდოდით პარლამენტში, რა იყო სამოქმედო გეგმა? მაშინ ჩვენ ვერ მოვისმინეთ ოპოზიციიდან კონკრეტული გეგმა გარდა იმისა, რომ მშიერი ხალხი გამოვიდოდა ქუჩაში და ხელისუფლებას დაამხობდა, რაც ჩვენთვის არ იყო დამაჯერებელი. ვხვდებოდი, რომ ეს იმდენად დიდი სიბრიყვე იყო, უბრალოდ, ჩვენ საკუთარი გადაწყვეტილება უნდა მიგვეღო და ჩვენი გზით გვევლო.
– 2020 წლის არჩევნები რომ დღეის გადასახედიდან შეაფასოთ: სამართლიანად ჩატარდა და გამოცხადებული შედეგები ასახავდა ამომრჩევლის ნებას?
– საქმე იმაშია, რომ როდესაც ჩვენ 2020 წლის არჩევნების შედეგებს ვაპროტესტებდით, გვქონდა ამის მიზეზი. საბურთალოზე რამდენიმე უბნის გახსნას და ბიულეტენების ხელახლა გადათვლას მივაღწიეთ. ზოგან 25, ზოგან 30 ხმა ჩვენს პარტიას დაკლებული ჰქონდა. ამას თუ მთელ საქართველოზე გავავრცელებდით, გამოცხადებულ შედეგებთან უკვე მნიშვნელოვან სხვაობას იწვევდა.
ოპოზიციონერ კოლეგებს ვთხოვდით, რომ წარმოედგინათ მტკიცებულებები, რომელიც ანალოგიურ გაყალბებებს დაადასტურებდა. რადგან ჩვენ არ ვიყავით კვალიფიციური პარტია, არ გვყავდა დამკვირვებლები მთელ საქართველოში, სულ რამდენიმე უბანს დავაკვირდით. ვისაც მთელ ქვეყანაში ჰყავდა დამკვირვებლები, იმ პარტიებს ვთხოვდით. მაგრამ, მერე ვნახეთ, რომ ვერცერთ ფორმატში, ვერც ელჩებთან, ვერც საერთაშორისო არენაზე და ვერც ჩვენ – ასეთი დოკუმენტები ვერ წარმოგვიდგინეს. ჩავთვალეთ, რომ ნამდვილად გადაჭარბებული და გაზვიადებული იყო ოპოზიციის მხრიდან გაკეთებული შეფასებები 2020 წლის არჩევნების მიმართ.
– თქვენი აზრით, რეალურად არ იყო დარღვევები თუ ოპოზიციის წარმომადგენლებს ან კვალიფიკაცია არ ეყოთ ან მონდომება დარღვევების გამოსავლენად?
– საქმე ის გახლავთ, რომ რეალურად იყო თუ არა დარღვევები, ახლა ამაზე საუბარი მარჩიელობა იქნება. მტკიცებულებები, რომლებზეც ამბობდნენ რომ ჰქონდათ, ვერ წარმოადგინეს. ჩვენ არ გვყოლია დამკვირვებლები და შესაბამისად, ამ ყველაფრის მონიტორინგი ჩვენთვის ძალიან რთული იყო. თან, ახლები ვიყავით პოლიტიკაში, გამოცდილება არ გვქონდა. მიმაჩნია, რომ ის ნდობა, რაც ჩვენ გამოვიჩინეთ და დავიჯერეთ ჩვენი კოლეგების – არ იყო სწორი. სჯობდა უფრო მეტად დაფიქრებული გადაწყვეტილებები მიგვეღო და თავიდანვე მეტი მოგვეთხოვა მათთვის, გაგვეგო ბოიკოტის საფუძველი რა იყო და ისე მიგვეღო გადაწყვეტილება, ვიდრე ასე მარტივად შევერთებოდით პირველ ეტაპზე. თუმცა, პოლიტიკა იმით არის რთული საქმე, რომ შეცდომებისგან არ ხარ დაზღვეული. მაგრამ, მთავარია შეცდომებზე ისწავლო.
დღეს ვიცი, რომ ასეთ შეცდომას აღარ დავუშვებ. იმ წნეხმა და კრიტიკამ, რაც მაშინ ჩვენ დაგვატყდა თავს, ჩემი აზრით, პოლიტიკურად მნიშვნელოვნად გაგვზარდა. დღეს სანამ გადაწყვეტილებას მივიღებთ ან განცხადებას გავაკეთებთ, ისეთ ფილტრში ვატარებთ, რომელზეც მაშინ არ ვფიქრობდით.
– უკვე 2 წელი გავიდა, რაც პარლამენტის წევრი ხართ. რა მიზნითაც შეხვედით, რა შეძელით, ან რა ვერ მოახერხეთ?
– ჩვენი ამოცანა იყო, რომ გველაპარაკა ხალხის პრობლემებზე; გვემუშავა იმ საკითხებზე, რომლებიც მათ ადარდებთ, რისთვისაც ჩვენ მოგვცეს მანდატი და ნდობა გამოგვიცხადეს. ზოგადი პოლიტიკური თემები და ერთიმეორის ლანძღვა ჩვენთვის მაშინაც ნაკლებად საინტერესო იყო და ახლაც არ გვაინტერესებს.
მნიშვნელოვან მიღწევად მიმაჩნია, რომ მოვახერხეთ და პენსიონერებისთვის შევამცირეთ საპროცენტო განაკვეთი სესხზე. ახალი წლიდან აღარ იქნება წლიური 36% და იქნება 25%. დიდი ძალისხმევა დაგვჭირდა, რომ მთავრობა დაგვერწმუნებინა და ვეტერანებთან დაკავშირებით მიეღო გადაწყვეტილება. დახმარება, რომელიც იყო სამარცხვინო და თვეში 22 ლარს შეადგენდა, დღეს არის 100 ლარი. ძალიან მიხარია, რომ პირადად ჩვენ დავაინიციირეთ კანონპროექტი, რომელიც ნასვამ მდგომარეობაში მყოფი მძღოლის ადმინისტრაციულ პატიმრობას ითვალისწინებს, თუკი მან განმეორებით დაარღვია წესი და ნასვამი მართავდა ავტომობილს. სტატისტიკის მიხედვით, ამ ინიციატივამ მნიშვნელოვნად შეამცირა ნასვამ მდგომარეობაში ავტომობილის მართვის შემთხვევები. მანამდე თუ იყო წელიწადში 2600-ზე მეტი შემთხვევა, 1 წელი გადის ცვლილების ამოქმედებიდან, 700-ზე მეტმა ადამიანმა მოიხადა ადმინისტრაციული პატიმრობა. ზუსტად 3.5-ჯერ შემცირდა შემთხვევები. ეს კი არის დაზოგილი სიცოცხლე, სიკვდილს და დასახიჩრებას გადარჩენილი ადამიანები. ვაპირებ, რომ ამ მიმართულებით გავაგრძელოთ მუშაობა.
არის მთელი რიგი საკითხები, რომელიც ეხება განათლებას, სახელოვნებო სკოლების პედაგოგების პრობლემებს, ვისაც არ აქვთ პედაგოგის სტატუსი და მათი ხელფასი არის 190-250 ლარი. ამ კატეგორიის საკმაოდ დიდი ჯგუფია და ვმუშაობთ, რომ გაუთანაბრდნენ პედაგოგებს და ჩაერთონ პედაგოგების პროფესიული განვითარების და კვალიფიკაციის ამაღლების სისტემაში, მათაც მიეცეთ ისეთი ხელფასი, როგორიც პედაგოგებს აქვთ. ჩვენს შვილებს ვინც ასწავლის მუსიკას, ვოკალს, ხატვას, ძერწვას, თექაზე მუშაობას – მათი ხელფასი 250 ლარამდეა და ჩათვალეთ, რომ ეს ადამიანები ენთუზიაზმზე მუშაობენ. ეს საკითხი კარგად ვიცი, რადგან ჩემი ჯერ ერთი შვილი სწავლობდა, ახლა მეორეა დაკავებული ფორტეპიანოს სწავლით. ის მასწავლებლები, ვინც ჩემ შვილებს და მათ მეგობრებს ასწავლიან საირმის ქუჩაზე არსებულ ხელოვნების სკოლაში, მშობლებს შეჰყურებენ ხელებში, რაც არის მათთვისაც დამამცირებელი. ასეთი მდგომარეობა მიუღებელია ჩემთვისაც და ყველა მშობლისთვისაც.
– ვიცე-სპიკერის თანამდებობა – რამე საშუალებებს გაძლევთ თქვენი პოლიტიკური მიზნების მისაღწევად თუ მხოლოდ პრივილეგიებია?
– პარლამენტში რომ შემოვედი, პირველი, რაც გავაკეთე, უარი ვთქვი იმ პრივილეგიებზე, რაც ვიცე-სპიკერს ეკუთვნის. ერთადერთი ვიცე-სპიკერი ვარ, ვისაც მანქანა არ ემსახურება და არც ტელეფონის ხარჯის ანაზღაურებით ან სხვა პრივილეგიებით ვსარგებლობ. ვთვლი, რომ ადამიანს, რომელიც ცხოვრობს საბურთალოზე და ჰყავს საკუთარი მანქანა, არ სჭირდება სახელმწიფოს დახმარება საბურთალოდან რუსთაველზე მისასვლელად. პარლამენტის თავმჯდომარესთან არსებული ხაზინადართა საბჭოს წევრი ვარ და ყოველ ჯერზე ვეკამათები კოლეგებს, რომ თქვან უარი სახელმწიფო მანქანებზე და პრივილეგიებზე. დღეს, პარლამენტის წევრს საზოგადოებაში არ აქვს კარგი რეპუტაცია, რაც იმის დამსახურებაც არის, რომ ხედავენ აქ შემავალ და გამავალ ჩაბურულმინებიან შავ ავტომობილებს. ხვდებიან, რომ ამ ხალხს მათთან არავითარი კავშირი არ აქვთ. მეც და ალეკოც განსხვავებულად ვცხოვრობთ, საზოგადოებრივი ტრანსპორტითაც დავდივართ და არ ვიყენებთ არანაირ პრივილეგიას. ჩემი დეპუტატობა მავალდებულებს, რომ წარმომადგენლობითი უფლებამოსილება განვახორციელო და ერთი მხრივ მეხმარება კიდეც, რომ ბევრი საინტერესო ადამიანი გავიცნო. გავაცნო ჩვენი პარტიის ხედვები, რატომ გვინდა რომ პოლიტიკა გახდეს ადამიანური და პოლიტიკოსები არ აღიქმებოდნენ ჯგუფად, რომელიც ვიღაცას ზემოდან უყურებს.
ეს განსაკუთრებით პარლამენტის წევრებს ეხება, რომლებსაც პირდაპირ უშუალოდ ხალხისგან აქვთ მანდატი მიღებული. მე რომ აქ ვზივარ და გესაუბრებით, ეს ჩვენი მოქალაქეების დამსახურებაა – მათ შემომიყვანეს ამ შენობაში და ამიტომ მაქვს პასუხისმგებლობა, რომ მათ შეხვედრებზეც არ ვუთხრა უარი.
– ამ ყველაფერში ვიცე-სპიკერის თანამდებობა გეხმარებათ?
– მაქვს ხშირი შეხვედრები მოქალაქეებთან და მაქსიმალურად ვცდილობ ადამიანებს პრობლემების გადაწყვეტაში დავეხმარო. ვიყენებ პარლამენტის ტრიბუნას ხალხის სათქმელის გაჟღერებისთვის, ადრესატამდე მიტანისთვის. ვმუშაობ საკანომდებლო ინიციატივებზე...
– საზოგადოებრივი ტრანსპორტით ვმგზავრობთო – თქვით. კახა კალაძემ, მტკიცებით ფორმაში თქვა, რომ ევროპის ქვეყნებთან შედარებით ყველაზე მოწესრიგებული ტრანსპორტი თბილისშიაო. თქვენი კომენტარი რა იქნება ამ განცხადებაზე?
– როგორი მოწესრიგებულიც არ უნდა იყოს ტრანსპორტი, თუ არ არის საკმარისი, იქნება პრობლემური. შესაბამისად, ახალი ავტობუსები კარგია, მაგრამ თუ ვერ აუდის მგზავრთა ნაკადის გადაყვანას და რასაც ვხედავთ, ვერ აუდის, არის არასაკმარისი. ამ ავტობუსებში და მეტროში რა მდგომარეობაა, აჩვენებს იმას, რომ საზოგადოებრივი ტრანსპორტით მგზავრობა ისეთივე დისკომფორტულია, როგორც საკუთარი ავტომობილებით გადაადგილება.
– „სახელმწიფო მოხელე“ – ასე ჰქვია ჩვენი ჟურნალის რუბრიკას. თქვენი შეფასებით, როგორ იცვლება ეს ინსტიტუტი ბოლო წლების მანძილზე; მაღალი სახელმწიფო თანამდებობის პირების მიერ პასუხისმგებლობის განცდა მატულობს თუ პირიქით, ზოგ შემთხვევაში შესაძლოა უკუსვლა მეტია, ვიდრე პროგრესი?
– ჩემი აზრით, თაობების ცვლასთან ერთად, ჩინოვნიკებში პასუხისმგებლობის განცდა მატულობს. მახსენდება, შევარდნაძის პერიოდში სახელმწიფო მოხელეების დამოკიდებულება როგორი იყო და დღეს როგორია. დროთა განმავლობაში ახალი ადამიანები რომ მოდიან, იმათი დამოკიდებულება იცვლება. თუმცა, არ არის საკმარისი, თუნდაც სახელმწიფო მანქანების შესახებ რომ გესაუბრეთ, ეგეც აჩვენებს, რომ სახელმწიფო მოხელეები, პოლიტიკოსები საკუთარ თავს ხალხისგან დისტანცირებულად განიხილავენ. მინისტრთა კაბინეტის დამტკიცება რომ არის ხოლმე, გული შეგიწუხდება – პარლამენტის ეზო გადაშავებულია შავი ჯიპებით. ეს ადასტურებს, რომ პოლიტიკის კეთება ჩვენთან ჯერ კიდევ პროვინციული პოლიტიკის დონეზეა. გვიხარია სახელმწიფოს ხარჯზე შავი მანქანები, ჯიპები, მომსახურება. ამ დროს, ევროპაში ამ ყველაფერს შეელივნენ და ამა თუ იმ ქვეყნის პარლამენტის თავმჯდომარეს ხშირად ნახავ, რომ ველოსიპედით მიდის სამსახურში. იქაური პარლამენტის წევრებზე აღარაფერს ვამბობ.
– საბჭოთა პერიოდში ფარდებჩამოფარებული შავი „ვოლგა“ იყო ხოლმე ჩინოვნიკების საყვარელი ტრანსპორტი.
– მოდელები შეიცვალა, თორემ შინაარსი დიდად არ შეცვლილა. ჩვენს პოლიტიკოსებში საბჭოთა მენტალიტეტი სამწუხაროდ ჯერ კიდევ ცოცხალია. ყველაზე მეტად ის მიკვირს, რომ ადამიანები, ვინც არ იყვნენ პოლიტიკაში და მოვიდნენ, მათაც კარგად მოირგეს საკუთარ მემკვიდრეობად სახელმწიფოს ხარჯზე პრივილეგიები და არ გრძნობენ დისკომფორტს.
– გამოდის, თაობების ცვლა მაინცდამაინც არ არის იმის გარანტია, რომ მენტალიტეტი შეიცვალოს.
– მნიშვნელოვანია, რომ საკანონმდებლო დონეზე გატარდეს ცვლილებები. ჩვენ ვაპირებთ ნაბიჯების გადადგმას იმისთვის, რომ პარლამენტის თავმჯდომარის გარდა არავის ემსახურებოდეს პერსონალური მანქანა. უნდა იყოს ავტოპარკი, როგორც არის სხვა ქვეყნებში და თუ ვინმეს სამსახურებრივად დასჭირდება კონკრეტული მომენტისთვის, ავტოპარკიდან რომელიმე მანქანით წაიყვანს მძღოლი. ის რომ ცოლებს, ძიძებს, სიდედრებს და მეგობრებს ამსახურო სახელმწიფოსგან შენთვის გამოყოფილი მანქანა – ოდესმე ამ ჩვევას უნდა დავემშვიდობოთ. და მეორე მხრივ, სირცხვილია ასეთი რაღაცები ქვეყანაში, სადაც ჯერ კიდევ ისეთი გაჭირვებაა, რომ უამრავი ადამიანი სხვა ქვეყანაში მიდის ლუკმა-პურის საშოვარზე. ამ ყველაფერს უყურო ჩამუქებული მინებიდან, ძალიან უხერხულია.
– კიდევ ერთი აქტუალური საკითხი: მიხეილ სააკაშვილი თუ მიგაჩნიათ პოლიტპატიმრად და უნდა მოხდეს თუ არა სამკურნალოდ მისი ქვეყნიდან გაყვანა?
– მე არ ვთვლი, რომ მიხეილ სააკაშვილი პოლიტიკური პატიმარია. თუნდაც მისი ბოლო ბრალი, რაც წარდგენილი აქვს, არის საზღვრის უკანონო კვეთა. ფაქტია, მან ეს დანაშაული ჩაიდინა. საქართველოში კანონის დარღვევით შემოვიდა. სხვა ბრალდებებს რომ თავი დავანებოთ, ამ ნაწილში შეუძლებელია იმის თქმა, რომ დანაშაული არ ჩაუდენია. ამიტომ მგონია, რომ სამართლებრივი თვალსაზრისით ის არ არის პოლიტიკური პატიმარი. თუმცა, მეორე მხრივ მისი ციხეში ყოფნა პოლიტიკური თემაა და ყველას კარგად ესმის, რომ იგი არ არის რიგითი პატიმარი მისი ციხეში ყოფნა იწვევს ამ ქვეყანაში მნიშვნელოვან ტურბულენტურ მოვლენებს. მას ჰყავს ბევრი მხარდამჭერი და მათთვის მნიშვნელოვანია მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობა. ვთვლი, რომ უნდა იყოს მაქსიმალურად დაცული, გარანტირებული და სახელმწიფომ ყველაფერი უნდა გააკეთოს, რათა კითხვის ნიშნები არ გაჩნდეს მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ. მაგალითად, ის კადრები, რომელიც ვნახეთ, როცა იძულებით გადაჰყავდათ პენიტენციური დაწესებულებიდან, ძალიან არ მომეწონა და საჯაროდ გამოვედი და ვთქვი – სახელმწიფოსგან ეს იყო უღირსი საქციელი. არ შეიძლება ასე მოექცე პატიმარს და მით უმეტეს, ადამიანს, რომელიც საქართველოს პრეზიდენტი იყო. ასე რომ ერთია პატიმართან მოქცევის სტანდარტი და მეორეა ის ბრალი, რომელიც აქვს წარდგენილი. მისი უფლებები მაქსიმალურად უნდა იყოს დაცული და კითხვის ნიშნებს არ უნდა ტოვებდეს.
– ბიძინა ივანიშვილი არის თუ არა ქვეყანაში არსებული პოლიტიკის უშუალო განმსაზღვრელი და მიგაჩნიათ თუ არა, რომ საკვანძო გადაწყვეტილებებს სწორედ ივანიშვილი იღებს და არა პრემიერ-მინისტრი ან სხვა თანამდებობის პირები?
– ჩვენ, რამდენიმე დეპუტატმა გამოვაქვეყნეთ კიდეც წერილი. დადასტურდა, რომ აშშ-ის ელჩი კელი დეგნანი უკრაინაში ომის დაწყებამდე პერიოდში ბიძინა ივანიშვილთან იყო მისული და კონსულტაციები გამართეს. შეხვედრა დაადასტურა ივანიშვილმაც და ამერიკის ელჩმაც. დადასტურებულიფაქტია, რომ ბიძინა ივანიშვილი არის პოლიტიკაში ჩართული და მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებების მიღებაში მონაწილეობს. იმისთვის, რომ ქვეყნის მართვა კონსტიტუციურ ჩარჩოებში იყოს, საჭიროა ოფიციალურად დაბრუნდეს პოლიტიკაში და მან აიღოს პასუხისმგებლობა. ბიძინა ივანიშვილი უნდა იყოს პრემიერ-მინისტრი და ის უნდა იყოს პასუხისმგებელი ამ ქვეყნის წარმატებაზეც და წარუმატებლობაზეც. ეს იქნება სწორი, დემოკრატიული განვითარების ჩარჩო და იმის გარანტი, რომ ამ ქვეყანაში ცვლილებები ყოველთვის მოხდება არჩევნების გზით.
– ივანიშვილის დაბრუნება უფრო მნიშვნელოვანია თუ ზოგადად მმართველი ძალის პოლიტიკიდან წასვლა?
– დაბრუნება როგორც ფორმალური მმართველის და ამის შემდეგ „ქართული ოცნების“, როგორც პოლიტიკური ძალის – არჩევნების გზით გასტუმრება პოლიტიკიდან. სხვანაირად, ნებისმიერი სხვა სცენარი ამ ქვეყანაში არჩევნების გარეშე გზით ცვლილებას გულისხმობს, რაც უკვე გამოვიარეთ. სამოქალაქო ომიც ვნახეთ, რევოლუციაც ვნახეთ და ვიცით ამას რა შედეგებიც მოჰყვება. ერთადერთი სწორი გზა არის ხელისუფლების არჩევნებით ცვლილება. ხელისუფლების ცვლილება აუცილებელია იმისთვის, რომ არ ჩამოვყალიბდეთ ავტოკრატიული ტიპის სახელმწიფოდ. იმისთვის რომ საერთაშორისო საზოგადოებაში გვქონდეს პატივისცემა, დემოკრატიული სტანდარტის თვალსაზრისით გვქონდეს ზრდა, მნიშვნელოვანია ხელისუფლება შეიცვალოს არჩევნების გზით, როგორც ხდება დემოკრატიულ ქვეყნებში.
– უკრაინაში მიმდინარე ომს შევეხოთ. საქართველოს მმართველი ძალის დამოკიდებულებას უკრაინის ომთან დაკავშირებით როგორ შეაფასებთ? იგივე, ირაკლი ღარიბაშვილი რომ გამოვიდა 25 თებერვალს და ასეთი განცხადება გააკეთა: უკრაინამ ომი ვერ აიცილა, ამ ომით უკრაინა დაიჩაგრება....
– მაშინაც ნეგატიურად შევაფასე ეს განცხადება და დღესაც იმავეს ვფიქრობ. ასეთი განცხადებები წინააღმდეგობაში მოდის ჩვენს სტრატეგიულ ინტერესებთან – ნატოში და ევროკავშირში გაწევრებასთან. შემდგომში ირაკლი ღარიბაშვილმა, განსაკუთრებით გაეროს სხდომაზე შეცვალა რიტორიკა და მისი დამოკიდებულება აშკარად პროდასავლური იყო. თუმცა, ვისურვებდი რომ საქართველოში დაბრუნების მერეც არ გადაერთოს ხოლმე შიდა პოლიტიკური ინტერესების გამო ისეთი ტიპის გზავნილებზე, რომლებიც არჩევნებში კონკრეტული ჯგუფის გულის მოსაგებად არის მიმართული. მით უმეტეს, „ქართული ოცნების“ ამომრჩეველი არ არის ანტიდასავლური განწყობის. ძირითადად პროდასავლური ტიპის ხალხია, ისევე როგორც ოპოზიციის დიდ ნაწილში. ვისაც ამ ქვეყნის ევროკავშირში და ნატოში ხილვა ვისაც არ უნდა, მე ვფიქრობ, ასეთი ადამიანების ჯგუფი ძალიან მცირეა.
– ასევე არაერთხელ მოვისმინეთ, რომ „უკრაინას სურს საქართველო ომში ჩაითრიოს, „ნაციონალურ მოძრაობას“ სურს საქართველო ომში ჩაებას, ამერიკას სურს რომ საქართველო ომში ჩაითრიოს...“, – ასეთი განცხადებები „ქართული ოცნების“ წარმომადგენლებმაც გააკეთეს და „ოცნებისგან“ ცალკე გამოყოფილმა დეპუტატებმაც.
– არ მიმაჩნია სერიოზულად ასეთი განცხადებები. ამერიკის შეერთებულ შტატებს, რომელიც არის ჩვენი სუვერენიტეტის გარანტი დამოუკიდებლობის გამოცხადების დღიდან, უნდა ჩვენი დაქცევა და ომში ჩართვა? ვისაც ასეთი აზრები აწუხებს, დაფიქრდეს, რაზე დგას ოკუპირებული რეგიონების არაღიარების წარმატებული პოლიტიკა. დღეს რომ აფხაზეთი და სამაჩაბლო არ არის აღიარებული მთელი რიგი ქვეყნების მიერ, იმის მიუხედავად რომ საკმაოდ დიდი ცდუნება ჰქონდათ რუსეთის ფაქტორიდან გამომდინარე – რამ შეაჩერა ეს პროცესი? მთავარი ძალა, ვინც უზრუნველყოფს ჩვენი ქვეყნის ტერიტორიული მთლიანობის მხარდაჭერას და ოკუპირებული რეგიონების არაღიარებას, არის ამერიკის შეერთებული შტატები. მათი ძალისხმევის გარეშე ძალიან მძიმე სიტუაცია გვექნებოდა. ამიტომ, უნდა დაუფასო შენი ქვეყნის პარტნიორს ის, რასაც შენი ქვეყნისთვის აკეთებს. რადგან დღეს ვიწრო პოლიტიკური ინტერესი გაქვს, ხაზი არ უნდა გადაუსვა იმ ისტორიას, რომელიც 30 წლის მანძილზე სტრატეგიულ პარტნიორთან ჩამოყალიბდა.
– თქვენი პარტიის ლიდერი – ალეკო ელისაშვილი პირადად იყო უკრაინაში ჩასული და მონაწილეობდა ბრძოლებში. როგორია განცდა, შეიძლება უკრაინის ხელისუფლებასაც რამეში მიუძღოდეს ბრალი, რომ დღეს უკრაინაში ომია?
– არცერთი საღად მოაზროვნე ადამიანი არ სვამს კითხვას, უკრაინას და რუსეთს შორის ვინ არის დამნაშავე. როდესაც ერთი სახელმწიფო თავს ესხმის მეორეს, კითხვის დასმა სრულიად ზედმეტია. ერთ რამეს ვიტყვი, რომ არა მარტო საქართველოში, მგონი მსოფლიოშიც, ერთადერთი მოქმედი დეპუტატი არის ალეკო ელისაშვილი, რომელიც სხვა ქვეყნიდან ჩავიდა და საბრძოლო მოქმედებებში როგორც რიგითი ჯარისკაცი იღებდა მონაწილეობას. ამით ყველაფერი ნათქვამია – ჩვენი პარტია ამ ისტორიაში ვის მხარეს დგას.
– თქვენ გქონდათ ინიციატივა, რომ რუსეთიდან შემომავალი მოქალაქეებისთვის გარკვეული შეზღუდვები დაწესდეს, რადგან უვიზო მიმოსვლა იწვევს ლამის ათეულ ათასობით ემიგრანტის შემოსვლას. საკანონმდებლო დონეზე თუ დააყენეთ რაიმე ინიციატივა და რა მიგაჩნიათ არსებული მდგომარეობის გამოსწორების გზად?
– ვფიქრობ, რომ რაც უფრო დაიძაბება სიტუაცია რუსეთში, იმ ხალხის ნაკადი შეიძლება კიდევ უფრო გაიზარდოს, ვისაც სურს რუსეთს თავი დააღწიოს და მესამე ქვეყანას შეაფაროს თავი. საქართველო პატარა ქვეყანაა და 150-მილიონიანი რუსეთიდან 1%-მაც რომ გადაწყვიტოს აქ შემოსვლა, ჩვენი ქვეყანა უბრალოდ ვერ დაიტევს. ამიტომ, უნდა არსებობდეს რაღაცა ფილტრი, რომელიც უსაფრთხოების კომპონენტს დააზღვევს და მეორე მხრივ უნდა ვიცოდეთ, რამდენი ადამიანის შემოშვება შეიძლება. ჩვენ თვითონ ვართ 3 მლნ მოსახლე და თუ 100 000-ობით რუსეთის მოქალაქე კომფორტულად ჩასახლდება, ამან შეიძლება დამატებით რისკები წარმოქმნას. საქართველო ისედაც ძალიან რთულ მდგომარეობაშია. პოლიტიკური რისკი საკმაოდ მაღალია და ამას კიდევ დამატებული რუსეთის მოქალაქეები, რომელთა დაცვასაც იმიზეზებს ხოლმე რუსეთის სახელმწიფო, კიდევ უფრო გაართულებს ჩვენ მდგომარეობას.
ვიცით კრემლის რიტორიკა და დოქტრინა, სადაც უწერიათ რომ მსოფლიოს ნებისმიერ წერტილში დაიცავენ თავიანთ მოქალაქეებს. ამიტომ, საქართველოს ხელისუფლება ძალიან ფრთხილად უნდა იყოს.
– მარტივად რომ ვთქვათ, სავიზო რეჟიმია შემოსაღები?
– ეს შეიძლება იყოს სავიზო რეჟიმი, შეიძლება იყოს რაღაცა დამატებითი ფილტრი. ყოველ შემთხვევაში, დღეში 10 000 კაცის შემოშვება სახიფათოა. თან, მათი შემოშვება ხდება ყველანაირი დასაბუთების გარეშე. სხვანაირად ამდენი ადამიანი ერთდროულად საზღვარს უბრალოდ ვერ გამოივლიდა. თუმცა, დღეს ვიცი, რომ ეგ სიტუაცია შეიცვალა. თავად რუსებმა დააყენეს თავის მხარეს შეზღუდვები. მაგრამ, ეგ არ ნიშნავს, რომ ხვალ-ზეგ არ შეიძლება იგივე განმეორდეს.
– საქართველოს ხელისუფლების წარმომადგენლები და ცალკეული პირები იმსახურებენ თუ არა საერთაშორისო სანქციებს, რომელსაც უკრაინის ხელისუფლება ითხოვს?
– მე ვფიქრობ, სანქციებს იმსახურებს ყველა, ვინც რუსეთს სანქციების გვერდის ავლაში ხელს უწყობს.
– თქვენ რა ინფორმაცია გაქვთ?
– ჯერჯერობით, ასეთი მტკიცებულება წარმოდგენილი არც ჩვენთან პარლამენტში მინახავს, არც უკრაინული მხრიდან, არც ხელისუფლების მიმართ არ ყოფილა. ასევე მოვისმინე რამდენიმე განცხადება ჩვენი სტრატეგიული პარტნიორის მხრიდან, რომ საქართველო სანქციების გვერდის ავლის საქმეში ჩართული არ არისო. ამიტომ ბრალდებების გაჟღერება არ მიმაჩნია სწორედ. თუმცა, თუ ასეთი დადასტურდა, მაშინ რა თქმა უნდა, არა მარტო პოლიტიკური პასუხისმგებლობის, არამედ პერსონალური პასუხისმგებლობის ნაწილშიც უნდა აგონ პასუხი.
– რა შეეძლო საქართველოს ხელისუფლებას გაეკეთებინა უკრაინაში მიმდინარე ომთან დაკავშირებით და არ გააკეთა – იყო ლაპარაკი, რომ 1-2 ჯავშანტრანსპორტიორი „დიდგორი“ მაინც რომ მიეცა, ესეც გარკვეული მხარდაჭერის ჟესტი იქნებოდა. თუნდაც, იგივე სამხედრო მრეწველობასაც წაადგებოდა, საქართველოში ნაწარმოები ჯავშანმანქანით თუკი ვინმე დაინტერესდებოდა.
– მაშინაც ვამბობდი და ახლაც ვამბობ – იარაღის მიწოდება არ იქნებოდა გამართლებული იმ პოლიტიკური რისკებიდან გამომდინარე, რაც ჩვენი ქვეყნის წინაშე დგას. როდესაც 40 კილომეტრში რუსული ჯარი დგას და საქართველოსკენ მათი რაკეტებია მოშვერილი, ასეთი ნაბიჯის გადადგმა უპასუხისმგებლობა იქნებოდა. თუმცა, პოლიტიკური მხარდაჭერის ნაწილში საქართველოს შეეძლო ბევრად მეტის გაკეთება. შესაძლებელი იყო საერთაშორისო ტრიბუნებზე ხმამაღლა ელაპარაკა და დაეცვა უკრაინის პოზიციები. პოლიტიკურ გზავნილებს ვგულისხმობ და არა ვთქვათ, მხოლოდ იმ საერთაშორისო დოკუმენტებზე მიერთებას, რასაც საქართველო შეუერთდა ევროსაბჭოში, გაეროში და ა.შ.
მე ვფიქრობ, რომ საქართველოს პოლიტიკური ლიდერების განცხადებები უნდა ყოფილიყო ბევრად უფრო ხმამაღალი და მხარდამჭერი უკრაინის მიმართ, ვიდრე იყო მაშინ და თუნდაც, ვიდრე არის დღეს.
– როგორ ფიქრობთ, ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსს მივიღებთ თუ ვერა?
– თუ „ქართულმა ოცნებამ“ არ გაიაზრა, რომ ევროკავშირის რეკომენდაციებში იმ 12 პუნქტიდან ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი სასამართლოს რეფორმაა, კანდიდატის სტატუსის მიღება გართულდება. რეფორმა გულისხმობს პოლიტიკური გადაწყვეტილებების შემსრულებელი მოსამართლეების სახლში გაშვებას და ამ სისტემის გაჯანსაღებას. მე ვფიქრობ, რომ საქართველოს ასეთ პირობებში ევროკავშირის კანდიდატი ქვეყნის სტატუსის მიღება გაუჭირდება. მათი ერთ-ერთი მთავარი მოთხოვნა არის სასამართლოს რეფორმირება.
– მომავლის გეგმები რა გაქვთ – პოლიტიკაში საქმიანობის გაგრძელებას აპირებთ თუ შეიძლება თქვენს პროფესიას დაუბრუნდეთ?
– ჯერჯერობით ჩემი გეგმები პოლიტიკას უკავშირდება.
– მომავალ არჩევნებში აპირებთ მონაწილეობის მიღებას?
– კი, მივიღებთ მონაწილეობას. ზოგადად, გამორიცხული არაფერი არ არის. არც პოლიტიკაში ყოფნას ვფიქრობდი რამდენიმე წლის წინ. მაგრამ, ყოველ შემთხვევაში, უახლოესი მომავალი წლები დაკავშირებულია პარტიულ მშენებლობასთან და სამომავლო არჩევნებისთვის მზადებასთან.
– ოჯახის შესახებ რას გვეტყვით?
– მყავს მეუღლე და სამი შვილი. ცოტა ხნის წინ, ჩემი შუათანა შვილი წავიდა საზღვარგარეთ სასწავლებლად და ახლა მთელი ჩვენი ოჯახის ფიქრები დაკავშირებულია მის იქ ყოფნასთან.
– რაზე სწავლობს?
– ეკონომიკის სკოლაში, ესპანეთში.
– რამდენი წლის არის?
– 17 წლისაა. ასეთი გადაწყვეტილება რომ მიიღო, ჩემთვის არ იყო მარტივი, იოლად გაგვეშვა უცხოეთში. ჩემი ცოლის და ჩემი ყოველდღიური საფიქრალი ესეც არის. ყოველდღე გვაქვს ურთიერთობა. შეძლებისდაგვარად ვცდილობთ ჩავაკითხოთ. ახლა ჩემი ცოლი მიდის, მერე მე ვაპირებ წასვლას. თუმცა, კარგად ართმევს თავს. მაქსიმალურად არის ჩართული სასწავლო პროცესში და მოსწონს იქ ყოფნა. ვფიქრობ, ჩვენ უფრო ზედმეტად ვნერვიულობთ, ვიდრე სინამდვილეში შეიძლება იყოს სანერვიულო.
– დასასრულ, თავისუფალ დროს როგორ ატარებთ და რა არის თქვენი ჰობი?
– მე ვარ ცხენოსანი და ჩემს თავისუფალ დროს ძირითადად ცხენოსნობას ვუთმობ. თითქმის 20 წელია ამ სპორტით ვარ დაკავებული. მონაწილეობა მაქვს მიღებული სხვადასხვა, მათ შორის საერთაშორისო დონის შეჯიბრებში. ვაპირებ ცხენოსნობას მაქსიმალურად დავეხმარო და მეც კიდევ უფრო მეტ წარმატებას მივაღწიო ამ სპორტში.
ესაუბრა თემურ იობაშვილი
